PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Pierwotny rak moczowodu
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1978/31/1.

autorzy

Bolesław Otulakowski, Stanisław Nowakowski
Zakład Anatomii Prawidłowej Instytutu Biostruktury AM w Poznaniu
Kierownik: prof. dr J. Kołaczkowski
Pracownia Radiologiczna Zespołu Opieki Zdrowotnej w Jarocinie
Kierownik: dr S. Nowakowski

streszczenie

Autorzy przedstawiają opis przypadku pierwotnego raka moczowodu rozpoznanego przedoperacyjnie u 74 letniego mężczyzny. Wykonano zabieg operacyjny polegający na usunięciu nerki wraz z moczowodem i rozetką ze ściany pęcherza moczowego. Wy­konana kontrola w 6 miesięcy po operacji wznowy nie wykazała, a chory czuje się dobrze.

Nowotwory moczowodu należą do dość rzadko występujących guzów i stanowią 1 % wszystkich nowotwo­rów dróg moczowych, przy czym czę­ściej występują nowotwory złośliwe niż łagodne.

Po raz pierwszy opis sekcyjny raka moczowodu podaje Rayera w 1841 r. natomiast rozpoznanie przedoperacyjne pierwszy podał Albarran w 1902r.

Wczesne rozpoznanie raka moczowodu jest bardzo trudne ponieważ takie same objawy chorobowe mogą występować w wielu innych chorobach urologicznych takich jak np. nowotwory nerek i pęcherza, kamica czy wodonercze. Petkowic podaje że na 56 chorych tylko u 3 ustalono rozpoznanie przed operacją.

Opis przypadku: Chory C. K. lat 74 zgłosił się dnia 26. 10. 1974 r. do Szpitala Powiatowego w Jarocinie z objawami częstomoczu oraz tępych bólów w okolicy lędźwiowej zwłaszcza po stronie lewej, które pierwszy raz wystąpiły przed 6 tygodniami i mimo leczenia przez lekarza rejonowego nie ustąpiły. Chory został skierowany do urologa, który po dokładnym zebraniu wywiadu dowiedział się od chorego, że przed paru miesiącami zaobserwował nieznaczny krwiomocz, który ustąpił samoistnie nie dając choremu żadnych dolegliwości i dlatego nie zgłosił się do lekarza. Przebył 2 operacje z powodu przepukliny pachwinowej i żylaków kończyn dolnych. Chory w stanie ogólnym dobrym ze znaczną otyłością, bez wyczuwalnych dodatkowych oporów.

Wykonana urografia wykazała znacznego stopnia wodonercze nerki lewej, która zaczęła wydzielać mocz cieniujący z opóźnieniem dopiero po 15 min. a po 1 godzinie uwidocznił się wodonerczowo poszerzony układ kieli-chowo-miedniczkowy i górna część moczo­wodu po stronie lewej. Widoczny odcinek mo­czowodu lewego nieregularnie poszerzonego z ubytkami cienia w świetle.

Obraz radiologiczny może sugerować na-cieczenie nowotworowe tej części moczowodu lewego z wtórnym wodonerczem. Wykonana cystoskopia wykazuje przekrwienie błony śluzowej pęcherza z wałowatym obrzękiem lewego ujścia. Przy próbie cewnikowania lewego moczowodu celem wykonania ureteropielografii po wprowadzeniu cewnika na wysokość 3 cm napotkano na znaczny opór nie dający się pokonać, przy dalszych próbach wystąpiło dość silne krwawienie obok cewnika, które uniemożliwiło wykonanie ureteropielografi. U chorego rozpoznano guz lewego moczowodu co skłoniło nas do wykonania zabiegu opera­cyjnego polegającego na wycięciu lewej nerki z moczowodem i rozetką z pęcherza moczo­wego. Podczas operacji moczowód wykazuje w dolnym odcinku na długości 8 cm wrzecio­nowate zgrubienie zamykające zupełnie światło a sięgające prawie do ujścia pęcherzowego nie naciekające otoczenia.

Przebieg pooperacyjny gładki. Wynik badania histopatologicznego wykonanego w Zakładzie Anat. Patol. w Poznaniu nr 213337/74: Carcinoma urotheliale-infiitratio carcinomatosa. Chory po 18-dniowym pobycie opuścił szpital z zagojoną raną. Badanie kontrolne wykonane po 6 miesiącach wznowy nie wykazuje a chory czuje się dobrze.

Omówienie

Przypadek który demonstrujemy zasługuje na uwagę o tyle, że objawy chorobowe były dość skąpe, bóle które chory zgłaszał były miernego stopnia, które mogły naśladować tak bardzo modne bóle reumatyczne czy korzonkowe. Dopiero wykonana urografia ze zdjęciem po upływie 1 godziny oraz cewnikowanie moczowodu naprowadziło nas na rozpoznanie w kierunku guza. Wystąpienie, krótkotrwałego nieznacznego krwiomoczu było pierwszym sygnałem guza, które chory sam zlekceważył. Częste przypadki tzw. samoistnego krwiomoczu bez ustalonych przyczyn są prawdopodobnie nierozpoznanymi guzami moczowodu. Przeżycie wg Whitlocka i wsp. zależy od stopnia złośliwości nowotworu, średnio chorzy przeżywają 2 lata. Zimmer w przedstawionym przez siebie zestawieniu 114 chorych podaje, że 20 przeżyło 2 lata a 9 ponad 5 lat. W naszym przypadku chodzi o guz naciekający bardzo złośliwy.

W polskim piśmiennictwie jest dość mało doniesień na temat pierwotnych guzów moczowodu tak złośliwych jak i łagodnych. Prace dotyczące guzów złośliwych przedstawiają (1, 7, 8, 9, 12, 13) oraz guzów łagodnych (2, 3, 4, 5, 10).

Z uwagi na rzadkość występowania tego schorzenia znaczne trudności diagnostyczne jak i małą ilość donie­sień w rodzimym piśmiennictwie pozwalamy sobie przedstawić ten przypadek.

Piśmiennictwo

  1. Adamkiewicz K.: Pierwotny nowotwór moczowodu. Pol. Przeg. Chir., 1959, 31, 445.
  2. Jeromin L., Brauner G.: Niezwykłych rozmiarów brodawczak moczowodu. Pol. Przeg. Chir., 1967, 39, 453.
  3. Kossakowski J.S.: Brodawczak moczowodu. Pol. Przeg. Chir., 1969, 41, 573.
  4. Kroll J., Naperala M.: Brodawczak moczowodu o klinicznie bezob-jawowym przebiegu. Pol. Przeg. Chir., 1972, 44, 473.
  5. Laskownicki St., Golajewski A.: Polipy moczowodu i następowe wodonercze. Pol. Przeg. Chir., 1960, 32, 171.
  6. Lazarus J. A., Friedmann F.: Benign tumors of the ureter. Am. J. Surg., 1957, 93, 416.
  7. Leńko, Waniewski E.: Pierwotny rak moczowodu. Wiad. Lek., 1961, 14, 457.
  8. Musierowicz A.: Pierwotny rak moczowodu — opis dwóch przypadków. Pol. Przeg. Chir., 1969, 41, 568.
  9. Orłowski Z.: Pierwotny rak moczowodu. Pol. Przeg. Chir., 1963, 35, 1285.
  10. Otręba L.: Przypadek łagodnego guza moczowodu o niezwykłym przebiegu klinicz­nym. Pol. Przeg. Chir., 1974, 46, 321.
  11. Pietraszun R., Skotnicki S., Narębski J.: Pierwotny brodawczak moczowodu. Wiad. Lek., 1961, 14, 831.
  12. Wesołowski S.: Pierwotny rak moczowodu. Urol. Pol., 1958, 12, 221.
  13. Wojewski A.: W sprawie roz­poznawania i leczenia raka moczowodu. Pol. Przeg. Chir., 1959,9, 31,1025.
  14. Robards V., Thompson J.: Primary tumor of the ureter. JAMA, 1964, 187, 10, 778.
Adres autora
Zakład Anatomii Prawidłowej Instytutu Biostruktury AM
ul. Rektora Święcickiego 6
60-781 Poznań