PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

RAK SIECI JĄDRA
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1996/49/3.

autorzy

Marcin Matuszewski, Wiesław Moszczyński, Maciej Kamiński 1
Z Katedry i Kliniki Urologii Akademii Medycznej w Gdańsku
Kierownik Kliniki Prof. dr hab. med. K.Krajka
1 Z Zakładu Patomorfologii Akademii Medycznej w Gdańsku
Kierownik Zakładu Prof. dr hab. med. A Roszkiewicz

słowa kluczowe

jądro nowotwór rak sieci jądra

streszczenie

Przedstawiono przypadek 64-letniego mężczyzny leczonego z powodu obja-
wów zapalenia jądra i najądrza prawego. Ze względu na utrzymujące się mimo
antybiotykoterapii powiększenie jądra oraz obraz USG sugerujący zmiany w
jego strukturze, chorego zakwalifikowano do usunięcia jądra. W trakcie za-
biegu stwierdzono guz nowotworowy naciekający jądro od strony wnęki. W
badaniu drobnowidowym rozpoznano raka sieci jądra. Ponad trzyletnia ob-
serwacja po zabiegu nie wykazywała wznowy procesu nowotworowego.

Rak sieci jądra (carcinoma retis testis) jest rzadkim nowotworem wywodzą-

cym się z nabłonka sieci jądra ? struktury, którą tworzą łączące się ze sobą w środjądrzu cewki nasienne proste i od której odchodzą przewodziki wyprowa- dzające jądra transportujące nasienie do najądrza. W piśmiennictwie świato- wym opisano dotychczas tylko kilkadziesiąt w pełni udokumentowanych przy- padków tego guza, co pozwala jednak na wyciągnięcie pierwszych wniosków dotyczących jego biologii postępowania leczniczego i rokowania. (4, 6, 7).


OPIS PRZYPADKU


Chory R.K., lat 64 (nr historii choroby 760/92), zgłosił się do urologa z po- wodu trwającego kilku miesięcy powiększania się jądra prawego do średnicy do około 10 cm, któremu od kilku dni towarzyszyła bolesność, zaczerwienienie i podwyższenie ciepłoty ciała do 39°C. Rozpoznano ostre zapalenie jądra i nają- drza prawego. Zlecono stosowanie Gentamycyny w iniekcjach domięśniowych 3×80 mg dziennie, okłady z Altacetu i leżenie w łóżku. W wyniku zastosowane- go leczenia ostre objawy zapalne ustąpiły. Wobec utrzymywania się powiększe- nia jądra prawego i nasilających się trudności w oddawaniu moczu, chorego przyjęto do Kliniki Urologii AM w Gdańsku 28 października 1992 r. Przy przy- jęciu stwierdzono: prawa część moszny powiększona do wielkości pomarańczy, niebolesna o zaczerwienionej i pogrubiałej skórze. Badanie ultrasonograficzne wykazało jądro o zmienionej echostrukturze otoczone dużą ilością płynu po- między jego osłonkami oraz gruczoł krokowy powiększony do objętości ponad 100 cm3. Rozpoznano przewlekłe zapalenie jądra prawego, towarzyszący mu wodniak oraz łagodny rozrost gruczołu krokowego. Chorego zakwalifikowano do adenomektomii nadłonowej oraz usunięcia jądra i najądrza prawego. W usu- niętym, nieznacznie powiększonym, o wzmożonej konsystencji jądrze stwier- dzono obecność wielotorbielowego guza o rozmiarach 2×3. Był on zlokalizo- wany w środkowej części tylnej powierzchni jądra i ściśle zespolony z sąsiadu- jącą częścią najądrza. Badanie histo-patologiczne: Adenocarcinoma retis testis et inflammatio chro- nica diffusa testis et epididymis (ryc. 1), hyperplasia fibroadenoleiomyomatosa partim cystica prostatae (Zakład Patomorfologii AMG; kierownik prof. dr hab. A. Roszkiewicz).


Okres pooperacyjny był niepowikłany, chory w 14 dobie został wypisany do domu. Objęto go ścisłą obserwacją ambulatoryjną. W wykonanych bezpośre- dnio po zabiegu rtg płuc, USG i TK jamy brzusznej nie stwierdzono żadnych cech rozsiewu procesu nowotworowego. Identyczny wynik uzyskano powta- rzając badania po sześciu miesiącach. Nie stwierdzono również wznowy w miejscu cięcia na mosznie. Nasze obser- wacje obecnie sięgają trzech lat i nie wykazują żadnych cech postępu choroby.


OMÓWIENIE


Rak sieci jądra jest wyjątkowo rzadkim nowotworem o nie znanej etiologii i patogenezie. Można jednak zauważyć jego częste współistnienie z innymi sta- nami chorobowymi moszny jak: wodniak i uraz jądra, zapalenie najądrza, czy stan po operacji wnętrostwa. Występuje on w różnym wieku u dorosłych męż- czyzn (opisano przypadki rozpoznania tego nowotworu u chorych od 17 do 91 lat), głównie rasy białej (4, 6).


Makroskopowo zmiany przybierają obraz litych, białawych, dość spoistych guzów słabo odgraniczonych od otaczającego je, zachowanego miąższu jądra. Często w ich obrębie występują torbielowate przestrzenie (2). Mikroskopowo guz ten, o charakterze gruczolaka, tworzą atypowe cewki sie- ci jądra, czasami też liczne brodawki wpuklające się do światła cewek nowo- tworowych (ryc. 2). W niektórych przypadkach badaniem mikroskopowym udaje się prześledzić przejście rozrośniętego nabłonka sieci jądra w tkankę nowotwo- rową. Decydujące dla rozpoznania tego nowotworu jest wykluczenie w jego utkaniu obecności elementów potworniaka, a także ewentualności wystąpienia przerzutów do jądra gruczolakoraka z pierwotnego ogniska zlokalizowanego poza jądrem (5).


Prawidłowe rozpoznanie przed operacją może sugerować lokalizacja guza na tylnej części jądra i prawidłowy poziom markerów nowotworowych. Ze wzglę- du na rzadkość występowania ten typ nowotworu rozpoznawany jest najczę- ściej dopiero w wyniku badania drobnowidowego. Fakt, że obecność nowotwo- ru często jest maskowana przez wodniak lub zmiany pozapalne powoduje, że jądro jest odsłaniane przez cięcie na mosznie, co zdarzyło się i w naszym przy- padku. Stwarza to zwiększone niebezpieczeństwo wznowy miejscowej, czego na szczęście nie zaobserwowano w opisywanym przypadku. Ze względu na rzadkość występowania, nie ustalono optymalnego postępo- wania w raku sieci jądra. W piśmiennictwie podaje się, że cechuje go duży stopień złośliwości klinicznej powodujący występowanie wczesnych przerzu- tów odległych, najczęściej do węzłów zaotrzewnowych, wątroby i kości (3, 4, 6). Niektórzy autorzy zalecają uzupełnienie orchidektomii zaotrzewnową lim- fadenektomią lub radioterapią, nawet w przypadkach guzów ograniczonych do jądra (1). W przypadku opisywanego chorego, wobec ograniczonego zasięgu nowotworu zdecydowano ograniczyć się do usunięcia jądra i ścisłej kontroli pooperacyjnej. Brak postępu choroby po ponad trzech latach wydaje się świad- czyć o słuszności przyjętego postępowania. Ustalając jednak takie postępowa- nie lecznicze należy pamiętać, że w piśmiennictwie przeważa opinia, że jeżeli w momencie rozpoznania obecne są przerzuty odległe lub w przebiegu choroby dochodzi do wznowy miejscowej lub rozsiewu procesu do węzłów lub narzą- dów odległych to rokowanie jest bardzo złe mimo prób zastosowania skojarzo- nego leczenia chirurgicznego z radio- bądź chemioterapią (4, 6).

piśmiennictwo

  1. (1) Sylwanowicz W.: Anatomia człowieka. PZWL, Warszawa 1974, 359.
  2. (2) Siherberg S. G.: Principles and practice of surgical pathology. Churchil Livingston
  3. -New York 1988, 1180.
  4. (3) Stein J. R: Papillary adenocarcinoma of the rete testis; a case report and review of
  5. the literature. Urology, 1994,44,588.
  6. (4) Orozco R. E.: Carcinoma of the rete testis; case report and review of the literature.
  7. J.Urol., 1993, 150, 974.
  8. (5) Siherberg S. G.: Principles and practice of surgical pathology. Churchil Livingston
  9. -New York 1988, 1180-1182.
  10. (6) Stein J. R: Papillary adenocarcinoma of the rete testis; a case report and review of
  11. the literature. Urology, 1994, 44, 588-594.
  12. (7) Sylwanowicz W.: Anatomia człowieka. PZWL, Warszawa 1974, 359-360.