english version wersja do druku
	kwartalnik ISSN 0500-7208 Czasopismo punktowane przez KBN, Index Copernicus oraz w bazie GBL

Szczególna znajomość czynnika bakteryjnego powodującego zakażenia dróg

moczowych ze stwierdzonym bakteriomoczem stanowi podstawę prawidłowego rozpoznania tych zakażeń, umożliwia podjęcie racjonalnej terapii, śledzenie po- stępów leczenia, a także wprowadzenie skutecznego rygoru epidemiologiczne- go, mającego na celu zapobieganie i zwalczanie zakażeń szpitalnych (1,7,10,11).

Celem pracy było stwierdzenie znamiennej baktriurii, określenie szczepu bak- terii, które ją spowodowały oraz określenie ich wrażliwości na antybiotyki sku- teczne w leczeniu oraz wskazanie antybiotyków, na które bakterie są oporne.

MATERIAŁ I METODA

Do badań użyto mocz ranny pobrany od pacjentów techniką środkowego stru- mienia, w którym za pomocą zestawu ?Uromedium”- Biomed (Warszawa) stwier- dzono znamienną bakteriurię. Materiał pochodził od 100 pacjentów oddziałów urologicznych z rozpoznaniem internistyezno-urologicznym. Rozpoznanie doty- czyło stanów zapalnych nerek, pęcherza moczowego oraz dróg moczowych u pacjentów z prawidłowo funkcjonującym układem moczowym. Diagnostykę bakterii, które spowodowały bakteriurię przeprowadzono zgo- dnie z zasadami aktualnie obowiązującymi w bakteriologii (4). Lekowrażliwość bakterii oznaczano metodą dyfuzyjno-krążkową na podłożu stałym Mueller-Hin- tona używając 18-godzinnej hodowli bulionowej wyizolowanych szczepów. Identyfikację typów serologicznych pałeczek przeprowadzono za pomocą aglu- tynacji szkiełkowej stosując surowice poliwalentne zawierające aglutyniny dla określonych serotypów (4).

Badania bakteriologiczne próbek moczu, w których stwierdzono znamienną bakteriurię, porównywano z wynikami badania ogólnego moczu oraz badaniem krwi.

WYNIKI

Wśród badanych pacjentów wyniki badania ogólnego moczu aż u 59% odbie- gały od normy. U tych pacjentów stwierdzano obecność białka w moczu w różnej ilości (do 1,5 g/l) a w osadzie moczu stwierdzano zwiększoną liczbę nabłonków, leukocytów, erytrocytów świeżych i wyrugowanych oraz liczną florę bakteryjną. W 6 osadach obserwowano obecność wałeczków leukocytarnych. W badaniach krwi pacjentów stwierdzano często wysoką leukocytozę z prze- sunięciem obrazu krwinek w lewo oraz przyspieszenie opadania krwinek. Wśród tych 59 osób ze zmienionym obrazem osadu moczu oraz krwi były 42 kobiety, co może sugerować współistniejące u nich stany zapalne przydatków (6,11).

Wśród wyizolowanych drobnoustrojów dominowały pałeczki Gram-ujemne z rodziny Enterobacteriaceae, pałeczki niefermentujące z rodzaju Pseudomonas oraz nieliczne ziarniaki Gram-dodatnie z rodzaju Staphylococcus. Głównym patoge- nem okazała się Escherichia coli wyizolowana z moczu 56 pacjentów, co stanowi 49,6% ogólnej liczby wyizolowanych bakterii. Patogen pochodził z zakażeń jed- norodnych oraz mieszanych. Najczęściej przyczyną bakteriurii był serotyp A E. coli – 50% (28 przypadków), serolyp B – 28,6% (16 przypadków) oraz serotyp C – 21,4% (12 przypadków). Izolowano także Klebsiella oxytoca, Klebsiella oze- nae, Klebsiella rhinoscleromatis, Klebsiella pneumoniae, Proteus vulgaris, Pro- teus morgani, Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis oraz Staphylococcus saprophiticus. Drobnoustrojami odpowiedzial- nymi za bakteriurię w 87% przypadków był jeden gatunek a jedynie w 13% przy- padków stwierdzano obecność zakażeń mieszanych spowodowanych dwoma gatunkami bakterii, co ilustruje tabela I.

Biorąc pod uwagę wachlarz antybiotyków i chemioterapeutyków stosowanych w leczeniu zakażeń układu moczowego (1, 2, 3, 5, 8, 9, 12, 13) okazało się, że najwięcej szczepów E.coli było wrażliwych na gentamycynę, netylmycynę oraz augmentin, natomiast oporne okazały się na ampicylinę. Pałeczki z rodzaju Kleb- siella były wrażliwe na augmentin i ceftriakson a oponie okazały się na biseptol. Pałeczki z rodzaju Proteus były wrażliwe na gentamycynę i ceftriakson, nato- miast oporne na ampicylinę.

Gronkowce wywołujące bakteriurię w większości były wrażliwe na azlocyli- nę, kwas nalidyksowy, erytromycynę i nitrofurantoinę. Obserwowano oporność gronkowców wobec ampicyliny, doksycykliny i biseptolu. Pałeczki Klebsiella pneu- moniae oraz Pseudomonas aeruginosa okazały się najbardziej oporne ze wszyst- kich izolowanych patogenów – były wrażliwe jedynie na gentamycynę. Ich opor- ność na większość stosowanych antybiotyków może wynikać z faktu, że są to szczepy szpitalne o wysokiej antybiotykooporności, które sąnajczęściej przyczy- ną zakażeń na oddziałach urologicznych. Lekowrażliwość badanych szczepów

bakterii ilustrują tabele II i III. Istotnym wynikiem tej pracy było wskazanie chemioterapeutyków najbardziej skutecznych w zwalczaniu zakażeń układu moczowego oraz wskazanie tych, które są często stosowane a bakterie nabyły wobec nich oporność. Uzyskane wyniki lekowrażliwości były w większości zgodne z danymi literaturowymi (8,9,12,13).

WNIOSKI

1.Głównym czynnikiem w znamiennej bakteriurii były pałeczki E. coli – prze- ważał serotyp A E. coli.

2.Najskuteczniejszymi w zwalczaniu zakażeń układu moczowego okazały się: gentamycyna, ceftriakson i augmentin.

3.Stwierdzono oporność wielu szczepów bakterii na ampicylinę, biseptol i wankomycynę.

4.Najbardziej opornymi szczepami okazały się Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae i Klebsiella rhinoscleromatis.

5.Wybór leku przeciwbakteryjnego powinien być dokonany na podstawie wyników badania lekowrażliwości bakterii, które spowodowały bakteriurię, a jeżeli konieczne jest natychmiastowe wkroczenie z leczeniem, należy rozpo- cząć terapię antybiotykami o szerokim spektrum działania, szczególnie prze- ciw pałeczkom Gram-ujemnym.

1. 1. Dzierżanowska D.: Antybiotykoterapia praktyczna, a - medica press, Bielsko-Biała
2. 1994.
3. 2. Ilryniewicz W.: Antybiotykoterapia wobec problemów narastającej oporności drob-
4. noustrojów. Dallas - Medical, 1993,10/38, 7.
5. 3. Jaskólska D. i wsp.: Wrażliwość wybranych szczepów E. coli, Staphylococcus au-
6. reus, Pseudomonas aeruginosa na antybiotyki ((3-laktamowe i aminoglikozydowe.
7. Pol. Tyg. Lek., 1991, XVII,11- 13,212.
8. 4. Kadzią W.: Diagnostyka mikrobiologiczna w medycynie. PZWL, Warszawa, 1990.
9. 5. Kuligowski K., Burzyński K., Jeromin L.\ Zakażenia wewnątrzszpitalne w Klinice
10. Urologii AM w Łodzi w latach 1984 -1989. Urol. Pol., 1991, 2, 94.
11. 6. Leńko ./., Zieliński./.: Urologia, PZWL, Warszawa, 1993.
12. 7. Lorentzon S. i wsp.: The diagnosis of bacteriuria during pregnancy. Scand. J. Prim.
13. Health Care, 1990, 8 (2), 81.
14. 8. Mróz E. i wsp.: Wrażliwość na antybiotyki drobnoustrojów izolowanych z zakażeń
15. układu moczowego. Wiad. Lek., 1981,13, 1085.
17. 9. Mróz E. i wsp.: Wrażliwość in vitro na niektóre chinolony Gram-ujemnych pałeczek
18. i Gram-dodatnich ziarenkowców powodujących zakażenia układu moczowego. Med.
19. Dośw. Mikrobiol.,1993, 45, 115.
20. 10. Murray RR. i wsp.: Medical microbiology. Wolfe, 1994, 231, 239.
21. 11. Orłowski W.: Nauka o chorobach wewnętrznych. PZWL, Warszawa, 1990.
22. 12. Ruczkowska J., Dolna /.: Wrażliwość na ofloksacynę i inne chemioterapeutyki szcze-
23. pów bakteryjnych izolowanych z moczu. Urol. Pol., 1990, 3, 181.
24. 13. Ruczkowska J. i wsp.: Chinolony vs antybiotyki, ocena wrażliwości wybranych szcze-
25. pów bakteryjnych izolowanych z moczu. Urol. Pol., 1993, 1, 52.