PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

BRODAWCZAK PRZEJŚCIOWOKOMÓRKOWY DYSTALNEGO ODCINKA CEWKI MOCZOWEJ
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1999/52/3.

autorzy

Marcin Szepietowski, Dariusz Krzemiński
Oddział Urologii Szpitala ZOZ w Żyrardowie
Ordynator: dr n. med. Dariusz Krzemiński

słowa kluczowe

cewka moczowa nowotwór cewki moczowej brodawczak przejściowokomórkowy

streszczenie

Przedstawiono rzadki przypadek brodawczaka przejściowokomórkowego uj-
ścia i dystalnego odcinka cewki moczowej u 20-letniego mężczyzny ze spo-
dziectwem. Możliwą przyczyną powstania izolowanego brodawczaka w tym
odcinku cewki jest przenoszone drogą płciową zakażenie wirusem HPV. Guz
częściowo wycięto chirurgicznie, a częściowo skoagulowano endoskopowo.
Kontrola po 3. miesiącach wykazała niewielki guz resztkowy, który usunięto.
Dalsza obserwacja została przerwana, ponieważ pacjent nie zgłosił się do
kolejnego etapu leczenia.

Nowotwory cewki moczowej występują rzadko. U mężczyzn nie prze-
kraczają one 1% wszystkich nowotworów dróg moczowych [2]. Wyjąt-
kowo lokalizują się w cewce dystalnej, częściej zajmują jej odcinek opusz-
kowy lub sterczowy [5]. Na ogół są to nowotwory złośliwe – raki
płaskonabłonkowe, przejśdowokomórkowe, gruczolakoraki, raki śluzo-
wokomórkowe, a także czerniaki [2,5]. Doniesienia o guzach łagodnych
cewki moczowej, spotykane wyjątkowo w piśmiennictwie urologicznym,
z reguły dotyczą polipów cewki sterczowej u dorosłych i dzieci [3, 4, 6].
Te łagodne guzy są na ogół wadami wrodzonymi, dotyczącymi strefy
centralnej gruczołu krokowego [8].
Przedstawiamy przypadek brodawczaka przejściowokomórkowego,
zlokalizowanego w dystalnym odcinku cewki moczowej.
OPIS PRZYPADKU
Dwudziestoletni pacjent zgłosił się do poradni urologicznej z powodu
trwających od kilku tygodni trudności w oddawaniu moczu. W badaniu
przedmiotowym stwierdzono niewielkiego stopnia spodziectwo (ujście
cewki moczowej zlokalizowane na poziomie rowka zażołędnego). Cały
obwód ujścia cewki pokryty był kosmkowatym, wiotkim guzem barwy
czerwonej. Na odcinku około 2-3 cm dogłowowo od ujścia cewki wy-
czuwalne było miękkie zgrubienie, odpowiadające masie guza, wypeł-
niającgo światło cewki.
W badaniach laboratoryjnych nie stwierdzono nieprawidłowości. Ob-
raz usg układu moczowego był prawidłowy. Nie stwierdzono zalegania
moczu po mikcji. W czasie hospitalizacji w naszym oddziale poddano
pacjenta zabiegowi uretrocystoskopii, podczas której stwierdzono obec-
ność wiotkiego guza, zajmującego cały obwód cewki moczowej na prze-
strzeni około 3 cm od ujścia zewnętrznego. W pozostałej części cewki oraz
w pęcherzu moczowym nie znaleziono zmian patologicznych. Po usunię-
ciu uretroskopu wycięto nożem chirurgicznym fragment guza wyrastają-
cy z ujścia oraz jego głębsze części, które można było wyłonić przez pocią-
ganie poza ujście cewki. Pozostałe drobne fragmenty guza w świetle cewki
skoagulowano elektrodą kulkową resektoskopu. Założono kilka hemo-
statycznych podkłuć catgutowych na poziomie ujścia zewnętrznego cew-
ki, wprowadzono do pęcherza cewnik Foleya 16 Fr. Przebieg pooperacyj-
ny był niepowikłany. Pacjent opuścił oddział w 4. dobie po zabiegu, bez
dolegliwości podczas mikcji. Badanie histopatologiczne usuniętego guza
wykonano w Zakładzie Patomorfologii IMK MSWiA w Warszawie: Papil-
loma urotheliale et dysplasia focalis gradu mediocń (doc. dr Mirosław Kałczak).
Po upływie 3 miesięcy wykonano badanie kontrolne w oddziale. Pod-
czas uretroskopii stwierdzono obecność pojedynczych, drobnych bro-
dawczaków w odległości około 2 cm od ujścia cewki, które skoagulowa-
no używając resektoskopu. Pozostała część cewki i pęcherz moczowy
przedstawiały się prawidłowo. Ujście zewnętrzne cewki było szerokie,
bez cech wznowy brodawczaka.
Biorąc pod uwagę tendencję do nawrotów, zaplanowano cykl kontroli
w oddziale, jednak, mimo kilkakrotnego wezwania, pacjent nie zgłosił
się na kolejne badania.
OMÓWIENIE
Brodawczak z nabłonka dróg moczowych (przejściowokomórkowy)
jest guzem łagodnym. W jego komórkach nie stwierdza się cech anapla-
zji (G0), jednak istnieje ryzyko transformacji w postać raka urotelialnego
(G123) [10]. Brodawczaki cewki moczowej najczęściej towarzyszą takim
samym guzom pęcherza moczowego i znajdują się w cewce tylnej, która
pokryta jest nabłonkiem przejściowym, aż do poziomu wzgórka nasien-
nego [1,10].
Inną przyczyną powstania brodawczaka przejściowokomórkowego w
cewce moczowej może być zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego
(HPV), przenoszone drogą płciową [9]. Autorzy japońscy wykryli wiru-
sa HPV w izolowanym ognisku brodawczaka przejściowokomórkowe-
go w dołku łódkowatym cewki [6]. Ta część cewki pokryta jest nabłon-
kiem wielowarstwowym płaskim nierogowaciejącym [1], zatem taki bro-
dawczak nie jest typowym guzem urotelialnym, jaki można spotkać w
pęcherzu, moczowodzie czy miedniczce nerkowej. Podobna sytuacja
zachodzi w przypadku naszego pacjenta, u którego z powodu spodziec-
twa występuje wprawdzie ubytek końcowego odcinka cewki z dołkiem
łódkowatym, ale brodawczak rozwinął się w końcowej części odcinka gąb-
czastego, wyścielonej nabłonkiem wielowarstwowym walcowatym [1].
W przedstawionym przypadku miejscowe leczenie chirurgiczne – nie-
zależnie od przyczyny powstania guza – wydaje się mieć szanse powo-
dzenia. Niestety, brak współpracy ze strony pacjenta uniemożliwia nam
prowadzenie racjonalnej kontroli i terapii, i naraża go na niebezpieczeń-
stwo progresji choroby.

piśmiennictwo

  1. [1] Bochenek, A., Reicher, M.: Anatomia człowieka. PZWL, Warszawa 1958, tom
  2. 4, 299-300.
  3. [2] Faryna, J., Kossakowski, J.: Pierwotny czerniak złośliwy męskiej cewki moczo-
  4. wej. Urol. Pol. 1993, 46, 266-268.
  5. [3] Ishigoka, M., Hashimoto, T., Kodama, C, Nakada, T., Katoh, H.:
  6. Polyps of the prostatic urethra. Report of four cases. Urol. International. 1993,
  7. 50, 57-60.
  8. [4] Jankowski, A., Bednarczyk, K.: Polip cewki moczowej tylnej u dzieci. Urol.
  9. Pol. 1993, 46,159-163.
  10. [5] Pilch, M., Chojak, Z., Pawłowicz, R.: Pierwotny rak męskiej cewki moczo-
  11. wej. Urol. Pol. 1987, 40, 214-216.
  12. [6] Sekine, H., Mine, M., Kaneoya, F., Ohya, K., lshizaka, K., Yokokawa,
  13. M.: Benign polyp with prostatic-type epithelium in the anterior urethra accom-
  14. panied with urethral stricture. Urol. Internationalis. 1993, 50,114-116.
  15. [7] Shimuzu, N., Tchinose, Y., Shimo, M., Sano, T., Nakajima, T., Yama-
  16. naka, 11.: Transitional cell papilloma in the fossa naincularis is positve for human
  17. papillomaińrus. International J. Urol. 1998, 5, 296-298.
  18. [8] Walsh, 1. K., Keanc, P. F., Herron, B.: Benign urethral polyps. Br. J. Urol.
  19. 1993, 72, 937-938.
  20. [9] Wiener, J. S., Walther, P. J.; The association of oncogenu human papilloma vi-
  21. ruses with urologic malignancy. The contnversies and clinical implications. Surg.
  22. Oncol. Glin. North. Amer. 1995, 4, 257-276.
  23. [10] Zieliński, J., Leńko, J.: Urologia. PZWL, Warszawa '1993, tom 2, 409-441.