PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Tłuszczak wnęki nerki przyczyną kolki nerkowej i wodonercza u chorej z jedną nerką
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1993/46/1.

autorzy

Lech Balt, Ryszard Karakiewicz
Oddział Urologii Szpitala Miejskiego w Gdańsku-Zaspie
Kierownik Oddziału: lek. med. R. Karakiewicz
Dyrektor Szpitala: lek. med. T. Podczarski

streszczenie

Przedstawiono przypadek tłuszczaka wnęki jedynej nerki, uciskającego miedniczkę nerkową. Zespól objawów klinicznych i obraz radiologiczny byl typowy dla bezcieniowego kamienia odlewowego miedniczki nerkowej. Istotę choroby ustalono śródoperacyjnie, a wyłuszczenie tłuszczaka doprowadziło do pełnego wyleczenia

Guzy w przestrzeni zaotrzewnowej występują rzadko i w 85% są guzami złośliwymi (7). Wśród guzów łagodnych, guzy mające powinowactwo do tkanki tłuszczowej często występują w bezpośrednim związku z nerką. W przeważającej jednak ilości przypadków jest to angiomiolipoma (AML), guz często przerastający miąższ nerki i powodujący krwawienia i krwiomocz (2). Tłuszczaki (lipoma) opisywane są rzadko i to głównie ze względu na swe olbrzymie rozmiary. Największy opisany tłuszczak okołonerkowy, dotyczył 36-letniej kobiety ważącej przed operacją 135 kg. Usunięty tłuszczak zaotrzewnowy ważył 89 kg (1). W naszym przypadku guz był mały, o śr. 3 cm, a poprzez swoje umiejscowienie powodował zastój moczu w nerce i nawracające bóle kolkowe. W urografii i w USG dawał obraz kamienia bezcieniowego w miedniczce nerkowej.

Opis przypadku.

Chora E. K. lat 75 (Hist. choroby 5406/89) przyjęta 13.05.1989 r. do Oddziału z powodu nasilających się od kilku tygodni objawów kolki nerkowej lewostronnej, skąpomoczu, stanów gorączkowych i osłabienia. W 1970 roku usunięto chorej nerkę prawą z powodu kamienia odlewowego w nerce pogruźliczej. Od 1977 roku chora wydalała dwukrotnie złogi z nerki lewej. W 1984 roku w urografii stwierdzono niecieniujący kamień w miedniczce nerki lewej. Wówczas zdyskwalifikowano chorą z leczenia operacyjnego, z powodu niewydolności jedynej nerki (tzw. „słaba nerka\\\"). Poza tym leczona z powodu niewyrównanej niewydolności krążenia, wola zamostko-wego i cukrzycy.

Badania laboratoryjne wykazały niedokrwistość, podwyższone poziomy kreatyniny, mocznika i glukozy w surowicy. Urografia ujawniła brak wydzielania prawej nerki i wodonercze lewostronne z obecnością niecieniującego złogu o śr. ok. 2 cm w miedniczce nerkowej. W badaniu USG potwierdzono brak nerki prawej i wodoner-czowe poszerzenie nerki lewej oraz najprawdopodobniej kamień śr. ok. 25 mm w miedniczce tej nerki, jednak bez typowego cienia akustycznego.

Chorą zakwalifikowano do operacji z powodu nasilających się objawów niewydolności jedynej nerki, zablokowanej przez niecieniujący kamień. W czasie indukcji do znieczulenia, wystąpiła znaczna duszność i zaburzenia rytmu serca zagrażające życiu. Odstąpiono od zabiegu, włączono intensywne leczenie zaburzeń krążeniowo-odde-chowych i wymuszoną diurezę, uzyskując poprawę stanu chorej. Przez dwa tygodnie

przygotowano chorą do operacji i 1.06.1989 r. w znieczuleniu ogólnym, odsłonięto nerkę i otwarto miedniczkę. Nie stwierdzono złogów w UKM. Stwierdzono natomiast we wnęce nerki guz o śr. ok. 3 cm, który uaciskał wyraźnie całą miedniczkę i początkową część moczowodu, które były napięte na guzie. Guz miał wygląd tłuszczaka. Wyłuszczono go w całości. Skontrolowano moczowód i zeszyto miedniczkę nerkową. Przebieg pooperacyjny bez powikłań. Dolegliwości bólowe nerki ustąpiły, a diureza utrzymywała się w granicach 2 litrów na dobę. Poziomy mocznika i kreatyniny uległy dwukrotnemu obniżeniu. Chorą wypisano do domu w 20 dobie po operacji, w stanie ogólnym dobrym.

Badanie histopatologiczne (Zakład Patologii Szpitala Miejskiego Gdańsk-Zaspa, kierownik: dr med. L. Pikiet). Guz o śr. 3 cm o wyglądzie tłuszczaka. Mikroskopowo: Lipoma.

OMÓWIENIE

Opis ten przedstawiamy jako niezwykłą przyczynę typowych dolegliwości powodowanych zwykle przez kamicę nerkową. Wszystkie wykonane badania jednoznacznie wskazywały na bezcieniowy kamień jako przyczynę choroby. Fakt, że w 1989 roku w Gdańsku nie było jeszcze aparatury do ESWL, oraz brak w naszym oddziale sprzętu do PCNL, zdecydował o leczeniu operacyjnym i jego powodzeniu. Obie nowoczesne metody byłyby w tej sytuacji oczywiście bezwartościowe, a niewątpliwie sięgnęlibyśmy do nich z uwagi na obciążenia krążeniowo-oddechowe u naszej chorej. Na szczęście tłuszczaki o takiej lokalizacji stanowią wyjątkową rzadkość. W dostępnym nam piśmiennictwie, na przestrzeni 25 lat znaleźliśmy tylko cztery przypadki podobne do prezentowanego (3, 4, 5, 6).

piśmiennictwo

  1. 1. BrunetonJ.: Gigant perirenal lipoma. Apropos of a case. J. Radiologique, 1984, 10, 65. —
  2. 2. Diamond A.: Renal sinus angiomyolipoma, Urology, 1977, 2, 9, 221. —
  3. 3. Goyger R.: Lipoma of the renal hilus, J. Urol. Nephrol. (Paris), 1967, 6, 71, 425. —
  4. 4. Halmai T.\\\\ Renal lipoma, Acta Chir. Acad. Sci. Hung., 1967, 8, 399. —
  5. 5. Syciński E.: Duży tłuszczak wnęki nerki dodatkową przyczyną zastoju moczu i kamicy w nerce podkowiastej, Wiad. Lek., 1975, 2, 15. —
  6. 6. Vigo N.J.: Renal hilus lipoma, Rev. Argent. Urol., 1966, 4, 35. —
  7. 7. Zieliński J.\\\\ Nowotwory nerki wychodzące z podścieliska, w: Onkologia urologiczna, PZWL, Warszawa, 1986, 104.

adres autorów

lek. med. Lech Balt Ul. Chyloriska 249 m. 136, 81-016 Gdynia