Złamanie patologiczne kości udowej pierwszym objawem raka jasnokomórkowego nerki
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1992/45/4.

autorzy

Krzysztof Partyka, Bogusław Wojciechowski, Krystyn Sosada: Z Oddziału Urologii Szpitala Nr 1 w Bytomiu
Ordynator: lek. med. B. Wojciechowski
i III Kliniki i Katedry Chirurgii Ogólnej w Bytomiu
Kierownik: prof. dr hab. n. med. M. Martula

streszczenie

Przedstawiono rzadką obserwację zaawansowanego raka nerki, który wykryto przypadkowo na podstawie patologicznego złamania kości udowej, przy braku objawów ze strony układu moczowego. Złamanie nastąpiło w miejscu rozpoznanej wcześniej torbieli trzonu kości. Potwierdza to, że czujność onkologiczna lekarza powinna być wzmożona w razie rozpoznania torbieli kości długich

Rak jasnokomórkowy (carcinoma clarocellulare) jest najczęstszym nowotworem złośliwym nerek. Stanowi około 90,0% guzów nerek wychodzących z nabłonka kanalików nerkowych (10). Charakteryzuje się wczesnymi przerzutami drogą naczyń krwionośnych do płuc, węzłów chłonnych i kości. Rzadziej stwierdza się je w moczowodzie lub nerce strony przeciwnej. Wyjątkowo przerzuty występują w jelitach, krtani, pochwie i pęcherzu moczowym (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9). Patognomiczna triada objawów raka nerki to krwiomocz, bóle okolicy lędźwiowej i wyczuwalny guz w jamie brzusznej. Jednak objawy te rzadko występują razem, bo zaledwie u 5-20% chorych (3, 10). Rak jasnokomórkowy u 25,0% chorych przebiega bezobjawowo i rozpoznawany jest przypadkowo w czasie operacji brzusznych lub badań ultrasonograficznych (3). Przedstawiono chorą, u której pierwszym objawem raka nerki w III stopniu zaawansowania klinicznego było złamanie patologiczne kości udowej.

Opis przypadku

Chora Z. S., lat 52 (hist. chor. nr 2566/88) przyjęta do Oddziału Urologicznego 16. 05. 1988 roku. Od kilku miesięcy skarżyła się na bóle uda prawego, nasilające się przy chodzeniu. W tym czasie leczona w Oddziale Ortopedycznym Szpitala Górniczego w Bytomiu, gdzie rozpoznano torbiele 1/3 dolnej trzonu kości udowej prawej. (Ryc. 1.) W czasie pobytu chora doznała urazowego złamania uda w miejscu torbieli. Chorą operowano. Wykonano zespolenie odłamów, a z miejsca złamania pobrano wycinek. Badania mikroskopowe (Nr 2861): carcinoma clarocellulare metastaticum (dr Wolańska). Po zakończeniu leczenia chorą przeniesiono do Oddziału Urologicznego. Przy przyjęciu chora w stanie ogólnym dobrym, skarg nie podaje. Badaniem fizykalnym stwierdzono bliznę pooperacyjną na zewnętrznej powierzchni uda prawego zagojoną przez rychłozrost. Chód utykający. W badaniach pomocniczych: OB 16/godz., mocz: leukocyty 20 — 30, erytrocyty 3 — 5. Ultrasonografia uwidoczniła guz górnego bieguna nerki prawej średnicy 110 mm. W badaniu urograficznym prawa nerka nie wydzieliła moczu cieniującego, przy prawidłowym wydzielaniu i budowie układu kielichowo-miedniczkowego nerki lewej. Zdjęcie klatki piersiowej bez zmian.

Chorą zakwalifikowano do operacji w znieczuleniu ogólnym, dotchawiczym. Cięciem w prawej okolicy lędźwiowej dotarto pozaotrzewnowo do prawej nerki. Stwierdzono w górnym biegunie nerki guz o wymiarach 11x8 cm przylegający do żyły głównej dolnej. Zaotrzewnowe węzły chłonne powiększone o wzmożonej spoistości. Nerkę wraz z guzem usunięto w całości. Nie stwierdzono naciekania sąsiednich narządów. Badanie histopatologiczne preparatu (Nr 2357): carcinoma clarocellulare (dr Bethge).

Przebieg pooperacyjny nie powikłany. Leczenie chirurgiczne uzupełniono trzymiesięczną hormonoterapią (kaprogest). Chorą wypisano w stanie ogólnym dobrym w 16 dobie po operacji. Kontrolne badania ambulatoryjne chorej wykazywały postęp choroby. W cztery miesiące po operacji stwierdzono niedowład połowiczy lewostronny spowodowany prawodpodobnie przerzutami do mózgu. Chora nie wyraziła zgody na leczenie szpitalne. Zmarła w wyniku wyniszczenia nowotworowego w 18 miesięcy po operacji.

OMÓWIENIE

Rozpoznanie lub podejrzenie torbieli w trzonach kości długich powinno zwrócić uwagę lekarza na możliwość wystąpienia przerzutów kostnych raka nerki. Sytuacja ta skłania do pełnej diagnostyki układu moczowego, nawet przy braku objawów klinicznych ze strony tego układu.

piśmiennictwo

1. Kuzniar A., Downar-Zapohki Z.: Rzadki przypadek późnego przerzutu raka jasnokomórkowego nerki do języka. Otolaryngol. Pol., 1979, 33, 6, 665. —
2. Okonek M., Kasztelan Z., Karakirin R.\\\\ Przypadek przerzutu raka jasnokomórkowego nerki lewej do światła dwunastnicy. Urol. Pol., 1979, 32, 1. —
3. Rusiecka E., Kuźnik Z., Walecki Z., Poplewski W., Jaskóhka K., Kuciński S., Rymkiewicz K.: Guzy nerek o nietypowym przebiegu. Probl. Lek., 1982, 3--4, 619.
4. Rykowski J., Herlinger C, Stokłosa A., Gabryelewicz M. B., Deszczyński J., Szymanowski J\\\'.: Przerzuty do układu kostnego jako pierwszy objaw raka nerki. XX Jubileuszowy Zjazd Polskiego Towarzystwa Urologicznego, Katowice, 16 — 17. 09. 1988. —
5. Staykiewicz Cz., Mostkowski L.: Przerzut raka jasnokomórkowego nerki do krtani. Otolaryngol. Pol., 1979, 33, 5, 543. —
6. Stępor K.: Przerzut raka nerki do miedniczki strony przeciwnej. Pol. Przeg. Chir., 1976, 48, 438. —
7. Wiśniewski J., Różniecki M.: Przerzut raka jasnokomórkowego nerki do pochwy. Urol. Pol., 1980, 33, 3. —
8. Witeska A., Pypno W.: Przerzut raka jasnokomórkowego do pęcherza. XX Jubileuszowy Zjazd Polskiego Towarzystwa Urologicznego, Katowice, 16 — 17. 09. 1988. —
9. Zieliński J., Luciak M.: Późny przerzut raka jasnokomórkowego nerki do moczowodu. Pol. Przeg. Chir., 1971, 43, 10, 1707. —
10. Zieliński J.: Onkologia urologiczna. PZWL, Warszawa, 1986, 70.

adres autorów