english version wersja do druku
	kwartalnik ISSN 0500-7208 Czasopismo punktowane przez KBN, Index Copernicus oraz w bazie GBL

Zewnątrzustrojowa litotrypsja za pomocą fall wstrząsowej (ESWL) jest metodą stosowaną od początku lat 80. Po uzyskaniu bardzo dobrych wyników u dorosłych chorych, wprowadzono ESWL do leczenia kamicy moczowej u dzieci (2, 3, 4, 5, 6, 8).

W I Klinice Urologii AM w Katowicach leczono tym sposobem w latach 1988—1990 54 dzieci wykonując u nich 70 zabiegów. Stanowiły one 1,2% ogólnej ilości zabiegów ESWL wykonanych w naszej Klinice z powodu kamicy nerkowo-moczowej.

Celem pracy jest przedstawienie wyników, jakie uzyskano w leczeniu kamicy dróg moczowych u dzieci.

MATERIAŁY I METODYKA

Leczono 24 dziewczynki i 30 chłopców w wieku od 2 do 15 lat (średnia 9,7 lat). Kamicę pierwotną stwierdzono u 44 dzieci, nawrotową u 10. U 79,7% dzieci wykonano jeden zabieg ESWL, u 11,1% dwa zabiegi, a 9,2% dzieci miało trzy zabiegi ESWL.Kamieni w kielichu stwierdzono u 14, a w miedniczce u 30 chorych. Kruszono kamienie za pomocą aparatu Lithostar firmy Siemens. U większości dzieci zabiegi wykonywano ambulatoryjnie. U dzieci małych stosowano płytkę polistyrenową w celu osłony płuca przed falą wstrząsową. Gdy głowica litotryptera nie przylegała ściśle do ciała dziecka, wkładano pomiędzy głowicę plastikowy worek litrowej pojemności wypełniony wodą w celu prawidłowej penetracji fali uderzeniowej. Badania kontrolne przeprowadzono po 6 tygodniach od chwili zabiegu. Wykonywano zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej, USG nerek, morfologię krwi, poziom kreatyniny w surowicy krwi, analizę moczu oraz posiew moczu.

WYNIKI

Całkowitą destrukcję i wydalenie złogów uzyskano u 90,4% leczonych dzieci. U 9,6% dzieci nie uzyskano dobrego efektu po ESWL i u nich usunięto kamień inną metodą. Okres wydalania rozbitych złogów wynosił od 5 do 115 dni, średnio 34 dni. Powikłanie w postaci ataku bólowego wystąpiło u 6 dzieci, który ustąpił po podaniu środków przeciwbólowych. U 1 chłopca wystąpiły objawy zakażenia moczowego. Dziecko operowano, usuwając kamień z moczowodu. Innych powikłań nie obserwowano.

OMÓWIENIE

Wprowadzenie ESWL zmieniło radykalnie sposób usuwania kamieni z dróg moczowych (1, 2, 6, 8). Odpowiednia kwalifikacja do tego zabiegu pozwala na osiągnięcie bardzo dobrych wyników w leczeniu kamicy moczowej u dzieci (4). Wraz z wielkością kruszonego złogu wzrasta u chorych liczba powikłań oraz zmniejsza się powodzenie zabiegu (6, 7). U dzieci, podobnie jak u dorosłych, stosuje się połączenie leczenia za pomocą PCNL i ESWL. Dzieci, w porównaniu do dorosłych i w porównaniu do szerokości światła moczowodów i cewki wydalają dość duże fragmenty złogu bez większych trudności (7, 8). Dobre efekty leczenia kamicy moczowej u dzieci za pomocą ESWL określa się na 75,0%— —92,0% (2, 3, 4, 8). W naszym materiale wynik leczenia jest zgodny z wynikami innych autorów i wynosi 90,4%. Jak wynika z piśmiennictwa odsetek dzieci wodnych od złogów w tej samej obserwacji czasowej jest wyższy niż u dorosłych. Związane jest to najprawdopodobniej z krótszym okresem istnienia kamienia w układzie moczowym, mniejszą opornością tkanek na przenikającą falę wstrząsową oraz większą ruchliwo- ścią dziecka, a być może i lepszą elastycznością moczowodów (5). Podobnie jak inni autorzy uważamy, że liczba impulsów u dzieci nie musi być znamiennie niższa niż u dorosłych. Istotnym jest natomiast zmniejszenie energii fali uderzeniowej, która stanowi potencjalnie większe ryzyko uszkodzenia tkanki nerkowej (5). W związku ze względnie małą odległością pomiędzy płucami a nerką, ważna jest ich osłona przed destrukcyjnym działaniem fali wstrząsowej na tkankę płucną (2, 5, 8). Fala uderzeniowa źle przenika przez obszary na styku powietrze—materiał lity. Polistyren, który składa się z licznych tego rodzaju przestrzeni, jest idealnym materiałem do osłony płuc przed uszkodzeniem podczas zabiegu ESWL. Uważamy, że przy ochronie płuc przed falami wstrząsowymi u dziecka ważniejszą rolę odgrywa wielkość chorego, a nie wiek, co jest zgodne z piśmiennictwem (2). Powikłania jakie wystąpiły w naszym materiale, tj. u 1 chorego zakażenie moczowe i u 6 napady bólów nerki są zbliżone do doniesień z piśmiennictwa (2, 5).

WNIOSKI

1. Leczenie kamicy nerkowej u dzieci za pomocą ESWL daje ponad 90,0% skuteczności.

2. Wydalanie rozbitych złogów przebiega znacznie łatwiej niż u do rosłych.

3. Ogólną liczbę powikłań (12,9%) należy uznać za niewielką.

1. 1. Craff J., Diederichs W., Schulze H.: Long-term followup in 1003 extracorpo-real wave lithotripsy patients. J. Urol., 1988, 140, 479. —
2. 2. Kramolowsky E. V., Willoghby B. L., Loening S. A.: Extracorporeal shock wave lithotripsy in children. J. Urol., 1987, 137, 939. —
3. 3. Kroovand L. R., Harrison L. H., Mc Cullough D.: Extracorporeal shock wave lithotripsy in childhood. J. Urol., 1987, 138, 1106. —
4. 4. Newman D. M., Coury T., Lingeman J. E., Mertz J. H. O., Mosbaugh P. G., Steele R. E., Knapp P. M.:Extracorporeal shock wave lithotripsy experience in children. J. Urol., 1986, 136, 238. —
5. 5. Nijman R. J. M., Ackaert K., Scholtmeiier R. J-, Lock T. W. T. M., Schroder F. H.: Long-term results of extracorporeal shock wave li-thoripsy in children. J. Urol., 1989, 142, 609. —
6. 6. Miniberg D. T., Steckler R., Riehle R. A.: Extracorporeal shock wave lithotripsy for children. Amer. J. Dis. Child., 1988, 142, 279. —
7. 7. Schulze H., Hertle L., Graff J., Funke P. J., Senge T.: Combined treatment of branched calculi by Percutaneous nephrolithotomy and extracorporcal shock wave lithotripsy. J. Urol., 1986, 135, 1138. —
8. 8. Sigman M., Laudone V. P., Jenkins A. D., Howards S. S., Riehle R. Jr., Keating M. A.. Walker R. D.: Initial experience with extracorporeal shock wave lithotripsy in children. J. Urol., 1987, 138, 839.

dr med. Krzysztof Bar 40-073 Katowice, ul. Strzelecka 9, I Katedra i Klinika Urologii Śl. AM.