KOD: 15.3 - Analiza głównych przyczyn i ocena wyników leczenia przetok pęcherzowo-pochwowych z uwzględnieniem przebytej radioterapii - w materiale własnym
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 2006/59/Suplement 1.

autorzy

Teresa Gawlik-Jakubczak, Kazimierz Krajka

Klinika Urologii AM w Gdańsku

streszczenie

Wprowadzenie. Przetoki pęcherzowo-pochwowe są jednym z poważniejszych powikłań występujących po zabiegach ginekologicznych lub po radioterapii stosowanej na obszar miednicy małej. Bardzo ważnym czynnikiem dla wyboru metody leczenia jest przebyta radioterapia. Rosnąca liczba wykrywanych nowotworów miednicy małej, coraz bardziej agresywne metody ich leczenia i szerokie zastosowanie tele- i brachyterapii zwiększają w ostatnich latach liczbę pacjentek wymagających leczenia operacyjnego.

Cel pracy. Celem pracy jest analiza najczęstszych przyczyn powstania przetok pęcherzowo-pochwowych oraz ocena wyników leczenia zależnie od zastosowaniu różnych metod operacyjnych z uwzględnieniem przebytej radioterapii.

Materiał i metody. W latach 1991-2005 w naszym ośrodku leczono operacyjnie sześćdziesiąt sześć pacjentek z powodu przetoki pęcherzowo-pochwowej. Najmłodsza chora miała 21 lat, najstarsza 75 lat. Wcześniej w tej grupie u dwunastu chorych podejmowano w innych ośrodkach próby zamknięcia przetok. 75% pacjentek było poddanych radioterapii przed rozpoznaniem przetoki. U większości kobiet udało się zamknąć przetokę po jednej operacji przez jej zeszycie lub przez wytworzenie nadpęcherzowego odprowadzenia moczu. Niektóre chore wymagały kilku zabiegów.

Wyniki. Wykonano łącznie osiemdziesiąt sześć zabiegów operacyjnych. Mięśniaki macicy były podstawową chorobą u jedenastu chorych, zmiany zapalne u - dwóch. Nowotwór był rozpoznany wcześniej u pięćdziesięciu trzech chorych - rak trzonu macicy u dwóch, rak pęcherza moczowego u dwóch, mięsak macicy u jednej chorej. Pozostałe chore (czterdzieści osiem kobiet) były leczone z powodu raka szyjki macicy. Przetoki pooperacyjne rozpoznano w siedemnastu przypadkach. Operację zeszycia przetoki z dostępu przez pochwę wykonano ośmiokrotnie, zeszycie przetoki przez laparotomię wykonano 26 razy, u jednej chorej do zamknięcia przetoki użyto kleju tkankowego, plastykę pęcherza moczowego z użyciem fragmentu jelita i zeszycie przetoki 16 razy. Odprowadzenie nadpęcherzowe moczu wykonano w 35 przypadkach. U jedenastu chorych konieczne było wykonanie więcej niż jednego zabiegu operacyjnego z powodu nawrotu przetoki. Jedna chora była operowana siedmiokrotnie, ostatecznie udało się zeszyć przetokę bez konieczności wytworzenia nadpęcherzowego odprowadzenia moczu. Kolejna chora wymagała trzech operacji. Dwie chore po kilkuletnim okresie zdrowia miały ponownie przetokę pęcherzowo-pochwową, którą traktujemy jako nową przetokę popromienną. W grupie chorych z nawrotem przetoki trzy kobiety nie były poddane radioterapii, osiem było wcześniej leczonych RT.

Wnioski. Przebyta radioterapia na obszar miednicy jest czynnikiem w istotny sposób pogarszającym proces gojenia Przy podejmowaniu decyzji o wyborze metody leczenia konieczne jest uwzględnienie tego czynnika.