PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

KOD: 5 - Mieszane zakażenia układu moczowego u pacjentów szpitalnych
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 2006/59/Suplement 1.

autorzy

Katarzyna Kot, Alicja Rokosz, Marta Wróblewska, Anna Sawicka-Grzelak, Robert Tomasz Kuthan, Iwona Serafin, Mirosław Łuczak
Katedra i Zakład Mikrobiologii Lekarskiej AM w Warszawie

streszczenie

Wprowadzenie. Zakażenia układu moczowego (ZUM) są najczęstszymi infekcjami nabywanymi przez pacjentów w czasie pobytu w szpitalu. Powodują one poważne powikłania, tj. bakteriemie, stany zapalne nerek lub niewydolność nerek, urosepsę i wstrząs septyczny. Skutkiem tych powikłań może być przedłużenie pobytu w szpitalu i wzrost kosztów leczenia. Najważniejszym czynnikiem ryzyka zakażeń szpitalnych, w tym mieszanych, jest cewnikowanie pęcherza moczowego. Zakażenia układu moczowego o mieszanej etiologii przyczyniają się do szerzenia się w szpitalu wielolekoopornych szczepów. Znajomość mikroflory bakteryjnej i grzybiczej uczestniczącej w zakażeniach układu moczowego u pacjentów szpitalnych oraz jej wrażliwości i mechanizmów oporności na leki stosowane w praktyce urologicznej jest niezbędna w celu wdrożenia skutecznej terapii ZUM u hospitalizowanych pacjentów.
Cel pracy. Analiza występowania i lekowrażliwości bakteryjnych i grzybiczych szczepów wywołujących mieszane zakażenia układu moczowego (ZUM) u pacjentów szpitala klinicznego.
Materiał i metody. Badano próbki moczu pobrane ,,metodą środkowego strumienia" lub przez cewnik od pacjentów hospitalizowanych w czasie dwunastu miesięcy. Analizą objęto próbki, z których hodowano co najmniej dwa szczepy różnych gatunków uropatogennych, występujących w znamiennej liczbie. Do identyfikacji szczepów stosowano system ATB Expression (bioMerieux, sa), a do oznaczania lekowrażliwości paski antybiogramowe ATB UR 5 i metodę krążkowo-dyfuzyjną według zaleceń CLSI (poprzednio NCCLS). Do wykrywania mechanizmów oporności bakterii na antybiotyki [szczepy ESBL-dodatnie (wytwarzające beta-laktamazy o rozszerzonym spektrum), enterokoki HLAR (oporne na wysokie stężenia gentamycyny i streptomycyny) i gronkowce MR (metycylinooporne) ] stosowano standardowe krążkowo-dyfuzyjne procedury mikrobiologiczne. Oporność enterokoków na glikopeptydy (GRE) potwierdzano metodą E-test (AB Biodisk, Szwecja).
Wyniki. Z 7352 próbek moczu uzyskano 2069 posiewów dodatnich (28,1%), w tym w 363 przypadkach (17,1%) wyhodowano mieszaną mikroflorę bakteryjną lub bakteryjno-grzybiczą. Wyizolowano 716 szczepów bakterii, wśród których dominowały bakterie Gram-ujemne (485 szczepów; 67,7%), zwłaszcza Escherichia coli (175 szczepów). Wśród bakterii Gram-dodatnich (231 szczepów; 32,3%) dominowały enterokoki (211 szczepów). W zakażeniach mieszanych najczęściej współwystępowały szczepy enterokoków i pałeczek Gram-ujemnych (54,3% próbek moczu). Wśród enterokoków stwierdzono 76,3% szczepów HLAR i 2,8% GRE. Znaleziono cztery szczepy (4/7) metycylinoopornych gronkowców (MR). Wśród pałeczek Gram-ujemnych wykryto 9,2% szczepów ESBL-dodatnich. Wyizolowane szczepy grzybicze należały do rodzaju Candida i gatunku Trichosporon asahii. Najbardziej aktywnymi lekami wobec pałeczek Gram-ujemnych były imipenem, nitrofurantoina, fosfomycyna i fluorochinolony, a wobec enterokoków i gronkowców - wankomycyna, teikoplanina, nitrofurantoina i fosfomycyna.
Wnioski. W zakażeniach układu moczowego o mieszanej etiologii u pacjentów szpitalnych dominują szczepy Enterococcus faecalis i E. coli. W leczeniu tych zakażeń należy uwzględnić możliwość występowania szczepów HLAR i GRE wśród enterokoków, szczepów MR wśród gronkowców oraz Gram-ujemnych pałeczek wytwarzających ESBL.