Nierozpoznany przedoperacyjnie przypadek przetoki nerkowo okrężniczej
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1978/31/1.

Przetoka nerkowo okrężnicza jest jednym z najrzadziej występujących typów przetok pomiędzy nerką, a przewodem pokarmowym. Do roku 1949 Abeshause zebrał z literatury 89 takich przypadków (1).

Pojedyncze przypadki ogłaszali później Ellik i Getz (5), Briggs i Neale (3), Arthur i Morris (1), Brown (4) Newman i Jeans (6), Bissada i Cole (2).

Omawiając przyczyny powstania przetoki Arthur i Morris dzielą je na dwie grupy: na tle urazowym i tak zwane przetoki samoistne. Pierwsze z nich — wyjątkowo rzadkie, mają początek w takich urazach, jak zmiaż­dżenia, rany drążące, a także urazy operacyjne i instrumentalne. W etio­logii drugich wymienia się takie pro­cesy chorobowe nerek, jak kamica po­wikłana zakażeniem, pierwotne zaka­żenie miąższu nerki, gruźlica, nowotwory. O ile do ery tuberkulostatyków, najczęstszą przyczyną tego rodzaju stanów była gruźlica nerki, to obecnie najczęstszą przyczyną są nieswoiste procesy zapalne, wiodące do wytworzenia roponercza, w wielu przypadkach z towarzyszącą kamicą.

Opis przypadku: Chora E. B. lat 21, leczona poprzednio kilkanaście dni w Klinice Nefrologicznej antybiotykami o szerokim zakresie działania z powodu trwających od pięciu tygodni dolegliwości bólowych w lewej okolicy lędźwiowej, ze zwyżkami ciepłoty ciała do 40° C, dreszczami i innymi objawami posocznicy. Po poprawie stanu ogólnego chora przekazana została na nasz oddział.

Przy przyjęciu, poza bolesnością. przy palpacji w lewym kącie żebrowo-kręgowym, zmian w badaniu fizykalnym nie stwierdzono. W wykonanym badaniu urograficznym stwier­dzono brak funkcji nerki lewej, przy zachowanej prawidłowej funkcji po stronie przeciwnej rzutujące się na cień lewej nerki liczne pasmowate zwapnienia. Zarys mięśnia lędźwiowo biodrowego po tej stronie był zatarty

W pozostałych badaniach z odchyleń od normy stwierdzono: znacznie podwyższony odczyn opadania krwinek czerwonych, miernie nasiloną niedokrwistość oraz ropomocz i bakteriomocz (Streptococcus pyogenes).

Chorą zakwalifikowano do leczenia operacyjnego (nefrectomia). Śródoperacyjnie stwierdzono roponercze ze zmianami o typie perinephritis oraz obecność przetoki pomiędzy przednią powierzchnią nerki, a okrężnicą zstępującą, z zalegającymi w obrębie kanału przetoki w układzie zbiorczym nerki masami kałowymi. Wykonano usunięcie lewej nerki oraz części zstępnicy, z połączeniem koniec do końca i z czasowym odbarczeniem przy pomocy przetoki.

Badanie histopatologiczne potwierdziło śródoperacyjnie postawione rozpoznanie. Nie znaleziono zmian charakterystycznych dla zakażenia swoistego, ani utkania nowotworowego. Przebieg pooperacyjny niepowikłany. W 23 dzień po zabiegu chora opuściła szpital w stanie dobrym.

Omówienie

Wraz z postępem w diagnostyce i leczeniu chorób układu moczowego, przetoki pomiędzy nerką, a przewodem pokarmowym zdarzają się coraz rzadziej. Częściej dotyczą one prawej nerki, gdzie dochodzi do rozwoju pa­tologicznego połączenia pomiędzy miedniczką tej nerki, a dwunastnicą. Przypadek nasz przedstawiamy z uwagi na wyjątkową rzadkość przetok nerkowo-okrężniczych oraz brak postawienia pełnego rozpoznania przed zabiegiem operacyjnym. Pełne badanie radiologiczne najprawdopodobniej pozwoliłoby uwidocznić przetokę pomiędzy nerką a okrężnicą, co jednak nie zmieniłoby postępowania.

Piśmiennictwo

1. Arthur D.: Reno Alimentary Fistulae. Brit. J. Surg., 1966, 53, 396.
2. Bissada N, Cole A., Fried F.: Reno alimentary fistula: unusual urological problem. J. Urol., 1973, 110, 273.
3. Briggs J., Neale R.: Renocolic fistula. J. Urol., 1953, 69, 848.
4. Brown R.: Spontaneous nephrocolonic fistula Brit. J. Urol., 1966, 38, 488.
5. Ellik M., Getz J.: Nephro­colonic fistula. J. Urol., 1953, 70, 364.
6. Newman, Jeans W.: Reno colic fistula de­monstrated by antergrade pyelopgraphy. Brit. J. Urol., 1972, 44, 692.

Adres autorów

Oddział Urologiczny Szpitala Kolejowego
ul. Wiśniowa 36
53-137 Wrocław