PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

EMBOLIZACJA JATROGENNĄ TĘTNIAKA TĘTNICY MIĘDZYPŁATOWEJ NERKI
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 2000/53/3.

autorzy

Lech Cyryłowski 1, Sławomir Archimowicz 2, Janusz Kordowski 1
1 Zakład Diagnostyki RTG Kliniki Urologii PAM w Szczecinie
Kierownik: Z. Domański
2 Klinika Urologii Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie
Kierownik: prof. dr hab. n. med. A. Sikorski

słowa kluczowe

nerka, tętniak, embolizacja

streszczenie

Autorzy przedstawiają przypadek choroby 58-letniego pacjenta z jatrogen-
nym tętniakiem tętnicy międzypfatowej lewej nerki, będącym powikłaniem
przezskórnej nefrolitotrypsji. Zdecydowano się na leczenie za pomocą
wybiórczo wykonanej embolizacji tętniaka wolframowymi spiralami odcze-
pianymi mechanicznie. W efekcie uzyskano wyłączenie krążenia krwi w
tętniaku z zachowaniem drożności tętnicy macierzystej. Autorzy sądzą, że
wybiórcza embolizacja spiralami powinna być metodą z wyboru w lecze-
niu tętniaków naczyń nerki.

Jedną z najrzadziej występujących patologii naczyń nerkowych są tęt-
niaki tętnic nerki. Stanowią 1 % wszystkich tętniaków spotykanych w or-
ganizmie człowieka. Najczęściej są zmianą wrodzoną o przebiegu bezob-
jawowym i wykrywane są w badaniach sekcyjnych w częstościach 1:1000.
TJ ludzi dorosłych często są następstwem urazu. Są charakterystycznym
obrazem guzkowatego zapalenia tętnic. Mogą pojawić się także w prze-
biegu wielotorbielowatego zwyrodnienia nerek i choroby Recklinghause-
na. Typowymi objawami są: naprzemienny krwiomocz, dolegliwości bó-
lowe w okolicy lędźwiowej, nadciśnienie nerkowopochodne, a rzadziej
krwawienie pozaotrzewnowe lub krwiak podtorebkowy [1]. Tętniaki tęt-
nicy nerkowej można leczyć zachowawczo lub zabiegowo.
Celem naszej pracy jest przedstawienie przydatności wybiórczej em-
bolizacji za pomocą spiral jako metody nieoperacyjnego leczenia jatro-
gennego tętniaka gałęzi tętnicy nerkowej.
OPIS PRZYPADKU
58-letni mężczyzna, po przebytym trzy lata wcześniej zabiegu przez-
skórnego usunięcia kamienia nerkowego po stronie lewej metodą PCNL
(Percutaneous nephrolithotrypsy), przyjęty został do Kliniki Urologii (nr hist.
choroby 2154/97) z powodu nie ustępującego po zabiegu, okresowego
krwiomoczu. Badanie ultrasonograficzne nie wykazało istotnych zmian
w układzie moczowym. Natomiast cystoskopia ujawniła wyrzuty krwi-
stego moczu przez ujście lewego moczowodu. W związku z tym skiero-
wano chorego na arteriografię nerkową, która wykazała tętniaka jednej z
tętnic międzypłatowych lewej nerki o średnicy około 0,7 cm (ryc. 1). Zde-
cydowano się wykonać jego wybiórczą embolizację. Za pomocą systemu
współosiowych cewników wprowadzono do worka tętniaka mikrocew-
nik typu Magie firmy BALT, przez który wysunięto dwie spirale odcze-
piane mechanicznie typu MDS. Uzyskano prawie całkowite zamknięcie
światła tętniaka, co w kontrolnej arteriografii przejawiało się brakiem krą-
żenia w nim krwi. Podczas zabiegu embolizacji i bezpośrednio po nim nie
stwierdzono żadnych powikłań. W trwającym ponad 1,5 roku okresie
obserwacji krwiomocz nie powtórzył się.
OMÓWIENIE
Masywny krwiomocz jest wskazaniem do pilnej interwencji chirurgicz-
nej. Najczęstszą przyczyną krwiomoczu są guzy układu moczowego i
stany zapalne pęcherza. Dalsze miejsce zajmują urazy i kamica. Tętniaki
tętnic nerkowych i ich gałęzi są jedną z rzadszych przyczyn krwiomo-
czu. Jatrogenny tętniak tętnicy międzypłatowej po PCNL jest rzadko spo-
tykany. Innym powodem tętniaków jatrogennych może być biopsja nerki
[3]. Pewne rozpoznanie w tych przypadkach oparte jest na obrazie an-
giograficznym. Można wtedy zdecydować się na wykonanie embolizacji.
Z powodu swojej niewielkiej inwazyjności, a przede wszystkim skutecz-
ności i bezpieczeństwa, jest to metoda leczenia z wyboru [7].
Wykonany przez nas zabieg embolizacji okazał się skuteczny. Równie
dobre wyniki uzyskuje się przy embolizacji pourazowych lub pozapal-
nych tętniaków rzekomych tętnic np. nerkowych, a także innych zmian
naczyniowych nerek, jak przetoki tętniczo-żylne i naczyniaki [1, 4]. Me-
toda ta jest skuteczna także w leczeniu krwawiących tętniaków w prze-
biegu guzkowatego zapalenia tętnic [2].
Zastosowane przez nas wolframowe spirale odczepialne mechanicznie
typu MDS nie są jedynym rodzajem spiral nadającym się do tych celów.
Równie dobre są spirale wypychane typu NDC [6]. Największe bezpieczeń-
stwo zabiegu dają platynowe spirale odczepialne elektrolitycznie typu GDC,
pozwalające na pełną kontrolę ich umiejscowienia [6].
Jeśli nie jest możliwa wybiórcza embolizacja światła tętniaka z zacho-
waniem drożności tętnicy macierzystej, konieczne staje się jej zamknię-
cie. W takim wypadku kosztowne spirale można zastąpić pokrojoną na
drobne fragmenty gąbką hemostatyczną – spongostanem [5].

piśmiennictwo

  1. [1] Beaujeux, R., Saussine, C, al-Fakir, A., Boudjema, K., Roy, C,
  2. Jacąmin, D., Bourjat, P.: Superselectwe endo-vascular treatment of renal vas-
  3. cular lesions. J. Urol. 1995,153,14-17.
  4. [2] Hachulla, E.: Embolization of two bleeding aneurysms with platinum coils in a
  5. patient with polyarteritis nodosa. J. Rheumatol. 1993, 20, 158-161.
  6. [3] Kelekis, D., Papageorgiou, G., Brountzos, E. N., Kelekis, N.,
  7. Fezoulidis, I.: A bleeding renal artery pseudo-aneurysm complicating renal biop-
  8. sy. Treatment with transcatheter embolization. Int. Angiol. 1994,13,170-172.
  9. [4] Khan, A. B., Reid, A. W.: Management of renal stab wounds by arteriographic
  10. embolisation. Scand. J. Urol. Nephrol. 1994, 28,109-110.
  11. [5] Klamut, M., Tillman, U., Szczerbo-Trojanowska, M.: Superselektywna em-
  12. bolizacja tętnic nerkowych jako alternatywa chirurgicznego leczenia krwiomoczu w
  13. schorzeniach nienowotworowych. Pol. Przegl. Radiol. 1987,1, 38-43.
  14. [6] Klein, G. E., Szolar, D. H., Breinl, E., Raith, J., Schreyer, H. H.: Endo-
  15. vascular treatment of renal artery aneurysms with conventional non-detachable
  16. microcoils and Guglielmi detachable coils. Br. J. Urol. 1997, 79, 852-860.
  17. [7] Tateno, T., Kubota, Y., Sasagawa, I., Sawamura, T., Nakada, T.: Suc-
  18. cessful embolization of a renal artery aneurysm with presewation of renal blood
  19. flow. Int. Urol. Nephrol. 1996, 28, 283-287.