Złamanie prącia jest jednym z najrzadziej spotykanych urazów tego narządu (2). W literaturze polskiej jest opisanych 8 spostrzeganych przypadków, pierwszy opis podany przez Porcyanko pochodzi z 1838 roku.
Określenie złamanie nie jest najwłaściwsze — ponieważ u człowieka prącie nie posiada os penis. Jednak wg Rediego prącie w czasie wzwodu przybiera charakter narządu szkieletowego i podawany przez większość chorych charakterystyczny trzask w chwili urazu przeważył o przyjęciu tego określenia.
Istnieje podział złamania prącia na dwa typy —fractura simplex — kiedy uszkodzone jest jedno lub oba ciała jamiste; i fractura complicata — uszkodzenie ciała jamistego połączone z uszkodzeniem cewki moczowej (3).
Złamanie występuje najczęściej podczas stosunku płciowego, lub wskutek uderzenia lub zgięcia prącia w czasie wzwodu. Sam uraz polega na rozerwaniu otoczki białawej i beleczek ciał jamistych. Dość gruba otoczka biaława w czasie wzwodu ulega ścieńczeniu i traci swoją elastyczność.
W chwili złamania występuje gwałtowny ból, połączony z charakterystycznym trzaskiem podobnym do złamania kości. Wzwód ustępuje. Narastający krwiak wywołuje obrzęk i zasinienie skóry prącia, w przypadku uszkodzenia cewki moczowej pojawia się w jej ujściu krew i może dojść do zatrzymania moczu. Część autorów podaje, że prącie ulega zgięciu w kierunku przeciwnym do uszkodzenia ciała jamistego — przyjmując charakterystyczny kształt saksofonu. Badając chorego w krótkim czasie po wystąpieniu urazu, można wyczuć ubytek w miejscu przerwania otoczki białawej.
W leczeniu można stosować: metodę zachowawczą — unieruchomienie prącia opatrunkiem uciskowym, lód, antybiotyki, środki hemostatyczne i uspakajające. Jednak to postępowanie może prowadzić do powstania rozległych blizn torebki białawej dających trwałe zniekształcenie prącia (4), zwężenie cewki moczowej i zaburzeń wzwodu uniemożliwiających życie płciowe (1). Leczenie operacyjne polegające na usunięciu krwiaka i zeszyciu brzegów torebki białawej (5, 6, 7).
Opis przypadku
Chory R. J., lat 34, nr hist. chor. 1009/75, przyjęty do Kliniki Urologicznej w dn. 20. VIII. 75, podał, że przed 12 godzinami intra coitum wystąpił gwałtowny ból prącia połączony z trzaskiem i wzwód ustąpił. Następnie pojawił się obrzęk i zasinienie prącia. Mocz oddawał swobodnie bez domieszki krwi. W chwili badania stwierdzono powiększenie prącia, zasinienie sięgające do moszny, po stronie prawej u nasady prącia wydaje się być wyczuwalne miejsce rozerwania torebki białawej prawego ciała jamistego.
Chorego operowano w znieczuleniu nadoponowym — cięciem po stronie prawej na prąciu opróżniono krwiak i stwierdzono u nasady prawego ciała jamistego poprzeczną szczelinę w torebce białawej długości około 2 cm. Pojedyncze podkłucia na ciało jamiste. Osłonkę białawą zaszyto pojedynczymi szwami katgutem chromowanym. Kontrola lewego ciała jamistego nie wykazała jego uszkodzenia. Pozostawiono drenik. Pojedyncze szwy na skórę. Po zabiegu założono choremu cewnik Foleya na stałe.
Przebieg po zabiegu bez powikłań. Wypisany do domu w 11 dobie po zabiegu z raną zagojoną przez rychłozrost.
Kontrolne badanie po 4 miesiącach — pacjent nie zgłasza żadnych dolegliwości. Podaje, że w czasie wzwodu prącia nie ulega skrzywieniu, życie seksualne bez żadnych trudności. W badaniu fizykalnym stwierdzono w miejscu zszycia ciała jamistego wyraźnie wyczuwalną bliznę.
Przedstawiony przypadek przemawia za wczesnym leczeniem operacyjnym chorych, u których rozpoznajemy złamanie członka.
Piśmiennictwo
- Buliński, Cieśliński St.: Pol. Przeg. Chir., 1957, 29, 3.
- Circella G.: Urologia 1955, 59, 22.
- Malis I.: Archiv. fur Klin. Chirurgie, 1924, 651.
- Modelski W.: Pol. Przeg. Chir., 1959, 31, 10.
- Michałowski E.: Urologia operacyjna, PZWL 1975.
- Thompson R. F.: Journal of Urology 1954, 71. — 7. Zento S.: Piast. Renostr. Surg., 1973, 10, 52.
- Adres autorów
-
Klinika Urologiczna AM
ul. Oczki 6
02-007 Warszawa