Już w 1902 r. Wooten dokonał podwiązania żyły grzbietowej prącia w leczeniu tzw "atonicznej impotencji" wywołanej nieprawidłowym odpływem krwi żylnej z ciał jamistych (1). Dopiero jednak dokładne opisanie patomechanizmu tego zjawiska przez Wagnera (6), zastosowanie kawernozografii dynamicznej umożliwiło prawidłowe rozpoznanie i leczenie (4, 7).
MATERIAŁ I METODA
W Klinice Urologii Akademii Medycznej w Białymstoku leczono 10 chorych w wieku 22?42 lat z powodu impotencji na tle niewydolności żylnej. Podstawą rozpoznania był negatywny lub przejściowy test papawerynowy i kawernozografia dynamiczna. Ponadto wykonano u chorych badanie napięcia i częstości wzwodów nocnych, amplitudy tętna na tętnicach prąciowych techniką Dopplera oraz ultrasonografię ciał jamistych. Kawernozografię dynamiczną wykonywano podając 30% roztwór uropo-linum-Polfa do ciała jamistego z prędkością 120 ml/min po uprzednim wstrzyknięciu 80 mg roztworu papaweryny.
Radiogramy wykazały u 4 chorych znacznego stopnia odpływ przez splot Santoriniego i przez żyłę sromową wewnętrzną a u 6 odpływ przez splot Santoriniego (ryc. 1, 2).
U wszystkich chorych podwiązano żyłę grzbietową prącia głęboką według techniki opisanej przez Wespesa (8). Operacja przebiegała następująco: w znieczuleniu przewodowym nacinano podłużnie u podstawy prącia skórę oraz powięź Bucka. Po wypreparowaniu żyły grzbietowej prącia głębokiej podwiązywano ją w pobliżu więzadła wieszadłowego i przecinano pomiędzy podwiązkami (ryc. 3).
Ranę zamykano pojedynczymi szwami. Powikłań pooperacyjnych u żadnego chorego nie stwierdzono. W pierwszych dniach po operacji pojawiły się u chorych wzwody i u 4 zaobserwowano poprawę funkcji płciowych. U 4 chorych nie było wyraźnej poprawy, a u 2 nie było żadnej poprawy. Po upływie 12 miesięcy jedynie 2 operowanych podawało poprawę, a kontrolna kawernozografia ujawniła nieprawidłowy odpływ żylny poprzez dobrze rozwinięte krążenie oboczne.
OMÓWIENIE
Krew żylna odpływa z ciał jamistych poprzez parzyste żyły grzbietowe prącia powierzchowne i grzbietową prącia głęboką oraz żyły cewkowe i jamiste, które łącząc się tworzą żyłę sromową wewnętrzną odbierając krew z ciała gąbczastego cewki i odnóg prącia (8). Między wymienionymi istnieją liczne połączenia co sprzyja powstawaniu nieprawidłowych przecieków. Nadmierny odpływ żylny może nastąpić poprzez: żyły powierzchowne i grzbietową prącia głęboką do splotu pęcherzowo-ster-czowego, lub przetoki pomiędzy ciałem jamistym, a ciałem gąbczastym. Przyczyną nieprawidłowego odpływu może być uszkodzenie zastawek układu żylnego bądź uszkodzenie układu nerwowego i zniesienie skurczu żylnego. Przyczyną mogą być też anomalie naczyniowe, przebyte urazy, wrodzone przetoki żołędziowo-jamiste, stwardnienie osłonki białawej i przetoki tętniczo-żylne.
System żylny odgrywa ważną rolę w mechaniźmie wzwodu i częściowy lub całkowity brak blokady żylnej w początkowej fazie wzwodu uniemożliwia jego powstanie (8). Podstawowym badaniem, jak już wspomniano we wstępie, jest kawernozografia dynamiczna najlepiej w połączeniu z jednoczasową kawernozometrią, która dokładnie wykazuje nieprawidłowe odpływy z ciał jamistych.
Jedną z metod leczenia jest podwiązanie lub podwiązanie i przecięcie żyły grzbietowej prącia głębokiej (2, 5). Podwiązanie żyły likwiduje zbyt szybki odpływ i poprawia warunki hemodynamiczne w obrębie prącia dając przejściowy dobry efekt. Zdania autorów co do wyników leczenia są jednak podzielone. I tak Beckert określa odsetek wczesnych dobrych wyników na 57,2%, jednak wyniki odległe określa jako nieza-dawalające (2). Buvat analizując materiał 35 chorych jedynie u 4 stwierdził przejściową poprawę (3). Stief podaje odsetek dobrych wyników w granicach od 10,0 do 85,0% (5).
Autorzy są na ogół zgodni, że wczesne wyniki są dość dobre, natomiast już po upływie kilku miesięcy następuje prawie u wszystkich chorych nawrót impotencji. Przyczyną tego zjawiska jest szybko wytwarzające się krążenie oboczne czasem bardziej rozwinięte niż przed podwiązaniem żyły.
Własne spostrzeżenia potwierdzają w pełni fakt, że podwiązanie żyły grzbietowej prącia głębokiej daje we wczesnym okresie przejściową poprawę, natomiast w miarę upływu czasu wyniki należy ocenić jako nie-zadawalające. Na tej podstawie należy przyjąć, że operacja ta jest mało przydatna w leczeniu impotencji.