autorzy
-
Marcin Gałęski, Marcin Słojewski, Andrzej Sikorski
- Katedra i Klinika Urologii Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie
słowa kluczowe
-
nerka ektopia wada wrodzona
streszczenie
- Przedstawiono przypadek 41-letniej chorej ze skrzyżowaną ektopią nerki prawej (SEN). Przypadek przedstawiono ze względu
- na dużą rzadkość występowania tej wady. Szacuje się, iż występuje ona z częstością od 0,05 do 0,1%. Rozpoznanie SEN
- nie jest trudne, a w ustaleniu rozpoznania pomocna jest ultrasonografia, tomografia komputerowa, urografia dożylna i
- scyntygrafia nerek. Wada w większości przypadków przebiega bezobjawowo, a jej rozpoznanie bywa incydentalne. Objawy
- są niecharakterystyczne i mogą być wywołane utrudnionym odpływem moczu, zakażeniem czy kamicą układu moczowego.
- Należy pamiętać o SEN, gdyż może być przyczyną pomyłek diagnostycznych oraz niepotrzebnych decyzji o leczeniu operacyjnym.
Wprowadzenie
Skrzyżowana ektopia nerki (SEN) to wrodzona nieprawidłowość
układu moczowego, związana prawdopodobnie z
nieprawidłowym rozwojem pączka moczowodowego, polegająca
na przemieszczeniu nerki na przeciwległą stronę ciała
i skrzyżowaniu moczowodu z pośrodkową linią ciała [1].
W 1957 roku McDonald i McClellan przedstawili cztery typy
SEN: 1) z połączeniem nerek 2); bez połączenia nerek 3);
pojedynczej nerki 4); obustronną (ryc. 1) [2]. Częstość występowania
tej wady w populacji szacuje się na 0,05% do
0,1% [3]. Ponad 90% przypadków ektopii nerki występuje ze
zrostem z nerką przeciwległą. Nerka lewa ulega przemieszczeniu
dwa razy częściej niż nerka prawa. W takich samych
proporcjach częściej występuje ona u mężczyzn niż u kobiet.
SEN często współistnieje z innymi wadami układu kostnostawowego
lub układu moczowego, np. ze spodziectwem,
wnętrostwem, dysplazją nerki przeciwległej, atrezją pochwy
[4]. Większość przypadków SEN pozostaje asymptomatyczna
przez całe życie, a diagnoza stawiana jest zwykle przypadkowo.
Objawy, jeżeli występują, pojawiają się zwykle w trzeciej
lub czwartej dekadzie życia [2]. Są one zwykle niecharakterystyczne
i związane z utrudnionym odpływem moczu, zakażeniem,
kamicą lub uciskiem sąsiednich narządów. W diagnostyce
różnicowej SEN należy uwzględnić nowotwory
nerki i kątnicy, jak również zapalenie wyrostka robaczkowego,
kamicę i zapalenie dróg żółciowych oraz guzy przydatków,
gruźlicę kątnicy i niedrożność jelit [5].
Opis przypadku
Chora S.I., lat 41, przyjęta na oddział w dniu 05.11.07 r.
z powodu utrzymujących się od kilku miesięcy, miernie nasilonych
bólów w lewym podbrzuszu. W przeszłości występowały
również dolegliwości dyzuryczne o znacznym nasileniu
w przebiegu nawrotowych zakażeń dróg moczowych. Badaniem
przedmiotowym nie stwierdzono istotnych odchyleń
od normy. Posiew moczu był jałowy, a badanie ogólne
moczu nie wykazywało obecności infekcji w drogach moczowych.
Wskaźniki wydolności nerek pozostawały w granicach
normy. Urografia dożylna wykazała przemieszczenie
nerki prawej na stronę przeciwległą na wysokości trzonu L5
i jej zrośnięcie z dolnym biegunem nerki lewej (ryc. 2). Tomografia
komputerowa jamy brzusznej wykazała nieprawidłowe
położenie nerki prawej. Usytuowana ona była przed
kręgosłupem, zrotowana miedniczką ku przodowi i połączona
z dolnym biegunem nerki lewej. Obie nerki nie wykazywały
cech poszerzenia układów zbiorczych, a ich czynność
wydzielnicza była zachowana (ryc. 3). W uretrocystoskopii
nie stwierdzono odchyleń w zakresie położenia i liczby ujść
moczowodowych. Zasondowano moczowód prawy i wykonano
pielografię wstępującą, która potwierdziła obecność
wady (ryc. 4). Wobec prawidłowej funkcji wydzielniczej nerek
i miernie nasilonych dolegliwości bólowych pacjentka
nie kwalifikowała się do leczenia zabiegowego. Dolegliwości
ustąpiły po leczeniu zachowawczym, a chorą wypisano do
domu z zaleceniem leczenia objawowego i okresowej kontroli
ambulatoryjnej.
Komentarz
Przypadek przedstawiono ze względu na dużą rzadkość
występowania tej wady, według niektórych autorów jeden
przypadek na 7500 sekcji zwłok [6]. Skrzyżowanej ektopii
nerki mogą towarzyszyć inne wady, takie jak niedokonany
zwrot nerki, co miało miejsce w przedstawianym przypadku.
SEN zwykle nie sprawia trudności diagnostycznych. Badania
obrazowe (ultrasonografia, urografia dożylna, tomografia
komputerowa czy scyntygrafia nerek) pozwalają ustalić rozpoznanie
[7]. SEN predysponuje do wystąpienia zastoju moczu
w górnych drogach moczowych, infekcji oraz, zdaniem
niektórych autorów, do występowania nowotworzenia w
układzie moczowym [7]. Należy o niej pamiętać, gdyż może
być przyczyną pomyłek diagnostycznych oraz niewłaściwych
decyzji o leczeniu operacyjnym.
piśmiennictwo
- Aragona F, Serretta V, Fiorentini L et al: Combined renal and pyelic fusion with crossed ectopia of single ureter. Urology 1986, 28, 339-341.
- McDonald JH, McClellan DS: Crossed renal ectopia. Am J Sur 1957, 93, 995-999.
- Romero FR, Chan DY, Muntener M et al: Laparoscopic heminephrectomy for renal cell carcinoma in cross-fused ectopic kidney. Urology 2007, 69, 11-13.
- Guarino N, Tadini B, Camardi P et al: The incidence of associated urological abnormalities in children with renal ectopia. J Urol 2004, 172, 1757-1759.
- Lejawka W: Skrzyżowane przemieszczenie nerki. Urol Pol 1979, 3, 49-50.
- Bar K, Noga A, Szkodny A: Skrzyżowane przemieszczenie nerki lewej wykryte przypadkowo z powodu powikłań po operacji ginekologicznej. Urol Pol 1988, 41, 135-138.
- Boyan N, Kubat H, Uzum A: Crossed renal ectopia with fusion: report of two patients. Clin Anat 2007, 20, 699-702.
adres autorów
Marcin Gałęski
Klinika Urologii PAM
ul. Powstańców Wielkopolskich 72
70-111 Szczecin
tel. (091) 466 11 00
martinxx@poczta.onet.pl
|