PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Złamanie prącia jako problem urologiczny
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1993/46/1.

autorzy

Michał Tkocz, Krzysztof Bar
I Klinika Urologii Śl.A.M. w Katowicach Kierownik: Prof. dr hab. A. Szkodny

streszczenie

Autorzy przedstawili 5 chorych, u których doszło do złamania prącia. Wszyscy byli leczeni w Klinice Urologii w Katowicach — 4 operowano zeszywając osłonkę białawą ciała jamistego prącia. Jeden chory był leczony zachowawczo. Do kontroli zgłosiło się 4 pacjentów. U żadnego z nich nie stwierdzono deformacji członka. Chorzy podawali, że funkcje seksualne są prawidłowe. Zdaniem autorów leczenie złamania prącia we wczesnym okresie powinno być operacyjne.

WSTĘP

Złamanie prącia należy do rzadkich schorzeń urologicznych. W piśmiennictwie opisano około 100 przypadków tego typu urazu (1, 5, 7, 9).

Do złamania prącia (fractura penis) dochodzi najczęściej podczas wzwodu członka w czasie stosunku płciowego, masturbacji, forsownych manipulacji celem przedłużenia lub zmniejszenia erekcji czy też podczas snu (1, 3, 7, 9). Jest ono związane z przerwaniem ciągłości osłonki białawej ciała (lub ciał) jamistego prącia. Spowodowane jest to najczęściej tępym lub rzadziej drążącym urazem prącia w stanie wzwodu (5, 7, 9).

W wyniku tego występuje silny ból, ustępuje wzwód członka, dochodzi do deformacji prącia — najczęściej jest ono skrzywione. Powodem deformacji jest krwiak, który przy uszkodzeniu powięzi Bucka może przechodzić na mosznę, rozprzestrzeniać się w okolicy nadłonowej i krocza (1). W cięższych przypadkach może dojść do uszkodzenia ciała gąbczastego wraz z cewką moczową (2, 6, 7, 8, 10). Do złamania prącia wraz z przerwaniem ciągłości cewki moczowej dochodzi najczęściej podczas stosunku płciowego, gdy siła urazu jest dość znaczna (2, 6, 10). Ze względu na rzadkość występowania złamania prącia, jak i niejednoznaczne opinie co do sposobu postępowania, pozwalamy sobie przedstawić własne skromne doświadczenia.

MATERIAŁ I METODYKA

W latach od 1983 do 1992 w Klinice Urologii w Katowicach leczono 5 chorych z powodu złamania prącia. U wszystkich do urazu doszło w trakcie stosunku płciowego. Objawami klinicznymi występującymi u tych chorych był silny ból prącia, charakterystyczny trzask towarzyszący bólowi oraz deformacja członka. Wszyscy chorzy zostali przyjęci do Kliniki Urologii celem leczenia w przeciągu 24 godzin od urazu. U żadnego chorego nie stwierdziliśmy wycieku krwi lub treści krwistej z ujścia zewnętrznego cewki moczowej.

Zabieg operacyjny przeprowadzono u 4 chorych. Jeden chory był leczony zachowawczo. U tego pacjenta krwiak prącia był niewielkich rozmiarów i nie powodował skrzywienia prącia — co sugerował nieduże uszkodzenie osłonki białawej.

Podczas operacji stwierdzono u wszystkich operowanych pęknięcie osłonki białawej tylko jednego ciała jamistego prącia. Po denudacji członka, ewakuacji krwiaka, osłonkę zeszyto. Wszystkich tych chorych wezwano na badania kontrolne. Zgłosiło się 4 chorych, z których 3 było leczonych operacyjnie, a 1 zachowawczo. U żadnego z nich nie stwierdzono deformacji prącia, jak również wszyscy chorzy nie zgłaszali trudności w funkcjach seksualnych.

OMÓWIENIE

Leczenie złamania prącia nadal pozostaje dyskusyjne (1, 3, 5, 7, 10). Zachowawcze leczenie, tj. opatrunek uciskowy, okłady z lodu, leki uspokajające czy też enzymy typu streptokinazy, streptodornazy, były podejmowane celem uniknięcia zabiegu operacyjnego (3, 5, 7). Tego typu postępowanie było związane z licznymi powikłaniami, takimi jak skrzywienie prącia, powstanie płytki powodującej objawy zbliżone do choroby Peyronie, lub też ropnia prącia. Niektórzy podają, że powikłań tych było około 29% przypadków (5, 7). Obecnie większość autorów jest zdania, iż leczenie chirurgiczne przynosi lepsze efekty, a nawet jest postępowaniem z wyboru (1-, 5, 6, 7, 8). Podobna jest nasza opinia. Kwestia podawania rutynowego antybiotyków, również pozostaje dyskusyjna (1, 4, 7). U naszych chorych podawano antybiotyki z obawy przed rozwinięciem się stanu zapalnego. Związane to było z rzadkością występowania złamania prącia i tym samym brakiem doświadczenia. Niemniej, naszym zdaniem rutynowe włączenie antybiotyków wydaje się nie konieczne. Stosowanie ich należy uzależnić od stanu leczonego chorego. Również leki uspokajające (diazepam) czy hormonalne (Stilbestrol) nie muszą być podawane w każdym przypadku, jak to zalecają niektórzy autorzy (3). Innym kontrowersyjnym zagadnieniem jest postępowanie w przypadku złamania prącia z równoczesnym uszkodzeniem cewki moczowej (1, 4, 5, 7). Niektórzy autorzy u każdego chorego ze złamaniem prącia wykonują uretrografię (5). Inni są zdania, że to badanie należy wykonywać przy podejrzeniu uszkodzenia cewki moczowej, tj. trudności mikcyjnych, krwawienia z ujścia cewki, lub znacznym, czy znamiennym krwiomoczu (1, 4, 7). Podobnego zdania jesteśmy i my.

piśmiennictwo

  1. 1. El-Sharif A.E., Dauleh M., Allowneh N., Vijayan P.: Managment of fracture of the penis in Qatar. Brit. J. Urol., 1991, 68, 622. —
  2. 2. Godec C.J., Reiser R., Logush A.Z.: The erect penis — injury prone organ. J. Trauma 1988, 28, 124. —
  3. 3. Jallu A., Wani N.A., Rashid P.A.: Fracture of the penis. J. Urol., 1980, 123, 285. —
  4. 4. Orvis B.R., McAninch J. W.: Penile rupture. Urol. Clin. North. Am., 1986, 16, 369. —
  5. 5. Ozen H.A., Erkan I., Alkibay T., Kendi S., Remzi D.: Fracture of the penis and long term results of surgical treatment. Brit. J. Urol., 1986, 58, 551. —
  6. 6. Naraynsingh V., Raju G.C.: Fracture of the penis. Brit. J. Surg. 1985, 72, 305. —
  7. 7.Nicolaisen G.S., Meelamud R.D., McAninch J. W.: Rupture of the corpus cavernosum: surgical managment. J. Urol., 1983, 130, 917. —
  8. 8. Rogowski K., Darewicz J., Malczyk E.: Złamanie prącia z uszkodzeniem cewki moczowej w trakcie stosunku płciowego.: Urol. Pol., 1988, 2. 132. —
  9. 9. Tan L-B., Ciang C-P., Huang C-H., Chou Y-H., Wang C-J.: Traumatic rurpture of the corpus cavernosum. Brit. J. Urol., 1991, 68, 626. —
  10. 10. Walton J.K.: Fracture of the penis with laceration of the urethra. Brit. J. Urol.: 1979, 51, 308.

adres autorów

I Katedra i Klinika Urologii Śl.A.M.
Ul. Strzelecka 9,
40-075 Katowice