english version wersja do druku
	kwartalnik ISSN 0500-7208 Czasopismo punktowane przez KBN, Index Copernicus oraz w bazie GBL

WSTĘP

Arylosulfatazy A i B, to dwa izoenzymy sulfohydrolaz arylosiarczanowych

(EC 3. 1.6. 1), które występują w lizosomach, gdzie przypuszczalnie uczestni- czą w degradacji fosfolipidów, natomiast in vitro hydrolizują wiązania estrowe syntetycznych estrów siarczanowych fenoli (1, 4). Enzymy te są praktycznie obecne we wszystkich tkankach i płynach ustrojowych organizmu ludzkiego (4, 10). Obecność tych enzymów w surowicy krwi i moczu oraz wzrost ich aktyw- ności w różnych chorobach sprawiły, że od wielu lat stały się one przedmiotem badań, jako potencjalne enzymy wskaźnikowe w diagnostyce medycznej. Licz- ni autorzy wskazują na wzrost aktywności arylosulfataz w schorzeniach nowo- tworowych i stanach zapalnych (2-7, 9, 10). Między innymi ich podwyższony poziom w moczu obserwuje się w nowotworach pęcherza moczowego (3-5). Badania arylosulfataz w nowotworach pęcherza moczowego nie były dotych- czas prowadzone systematycznie. Podejmowane badania miały na celu wyka- zanie możliwości wykorzystania arylosulfataz do celów diagnostycznych, wy- jaśnienia roli tych enzymów w patogenezie tej choroby, jak również określenia udziału arylosulfataz w procesie naciekania nowotworowego. Celem pracy jest próba oceny przydatności oznaczeń aktywności arylosulfataz w chorobie nowo- tworowej pęcherza moczowego.

MATERIAŁ I METODA

Aktywność arylosulfataz A i B w moczu była oznaczana za pomocą metody podanej w 1959 roku przez Bauma i wsp. (1). W surowicy krwi arylosulfatazy A i B oznaczono wg Singha i wsp. (12). Oznaczenia arylosulfataz A i B w moczu i osoczu krwi dokonano u 30 pacjentów w wieku od 45 do 80 lat z nowotworami pęcherza moczowego leczonych w Klinice Urologii Akademii Medycznej w Lu- blinie. U wszystkich chorych rozpoznanie zostało postawione na podstawie bada- nia histopatologicznego. Grupę kontrolną stanowiło 20 osób klinicznie zdrowych w podobnym przedziale wiekowym. Osocze do oznaczeń otrzymywano przez pobranie 5 ml krwi z żyły łokciowej i odwirowanie elementów morfotycznych. Mocz pochodził ze środkowego strumienia porannej mikcji. U wszystkich cho- rych czynność nerek była oceniana na podstawie pomiaru stężenia kreatyniny i mocznika w surowicy krwi. Jednocześnie wykonywano analizę moczu. Do ozna- czeń kwalifikowano tylko te próbki moczu, które zawierały w polu widzenia nie więcej niż 10 leukocytów. U większości chorych stwierdzono w moczu obecność białka i erytrocytów. Aktywność enzymów wyrażono w ?/h/ml. Wyniki zostały opracowane statystycznie za pomocą testu Cochran-Coxa (8).

WYNIKI

W tabeli I porównano aktywność arylosulfataz A i B w moczu oraz osoczu chorych na nowotwory pęcherza moczowego i grupy kontrolnej. W grupie kontrolnej średnia aktywność arylosulfatazy A w moczu wynosiła 13,9 ? 12,3 ?g/ml/h, zaś arylosulfatazy B 2,0 ? 2,0 (?g /ml/h. Aktywności odpo- wiednich enzymów u ludzi chorych wynosiły 27,6 ? 21,9 i 4,8 ? 5,9. Różnice pomiędzy średnimi aktywnościami badanych enzymów, wynoszące 13,7 i 2,8, są statystycznie istotne. Natomiast w przypadku osocza krwi różnice średnich aktyw- ności obu enzymów nie były statystycznie znamienne (tabela I). Tabela II przedstawia aktywność arylosulfataz A i B w moczu chorych z no- wotworami pęcherza moczowego podzielonych na dwie podgrupy: 12 chorych z nowotworami łagodnymi (brodawczaki) i 18 z nowotworami złośliwymi (raki). Porównywano aktywność arylosulfataz A i B chorych z grupą kontrolną. Sta- tystycznie istotną różnicę, wynoszącą 16,4, wykazano tylko między średnią ak- tywnością arylosulfatazy A w moczu chorych na raka pęcherza a grupą kontrol- ną (p< 0,023).

OMÓWIENIE

Badania poziomu aktywności różnych enzymów w płynach ustrojowych lu- dzi dotkniętych chorobą nowotworową mają następujące cele:

1.Rozpoznawanie poszczególnych nowotworów.

2.Badanie zależności między aktywnością pewnych enzymów a zaawanso- waniem procesu nowotworowego.

3.Wyjaśnienie roli pewnych enzymów w procesie karcynogenezy.

4.Poznanie specyficznych enzymów guza, co może być wykorzystane w chemioterapii.

Interpretując aktywność arylosulfataz w moczu należy pamiętać, że wzrost jej może pochodzić z następujących źródeł:

a.guza,

b.nabłonka przejściowego,

c.krwiomoczu,

d.infekcji,

e.mechanicznego uszkodzenia nabłonka (4).

Arylosulfataza nie jest enzymem specyficznym narządowo (3). Wzrost jej aktywności jest notowany w wielu procesach nowotworowych (2-6). Nie może więc być wykorzystana w celu rozpoznawania raka pęcherza moczowego. Jak wynika z naszych badań (tab. I), w przebiegu nowotworów pęcherza mo- czowego dochodzi do statystycznie istotnego wzrostu aktywności w moczu ary- losulfataz A, B. Rola oznaczeń aktywności tych enzymów w obecności nowo- tworów pęcherza moczowego może mieć dwojakie znaczenie.

Pierwszym znaczeniem jest próba oceny zaawansowania procesu nowotwo- rowego na podstawie aktywności enzymów w moczu. Wykazano, że charakte- rystycznie wysoka aktywność arylosulfataz występuje w tkankach o wysokim metabolizmie oraz w komórkach proliferujących (4). Również zdolność nowo- tworu do naciekania, będąca cechą komórki nowotworowej nabytą w następ- stwie transformacji nowotworowej, jest między innymi związana z syntezą pew- nych enzymów, do których należą lizosomalne hydrolazy (11). W związku z tym, w przypadku złośliwego przebiegu choroby nowotworowej, powinno do- chodzić do wzrostu aktywności arylosulfataz w moczu. Potwierdzeniem tych założeń może być stwierdzenie przez nas statystycznie istotnej różnicy średniej aktywności między chorymi z rakiem pęcherza a grupą kontrolną, przy braku tej różnicy w przypadku nowotworów łagodnych.

Drugim znaczeniem jest rola tego enzymu, analogiczna do roli beta glukuro- nidazy, polegająca na uwalnianiu w moczu karcynogenów z ich nietoksycznych połączeń. Wykazano między innymi, że wiele siarczanowych połączeń metabo- litów tryptofanu, które mogą być karcynogenami w raku pęcherza, jest substra- tem dla arylosulfataz (9).

Dane te mogą mieć wpływ na rokowanie oraz mogą umożliwić identyfikację kliniczną grupy chorych wymagających wnikliwej obserwacji klinicznej. Cho- rzy ci mieliby wysoką aktywność arylosulfataz w moczu w przebiegu nowotwo- rów pęcherza moczowego.

WNIOSKI

1.W przebiegu nowotworów pęcherza moczowego dochodzi do statystycz- nie istotnego średniego wzrostu aktywności arylosulfataz A i B w moczu.

2.Wzrost aktywności jest statystycznie istotny tylko w nowotworach złośli- wych pęcherza moczowego.

1. (1) Baum H., Dodgson K. S., Spencer B.; The assay of arylsulphatases A and B in human
2. urine. Clin. Chim. Acta., 1959,4,453.
3. (2) Bostick W. D., Dinsmore S.R., Mrochek J. E., Waalkes T. P.: Separation and Analysis
4. of Arylsulfatase isoenzymes in body fiuids of man. Clin. Chem., 1978,24,1305.
5. (3) Dzialoszyński L. M., Gniot-Szulżycka J.\ Some clinical aspects of Arylsulphatase
6. activity. Clin. Chim. Acta, 1967,15,381.
7. (4) Farooąui A. A., Mandel P.\ The clinical aspects of arylsulphatases. Clin. Chim. Acta,
8. 1977,74,93.
9. (5) Laidler P. M.: Arylosulfataza A - właściwości fizyko-chemiczne i zastosowanie w
10. diagnostyce medycznej. Folia Medica Cracoviensia, 1991,32,149.
11. (6) Laidler P, Kowalski D., Silberring J.: Arylsulofatase A in serum from patients with
12. cancer of yarious organs. Clin. Chim. Acta, 1991,204,69.
13. (7) Maru A., Jshibashi T., Jmaj U., Makita A., Tsuji J:. Arylsulfatase A activity of urine in
14. patients with yarious genitourinary tract disorders. Clin. Chim. Acta, 1980,107,155.
15. (8) Oktaba W.: Basic statistical methods. PWN, Warszawa, 1982.
16. (9) Posey E., Morgan R. L:. Urine enzyme activities in patients with Transitional cell
17. carcinoma of the bladder. Clin. Chimica Acta, 1977,74,7.
19. (10) Posey L. E., MorganL. R., LevinS., SchwartzM. K.: Measurement of arylsulfatase A
20. activity in urine. Clin. Chem., 1979,25,328.
21. (11) Groniowski J., Kruś S.: Podstawy Patomorfologii, PZWL, Warszawa, 1991,183.
22. (12) Singh J., Tavella D., Di Ferrante N.: Measurements of arylsulfatases A and B in
23. human urine. J. Pediatr., 1975, 86,574.