Złamanie prącia jest jednym z rzadziej spotykanych urazowych uszkodzeń tego narządu (2, 3, 4). Do złamania najczęściej dochodzi podczas stosunku płciowego lub w wyniku uderzenia, jak również podczas zgięcia prącia będącego w stanie wzwodu. Następstwem tych mechanizmów jest rozerwanie otoczki białawej i beleczek ciał jamistych. W zależności od natężenia urazu może wystąpić złamanie jednego lub obu ciał jamistych, a nawet uszkodzenie cewki moczowej (1).
W chwili złamania pojawia się ból w obrębie prącia połączony z charakterystycznym trzaskiem i ustąpieniem wzwodu. Szybko narastający krwiak wywołuje obrzęk i zasinienie skóry prącia. Niekiedy dochodzi do zatrzymania moczu. Niektórzy autorzy obserwowali charakterystyczne zniekształcenie prącia w postaci saksofonu (4).
Postępowaniem z wyboru w leczeniu złamania prącia jest doraźne leczenie operacyjne (2, 3, 4). Polega ono na usunięciu krwiaka i zeszyciu brzegów osłonki białawej. Do czasu operacji stosuje się unieruchomienie prącia opatrunkiem uciskowym, okłady z lodu, antybiotyki i środki uspakajające.
W piśmiennictwie polskim opisano kilkanaście przypadków złamania prącia (2). Po raz pierwszy uszkodzenie takie opisał Porcyanko w 1838 roku (2). W ostatnich latach podobne przypadki przedstawili Czaplicki i Musierowicz ze współpracownikami.
Biorąc pod uwagę rzadkość wymienionego schorzenia przedstawiamy 3 chorych leczonych z powodu złamania prącia w Klinice Urologicznej w Gdańsku.
OPIS PRZYPADKÓW
Chory W. S. lat 20 przyjęty do kliniki około godziny 4 rano z powodu obrzęku i zasinienia skóry prącia. Chory podawał, że trzy godziny wcześniej podczas ?próby" prostowania nieznacznie skrzywionego prącia będącego w stanie wzwodu poczuł silny ból oraz usłyszał charakterystyczny trzask. Wzwód ustąpił, pojawił się obrzęk i zasinienie prącia. W chwili przyjęcia badaniem przedmiotowym stwierdzono obrzęk i zasinienie prącia o śr. 8 cm i długości 20 cm. W zakresie pozostałych narządów nie stwierdzono odchyleń od stanu prawidłowego.
Po rozpoznaniu złamania prącia wprowadzono cewnik do pęcherza, założono opatrunek uciskowy oraz zastosowano okład z lodu. Następnie przygotowano chorego do zabiegu operacyjnego.
Zabieg operacyjny przeprowadzono w znieczuleniu zewnątrzoponowym. Cięciem podłużnym na grzbiecie prącia odsłonięto ciała jamiste. Po usunięciu rozległego krwiaka, stwierdzono poprzeczne rozerwanie lewego ciała jamistego na długości około 1,5 cm. Zeszyto osłonkę, a następnie skórę prącia. Rana pooperacyjna wygoiła się przez rychłozrost. Chory w 8 dobie został wypisany z Kliniki.
Kontrola po 3 miesiącach nie wykazała upośledzenia wzwodów. Podczas wzwodu prącie było nieznacznie skrzywione w lewo.
Chory A. B. I. 27, pracownik fizyczny przyjęty do kliniki z powodu urazu prącia i moszny, który jak podaje, miał miejsce podczas upadku z drabiny przed trzema dniami. W chwili przybycia do szpitala stwierdzono u chorego obrzęk i zasinienie skóry prącia i moszny. Prącie miało długość ok. 18 cm i średnicę ok. 7 cm. W zakresie pozostałych narządów nie stwierdzono odchyleń od stanu prawidłowego. Podejrzewając złamanie prącia chorego zakwalifikowano do zabiegu operacyjnego. Cięciem po stronie grzbietowej prącia odsłonięto ciała jamiste. Po usunięciu skrzepów stwierdzono poprzeczne pęknięcie osłonki białawej lewego ciała jamistego na dł. ok. 1 cm. Po odświeżeniu brzegów rany zeszyto ciało jamiste, a następnie skórę prącia. Rana wygoiła się przez rychłozrost. Podczas kontrolnego badania chory poinformował, że nie ma upośledzenia wzwodów.
Chory G. W. 1. 28, przyjęty do kliniki z powodu bólów, obrzęku i zasinienia skóry prącia. W nocy poprzedzającej przyjęcie do szpitala, po przebudzeniu się wykonał nagłą zmianę pozycji ciała. Prącie będące we wzwodzie wygięło się, chory poczuł ból, usłyszał charakterystyczny trzask. Erekcja ustąpiła i pojawił się obrzęk prącia. Około 10 godzin po urazie chory został przyjęty do Kliniki Urologicznej. Pacjent był w stanie ogólnym dobrym. Skóra prącia była zasiniona z ciastowatym obrzękiem tkanki podskórnej. Prącie miało długość około 20 cm i średnicę 6 cm. W zakresie pozostałych narządów nie stwierdzono odchyleń od stanu prawidłowego. Po rozpoznaniu złamania prącia chorego operowano w trybie nagłym. Z cięcia nad prawym ciałem jamistym dotarto do krwiaka podskórnej tkanki. Po usunięciu krwiaka stwierdzono poprzeczne pęknięcie ciała jamistego o dł. ok. 1 cm w odległości 3 cm od nasady prącia. Po odświeżeniu brzegów zeszyto osłonkę białawą i skórę. Rana wygoiła się przez rychłozrost. W dobie po zabiegu chory został wypisany ze szpitala. W tydzień po opuszczeniu kliniki, podczas badania kontrolnego, chory podał, że miewał prawidłowe wzwody. Podczas wzwodu prącie było nieznacznie skrzywione w prawo.
OMÓWIENIE
Rozpoznanie złamania prącia, pomimo rzadkości schorzenia, nie stwarza trudności diagnostycznych. Leczeniem z wyboru powinien być doraźnie przeprowadzony zabieg operacyjny. Wyniki tego typu postępowania są bardzo dobre.
Przedstawieni przez nas chorzy mają prawidłowe wzwody prącia u-możliwiające im współżycie płciowe.
WNIOSKI
1.W przypadkach złamania prącia wskazane jest leczenie operacyjne
w trybie nagłym.
2.Doraźne leczenie operacyjne w przypadku złamania prącia daje
bardzo dobre wyniki czynnościowe.