KOD: 7.2 - Prospektywna ocena wyników pierwszorazowej biopsji stercza wykonanej techniką sześciu pól i saturacyjną
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 2006/59/Suplement 1.

autorzy

Adam Gołąb, Marcin Słojewski, Bartłomiej Gliniewicz, Andrzej Sikorski

Klinika Urologii PAM w Szczecinie

streszczenie

Wprowadzenie. Analiza piśmiennictwa dotyczącego biopsji stercza prowadzi do konkluzji, iż standardowa biopsja wykonana techniką sześciu pól powinna być rozszerzana o dodatkowe wkłucia, poprawiające jej skuteczność. Formą biopsji z pobraniem znacznej liczby wycinków jest biopsja saturacyjna. Badanie to zwykle wykonuje się jako procedurę drugiego rzutu po pierwszej biopsji ujemnej. Wynika to z faktu, że w większości ośrodków biopsję saturacyjną wykonuje się w warunkach bloku operacyjnego w znieczuleniu ogólnym lub przewodowym. Pojawiają się jednak publikacje, opisujące biopsje saturacyjne w znieczuleniu miejscowym w warunkach ambulatoryjnych. Fakt ten czyni ten rodzaj biopsji bardziej dostępnym.

Cel pracy. Porównanie wyników biopsji saturacyjnej wykonanej w znieczuleniu lokalnym z wynikami biopsji standardowej z sześciu pól, u pacjentów pierwszorazowo poddanych biopsji stercza.

Materiał i metody. Od października 2005 do stycznia 2006 roku wykonano pod kontrolą ultrasonografii przezodbytniczej dwadzieścia osiem biopsji stercza z sześciu pól i dwadzieścia osiem biopsji saturacyjnych z osiemnastu pól. Kwalifikacja mężczyzn do obu grup odbywała się w sposób losowy. Średnia wieku wynosiła 67 lat. Żaden pacjent nie przebył wcześniej biopsji prostaty. Do badania włączano mężczyzn z PSA w przedziale 4-20 ng/ml. Wszyscy pacjenci poddani byli obustronnemu znieczuleniu lokalnemu pęczków nerwowych prostaty 1% roztworem Xylocaini. Nasilenie bólu oceniano bezpośrednio po biopsji przy zastosowaniu dziesięciopunktowej wizualnej skali analogowej. W okresie okołobiopsyjnym i pięć dni po biopsji stosowano profilaktykę antybiotykową. Po dwóch tygodniach. oceniano występowanie krwawienia z dróg moczowych i krwawienia ze stolcem oraz występowanie poważnych powikłań wymagających hospitalizacji. Oceny histopatologicznej bioptatów każdorazowo dokonywało dwóch patologów.

Wyniki. Raka stercza wykryto u osiemnastu pacjentów (32%), w tym u ośmiu (28%) podanych biopsji standardowej i dziesięciu (36%) poddanych biopsji saturacyjnej. U mężczyzn, u których wykonano biopsję z sześciu pól, mających gruczoł o objętości powyżej 50 cm3, nowotwór wykryto zaledwie u 13%. Dla porównania u mężczyzn z podobną objętością stercza, u których wykonano biopsję saturacyjną odsetek wyniósł 50%. Wszyscy pacjenci dobrze tolerowali badanie, a średni wskaźnik nasilenia bólu według wizualnej skali analogowej wyniósł 1,3. Dla biopsji standardowej i saturacyjnej wartość ta wynosiła odpowiednio 1,1 i 1,4. Krwiomocz po biopsji utrzymywał się średnio cztery dni, krócej u pacjentów poddanych biopsji saturacyjnej. W tej grupie był jednak dwukrotnie częstszym objawem. Krwawienie ze stolcem dotyczyło 1/3 badanych bez względu na rodzaj biopsji i trwało średnio 2,5 dnia. Nieco szybciej ustępowało u mężczyzn poddanych biopsji saturacyjnej. Nie odnotowano żadnych ciężkich powikłań po biopsji.

Wnioski. Biopsja saturacyjna stercza, wykazuje większą skuteczność w odniesieniu do biopsji standardowej z sześciu pól, szczególnie u pacjentów z gruczołem o znacznej objętości. Dzięki dobrej tolerancji i niskiemu ryzyku ciężkich powikłań może być zalecana jako narzędzie pierwszego rzutu w diagnozowaniu raka stercza.