english version wersja do druku
	kwartalnik ISSN 0500-7208 Czasopismo punktowane przez KBN, Index Copernicus oraz w bazie GBL

Leczenie zakażeń układu moczowo-płciowego (z.u.m.-p.) stwarza niejednokrotnie duży problem kliniczny, który wynika z pojawiania się opornych drobnoustrojów i nawracającego zakażenia. Reakcje organizmu na zakażenie zależą m.in. od stanu układu immunologicznego (2). Uruchomienie odpowiedzi immunologicznej jest istotnym etapem obrony organizmu. Szczególną rolę odgrywa fagocytoza i humoralne czynniki obrony nieswoistej.

Wiele drobnoustrojów i ich produktów wywiera wpływ na limfocyty T i B. Składniki błon komórkowych lub metabolity mogą bezpośrednio indukować nieswoiste antygenowo limfocyty supresyjne T i B. Toksyny niektórych pałeczek Gram-ujemnych, np. E. co!\\\\\\\', działają bezpośrednio hamująco na limfocyty T przez zwiększenie stężenia cyklicznego AMP (3).

Immunostymulacja, będąca formą immunoterapii, znajduje zastosowanie w stanach areaktywności immunologicznej, najczęściej nabytej w przebiegu ostrych lub przewlekłych zakażeń (5). Do znanych czynników immunostymulujących należą szczepionki oraz preparaty syntetyczne. W poszukiwaniu metod leczenia przyczynowego należy uwzględnić zastosowanie czynników immunorekonstrukcyjnych. odnawiających fizjologiczną sprawność układu odpornościowego. Upośledzenie czynnościowe komórek układu limfatycznego stwierdza się m.in. w chorobach dróg moczowo-płciowych i wielu chorobach infekcyjnych. Zaburzenia immunologiczne mogą mieć przyczynowe znaczenie patogenetyczne w z.u.m.-p. (1).

Preparat uro-vaxom jest produkowany w postaci tabletek (1 tabl. zawiera 6 mg liofilizowanego ekstraktu z E. coli) przez Laboratorium OM Meyrin w Genewie. W wielu badaniach doświadczalnych i klinicznych wykazano immunostymulujący wpływ leku w zakażeniach bakteryjnych (szczególnie E. coli) przez podwyższenie komórkowej i humoralnej obrony immunologicznej organizmu. U zwierząt doświadczalnych stwierdzono pobudzenie limfocytów B i komórek NK (natural killer), aktywację makrofagów (ich czynności fagocytujących), stymulowanie syntezy immunoglobulin (zwłaszcza IgA), zaś u ludzi stymulowanie limfocytów T, makrofagów i endogennego interferonu, a zatem niespecyficzne zwiększanie obronności antybakteryjnej (4).

Celem pracy jest ocena kliniczna preparatu uro-vaxom w leczeniu nawrotowych z.u.m-p. Materiał stanowiło 60 chorych (32 kobiety i 28 mężczyzn) z nawrotowym, opornym na leczenie zakażeniem E. coli układu moczowego, w wieku od 34 do 74 lat (średnia wieku 55 lat), z patologią układu moczowo-płciowego

METODY

60 chorych wcześniej leczono antybiotykami, zgodnie z wynikami antybiogramu izolowanych szczepów E. coli. Wkrótce po zakończeniu leczenia zakażenie nawracało (w posiewach stwierdzano znamienną bakteriurię ≥104). W podgrupie I — 20 chorych — poza leczeniem odkażającym podawano uro-vaxom przez 6 miesięcy w dawce 1 tabl. dziennie. Podgrupa II — kolejnych 20 chorych — leczono jedynie lekami odkażającymi (grupa kontrolna). Podgrupa III — pozostałych 20 chorych — leczono z powodu odmiedniczkowego zapalenia nerek. Razem ze stosowanymi chemioterapeutykami podawano 1 tabl. dziennie preparatu uro--vaxom. Po ustąpieniu objawów zakażenia moczu kontynuowano podawanie leku przez kolejnych 10 dni w miesiącu, łącznie przez 12 miesięcy. W całej grupie chorych prowadzono badania subiektywne (dolegliwości bólowe oraz dysuryczne) i obiektywne (gorączka, ropomocz, hema-turia, posiewy moczu oraz badania krwi: morfologia, OB, elektrolity, mocznik, kreatynina, fosfatazy, transaminazy, próby wątrobowe).

WYNIKI

W badaniach laboratoryjnych krwi u wszystkich chorych, zarówno w okresie podawania preparatu uro-vaxom, jak i po leczeniu nie stwierdzono istotnych odchyleń od normy. W podgrupie I, u chorych po miesiącu leczenia preparatem uro-vaxom — w zakresie badań subiektywnych — bóle i dysuria ustąpiły całkowicie, natomiast w podgrupie II utrzymały się u 8 (40,0%. Po 3 miesiącach u chorych przyjmujących uro-vaxom nie stwierdzono dolegliwości, zaś w grupie kontrolnej dolegliwości ustąpiły u 10 (50,0%) chorych.

Przed rozpoczęciem podawania preparatu uro-vaxom u wszystkich chorych stwierdzono leukocyturię, która w czasie stosowania leku ustąpiła — w podgrupie I — po 3 miesiącach u 16 (80,0%), a po 6 miesiącach u 19 (95,0%) chorych, zaś w podgrupie II — odpowiednio — u 12 (60,0%) i u 12 (60,0%) chorych.

W badaniach posiewów moczu, wykonanych po 3 miesiącach, w podgrupie I stwierdzono znamienną bakteriurię u 4 (20,0%), a w podgrupie II u 10 (50,0%) chorych. Po 6 miesiącach leczenia w podgrupie I tylko u 1 (5,0%) chorego stwierdzono niejałowy mocz, natomiast w podgrupie II znamienna bakteriuria wystąpiła u 8 (40,0%) chorych. Wyniki te przedstawiono na

W podgrupie III, po 12 miesiącach leczenia, stwierdzono znaczny spadek nawrotów zakażenia i dolegliwości u 18 (90,0%) chorych. W okresie leczenia preparatem uro-vaxom 4 (20,0%) chorych wymagało włączenia antybiotyków z powodu znamiennej bakteriurii. Po roku leczenia posiewy moczu u wszystkich chorych były jałowe, a nieznaczną leukocyturię stwierdzono tylko u 2 (10,0%).

Chorzy dobrze tolerowali preparat uro-vaxom. Tylko u kilku z nich wystąpiły okresowo zawroty i bóle głowy. Innych objawów ubocznych nie obserwowano.

DYSKUSJA

Najczęstszą przyczyną z.u.m.-p, są szczepy bakterii E. coli, które u wielu chorych — mimo stosowania chemioterapeutyków — są odpowiedzialne za nawrotowe zakażenia. Większość leków nie jest obojętna w stosunku do reakcji odpornościowych. W nawrotowych z.u.m.-p, antybiotyki nie mogą stanowić jedynej formy leczenia. Terapię należy ukierunkować na stymulację naturalnych sił obronnych organizmu.

Preparaty immunostymulujące, oddziaływując na układ odpornościowy, nasilają reakcje immunologiczne humoralne i komórkowe. Wpływ

na komórki fagocytujące lub limfatyczne odgrywa pośrednio lub bezpośrednio rolę w procesie immunizacji. Znanych jest wiele substancji, którym przypisuje się aktywność immunostymulującą, ale stosunkowo mało jest dostatecznie poznanych tak, by mogły znaleźć zastosowanie kliniczne (5). Jednym ze stosowanych leków immunostymulujących w z.u.m.-p, jest uro-vaxom.

Na podstawie analiz badań chorych leczonych tym preparatem, czas trwania i liczba nawrotów z.u.m.-p, istotnie się zmniejszyły. Konieczność stosowania chemioterapeutyków została znacznie ograniczona. Częstotliwość i natężenie dolegliwości towarzyszących zakażeniu w trakcie leczenia ustępowały niemal całkowicie już od 1 do 3 miesięcy stosowania leku. W stosunku do grupy kontrolnej chorych z z.u.m.-p., u przyjmujących preparat uro-vaxom znacznie rzadziej stwierdzano nawroty zakażenia. U chorych z odmiedniczkowym zapaleniem nerek wyniki jałowe posiewów moczu uzyskano po 12 miesiącach (trzykrotne badania).

WNIOSKI

1. Stosowanie preparatu uro-vaxom u chorych z nawrotowym z.u. m.-p. spowodowało zmniejszenie częstotliwości nawrotów zakażenia, szybkie ustąpienie dolegliwości subiektywnych i znacznie ograniczyło stosowanie antybiotyków.

2. Po długotrwałym podawaniu leku uzyskano jałowe posiewy moczu.

3. Uro-vaxom jest preparatem dobrze tolerowanym przez chorych (nie stwierdzono istotnych objawów ubocznych).

4. W związku z powyższym uznaliśmy, że uro-vaxom jest szczególnie przydatny w leczeniu nawracających i przewlekłych z.u.m.-p., wspoma gającym antybiotykoterapię.

1. 1. Dąbrowski M., Dąbrowska-Bernstein K.: Podstawy immunorekonstrukcyjnej koncepcji terapeutycznej uwzględniającej zastosowanie preparatu TFX. Terapia i Leki, 1987, 15/37, 4—5, 85. —
2. 2. Kuźnik Z., Dutkiewicz S.: Postępy w urologii. Probl. Lek., 1989, 27, 2, 129. —
3. 3. Mackiewicz S. (red.): Immunologia. PZWL, Warszawa, 1986, 192. —
4. 4. Rosenthal M.: Effect of a bacterial extract on cellular and humoral immune responses in humans. J. Immunopharmac, 1986, 8, 315. —
5. 5. Turowski G: Podstawy immunologii klinicznej. Urol. Pol., 1985, 38, 1, 1.

dr n. med. Sławomir Dutkiewicz, ul. Skarżyńskiego 7, m. 24, 02-377 Warszawa