Łagodny gruczolak nerki
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1979/32/4.

autorzy

Stanisław Dąbkowski, Alojzy Witeska, Jerzy Zachwiej: Klinika Urologiczna Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie
Kierownik Kliniki: doc. dr hab. T. Krzeski

streszczenie

Autorzy opisują przypadek łagodnego gruczolaka nerki u 42-letniego chorego. Przedoperacyjnie podejrzewano obecność nowotworu złośliwego, za czym przemawiały wyniki badań urograficznych i angiogra-jicznych. W usuniętej nerce stwierdzono guz o budowie gruczolaka.

Łagodny gruczolak nerki jest nowotworem rzadko rozpoznawanym klinicznie. W 1956 roku Krzeski (2) opisał trzy przypadki gruczolaka nerki, które w stosunku do ogólnej liczby chorych z guzami nerek stanowiły 6,5%. Jeden przypadek gruczolaka nerki opisał Wesołowski i Manteuffel (5), dwa Wojewska-Zajączkowska i Ołowski (6). Murphy i Mostofi w materiale 180 guzów nerki w połowie przypadków stwierdzili utkanie gruczolaka (3). Gruczolaki nerki znacznie częściej rozpoznaje się sekcyjnie niż klinicznie. Przeważnie są one guzami kilkumili-metrowej średnicy, umiejscowionymi w korze nerki i zwykle nie powodują żadnych dolegliwości. Dopiero większe guzy, zniekształcające zarys nerki i przemieszczające elementy układu kielichowo-miedniczkowego, mogą powodować objawy kliniczne oraz zmiany w obrazie urograficznym i arteriograficznym. Objawy wywołane przez niezłośliwy gruczolak nerki nie są charakterystyczne i nie pozwalają na odróżnienie go od gruczolakoraka nerki. Z uwagi na niebezpieczeństwo zezłośliwienia gruczolaków traktuje się je jako stany przedrakowe i zaleca postępowanie operacyjne bardziej radykalne tj. usunięcie nerki. Jedynie w przypadkach małych gruczolaków, które bywają zauważone przypadkowo w nerce odsłoniętej z innej przyczyny oraz groczolaka jedynej nerki, ograniczamy zabieg do wyłuszczenia guza, lub częściowego wycięcia nerki (4).

Przypadek własny dotyczy chorego K. A. lat 42 (nr hist. hor. 4099/77), który został przyjęty do Kliniki Urologicznej CMKP w Warszawie w dniu 20.06.1976 r. z powodu prawostronnej kolki nerkowej oraz częstomoczu. Krwiomoczu nigdy nie miał. Badaniem przedmiotowym stwierdzono bolesność prawej okolicy lędźwiowej na wstrząsanie.

Badania laboratoryjne krwi i moczu oraz zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej nie ujawniły odchyleń od stanu prawidłowego. Urografia wykazała dobre wydzielanie moczu cieniującego przez obie nerki. Kielichy grupy środkowej nerki prawej są przemieszczone i wykazują modelowanie na nieprawidłowej masie (ryc. 1). Poza tym obraz urograficzny układu moczowego jest prawidłowy. Wykonana wybiórczo arteriografia nerkowa prawostronna wykazała obecność unaczy-nionego guza w obrębie obwodowej części środkowego pola nerki (ryc. 2). Na podstawie tych danych rozpoznano guz nerki prawej. W dniu 23.06.1977 r. wykonano prawostroną nefrektomię. Na przekroju usuniętej nerki widoczny był otorbiony guz średnicy 6 centymetrów, barwy szarożółtej z licznymi torbielkami wypełnionymi surowiczo-krwistym płynem, nie naciekający układu kielichowo-miedniczkowego i nie przekraczający torebki włóknistej nerki. Węzły chłonne okolicy szypuły nerkowej nie były powiększone. W badaniu histopatologicznym guza stwierdzono: adenoma cisticum partim papillare renis. Nephritis interstitialis. Przebieg pooperacyjny był niepowikłany, chory opuścił szpital 9 dnia po operacji. Pozostaje w dalszej obserwacji ambulatoryjnej. Obecnie nie zgłasza dolegliwości i jego stan kliniczny jest dobry.

Omówienie

Łagodny gruczolak nerki jest nowotworem rzadko spotykanym. W ciągu 15 lat w Klinice Urologicznej CMKP w Warszawie na 214 chorych poddanych nefrectomii z powodu nowotworu nerki tylko w jednym przypadku stwierdzono łagodny gruczolak. W omawianym przypadku arteriografia, wykonana przed operacją w miejscu odpowiadającym lokalizacji guza, wykazała obecność licznych naczyń patologicznych, co w połączeniu z obrazem urograficznym nasuwało raczej podejrzenie guza złośliwego, niż łagodnego gruczolaka nerki. Wynika z tego, że żadne z diagnostycznych przedoperacyjnych badań nie jest w stanie wyjaśnić całkowicie charakteru guza. Dlatego w przypadku podejrzenia guza nerki postępowanie powinno polegać na eksploracyjnym odsłonięciu nerki, a rodzaj zabiegu uzależnić od histopatologicznego badania pobranych śródoperacyjnie skrawków.

piśmiennictwo

Kowalczykowa J., Sokolowska-Pituchowa J.: Nowotwory nerek. Urol. Pol., 1956, 10, 31.
Krzeski T.: Gruczolaki nerek. Urol. Pol., 1956, 10, 90.
Murphy G., Mostofii F.: Histologic assesment and clinical prognosis of renals adenoma. J. Urol., 1970, 103, 31.
Watt G. T.: Renal adenoma treated by partial nephrectomy. Brit. J. Urol., 1955, 27, 294.
Wesołowski S., Manteuffel L.: Wycięcie nerki drogą polączną przez klatkę piersiową i jamę brzuszną. Pol. Tyg. Lek., 1952, 7, 1675.
Wojewska-Zajączkowska E., Ołowski Z.: Gruczolaki nerek. Pol. Przegl. Chir., 1972, 44, 461.

adres autorów