Niepowodzenia w leczeniu zwężeń cewki moczowej męskiej uretroto-mią wewnątrzną doprowadziły do wypracowania metod operacyjnych likwidujących zwężenie lub umożliwiających samoistną regenerację zwężonego odcinka cewki.
Badania nad regeneracją cewki (5, 6) otworzyły szersze możliwości zastąpienia rozległych i nierzadko wieloetapowych zabiegów operacyjnych, rozcięciem wewnętrznym zwężonego odcinka.
Leczenie zachowawcze — rozszerzanie cewki ma ograniczone wskazania. Niewłaściwe wskazania lub nieumiejętne rozszerzanie pogarsza zwężenie, co zmusza w końcu do leczenia operacyjnego. Sprowadza się ono do nacięcia zewnętrznego lub wewnętrznego zwężonego odcinka cewki lub wycięcia zwężenia i zespolenia kikutów. Przy rozległych zwężeniach stosowano także marsupializację, stwarzając w drugim etapie operacyjnym szanse regeneracji brakującego odcinka cewki na zasadzie płatka wgłobionego. Zabiegi te, często wieloetapowe, przedłużają czas leczenia, eliminują na długo chorego z czynnego życia zawodowego, a wyniki nie zawsze są zadowalające.
Zastosowanie przez Sachse'a (4) w 1974 r. przyrządu optycznego do nacinania zwężenia cewki stworzyło nowe możliwości leczenia. Optyczny uretrotom ma — w porównaniu z uprzednio stosowanymi narzędziami Maisonneuve, Otis (7) — tę przewagę, że umożliwia dokładną kontrolę miejsca i głębokość nacięcia (1, 2, 3, 4).
Uretrotomię wewnętrzną optyczną zaczęliśmy stosować przed 3 laty, od chwili otrzymania aparatury endoskopowej „Storz" z odpowiednim zestawem. Dużym ułatwieniem jest możliwość wprowadzenia przez osobny kanał cewnika moczowodowego, który służy jako konduktor dla noża. Zwężenie cewki nacina się w linii środkowej po stronie grzbietowej poprzez tkankę bliznowatą w kierunku przegrody ciał jamistych, od obwodu ku środkowi pod kontrolą wzroku. Rozcięcie twardej blizny i dotarcie do zdrowej tkanki wyczuwa się w czasie zabiegu. Natychmiast też rozchylają się brzegi rozciętej cewki, która staje się w tym miejsca szeroka. Zabieg można wykonać w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym.
Nacięcie jest dobrze wykonane (3), jeżeli przechodzi cewnik nr 24—36 Charr. Po zabiegu pozostawia się na 2 dni cewnik nr 18—20 Charr. Pozostawienie grubszego cewnika przez dłuższy czas nie ma wpływu na wynik leczenia a chorzy znoszą to źle (2, 3).
Wewnętrzne optyczne nacięcie cewki wykonaliśmy u 10 chorych (tab. 1). Chorych kontrolowano w 1—3 lata po zabiegu.
Za dobry wyniku uznano brak dolegliwości, szeroki i wartki strumień moczu, brak konieczności rozszerzania cewki i prawidłowy obraz uretrograficzny (ryc. 1, 2).
Dla uzyskania dobrego wyniku trzeba było u 2 chorych powtórzyć nacięcie po kilku miesiącach. Szyję pęcherza nacinano u 1 chorego na godz. 12, u drugiego na 3 i 6. U obu uzyskano dobry wynik. Tylko jednego chorego z powodu braku poprawy zakwalifikowano do leczenia operacyjnego (ryc. 3, 4). Było to pourazowe powikłane zwężenie cewki tylnej.
Uretrotomia wewnętrzna optyczna jest zabiegiem łatwym, krótkotrwałym, bezkrwawym i nie powoduje zwykle powikłań. Uzyskuje się dobre wyniki tak w zwężeniach pozapalnych, jak i pourazowych. Zabieg można powtarzać. Wydaje się, że powinien on być pierwszą próbą leczenia większości zwężeń cewki.
Niepowodzeń należy się spodziewać u chorych ze znacznym pourazowym zwężeniem cewki tylnej, kiedy po rozcięciu kanału cewki wąski pasek śluzówki nie wystarcza do regeneracji i uzyskania odpowiedniej średnicy cewki. Tych chorych powinno się od razu kwalifikować do leczenia operacyjnego.