Ciągotka (priapismus, priapizm) jest to długotrwały, zwykle bolesny wzwód prącia nie połączony z podnieceniem płciowym. W piśmiennictwie (1, 5) wymieniane są cztery grupy przyczyn tego schorzenia: 1) psychiczne i nerwowe, jak długotrwałe podniecenie seksualne, urazy ogona końskiego, stany pozapalne mózgu i rdzenia, guzy rdzenia kręgowego i inne, 2) miejscowe czynniki mechaniczne i zapalne: uraz prącia, zapalenie napletka, zakrzepowe zapalenie żył miednicy małej i ciał jamistych prącia, 3) chemiczne, jak zatrucie tlenkiem węgla, yohim-biną, kantarydyną, lub przedawkowanie testosteronu, 4) czynniki krwiopochodne, stanowiące 1/4 przyczyn priapizmu, to białaczki szpikowa i limfatyczna oraz niedokrwistość sier-powata.
Wzwód może ustąpić samoistnie w ciągu kilku godzin, lub utrzymywać się przez kilka dni a nawet — tygodni. Jeżeli wzwód nie ustąpi szybko samoistnie lub pod wpływem leczenia, przegródki ciał jamistych ulegną zwłóknieniu, co w następstwie powoduje niemoc płciową. Istotną rolę odgrywa okres, w którym chory zgłosi się do leczenia. Leczenie farmakologiczne może dać pomyślny wynik w okresie do sześciu godzin trwania choroby (1). Stosowane są środki uspokajające, rozkurczowe, przeciwbólowe, wyłącznie nowokaino-we u podstawy prącia, oraz nowokai-na dożylnie. Spostrzegano ustąpienie priapizmu po zastosowaniu znieczulenia przewodowego rdzeniowego, lub znieczulenia ogólnego z zastosowaniem środków zwiotczających (skoli-na, kurara). Pomyślne efekty dawały naświetlenia promieniami rtg śledziony i kości udowych w przebiegu białaczki szpikowej. Ulm stosował z dobrym efektem kroplówkę z arfonadem obniżając ciśnienie tętnicze do 60— 80 mm/Hg na okres 20—30 min. Krauss stosował z podobnym efektem pendiomid (1). W każdym przypadku należy wykonać lewatywę z lodowatej wody (4). Stosuje się opróżnienie ciał jamistych z mazistej krwi przez nakłucie a następnie przepłukiwania roztworami heparyny, hialuronidazy (2) i zastosowanie ucisku opaską elastyczną. Przy utrzymującym się, mimo leczenia wzwodzie, wykonuje się nacięcia długości 2 cm u podstawy prącia. Wreszcie można stosować zespolenie jednego z ciał jamistych z ciałem gąbczastym cewki.
W Oddziale Urologicznym w Opolu w latach 1973 i 1975 wykonano w czterech przypadkach ciągotki operację podaną przez Grayhacka (1) polegającą na zespoleniu żyły odpiszczelowej z ciałem jamistym prącia (Curpus cavernosum- Vena saphena-anastomo-siś). Zespolenia te usuwają zaleganie żylne co zapobiega zwłóknieniu ciał jamistych i ma nie dopuszczać do impotencji. W zarysie operacja ta przedstawia się następująco: na powierzchni bocznej u podstawy prącia odsłania się ciało jamiste i wycina eliptyczne okienko długości 1 cm. Usuwa się mazistą krew przez ucisk i przepłukiwanie aż do wypłynięcia krwi utleno-wanej jasnoczerwonej. Żyłę odpiszczelową wypreparowuje się na długości 10—15 cm, podwiązuje obwodowo i przecina. Jej dogłowowy odcinek przeciąga się przez wytworzony na tępo tunel podskórny i zespala szwami naczyniowymi z brzegami eliptycznego okienka w ciele jamistym. Ucisk manualny na wytworzone połączenie żylne ma wywoływać erekcję prącia.
Przedstawiamy czterech chorych operowanych wyżej opisaną metodą.
Chory J. B. lat 36 (nr hist. chor. 823—73) zgłosił się w trzecim tygodniu trwania choroby. Morfologia krwi, analiza moczu, czas krwawienia i czas krzepnięcia w normie. Przyczyny powstania ciągotki nie udało się ustalić. Wykonano zespolenie ciał jamistych z żyłami odpiszczelowymi. Przebieg pooperacyjny gładki. Wzwodów nie ma.
Chory Z. T. lat 57 (nr hist. chor. 288—75) przekazany w piątym dniu od wystąpienia wzwodu do Oddz. Urologicznego z Oddziału Neurologicznego z rozpoznaniem: Insultus cerebri. Haemiplegia dex. Arteriosclerosis ge-neralisata. Hypertonia arterialis. Dementia. Priapismus. Ciągotka wystąpiła u niego po ponad dwumiesięcznym leczeniu neurologicznym w okresie znacznej poprawy stanu ogólnego. Wykonano obustronne zespolenie ciała jamistego z żyłą odpiszczelową. Przebieg pooperacyjny powikłany ropieniem ran na udach. Do kontroli w Przychodni Urologicznej nie zgłosił się ani razu, mimo wezwań.
Chory K. L. lat 22 (nr hist. chor. 318—75) od marca 1975 w leczeniu Kliniki Endokrynologicznej w Warszawie z powodu Zespołu Klineferltera. W kilkanaście godzin po drugiej iniekcji Omnadrenu 250 wystąpił bolesny wzwód. Do Oddziału Urologicznego w Opolu zgłosił się w drugim dniu trwania choroby. Badaniem miejscowym stwierdzono prącie w stanie wzwodu, skrzywione ku stronie lewej, żywo bolesne. Palpacyjnie prawe ciało jamiste twarde, w stanie wzwodu, lewe miękkie. Wykonano operację Grayhacka po stronie prawej, co spowodowało ustąpienie wzwodu. Przebieg pooperacyjny niepowikłany. Obecnie wzwody ma pełne.
Chory E. R. lat 34 (nr hist. chor. 611—75) zgłosił się w piątym dniu trwania choroby, która wystąpiła po nadużyciu alkoholowym i seksualnym. Morfologia krwi, analiza moczu, czas krwawienia i czas krzepnięcia w normie. Wykonanie zespolenie ciał jamistych z żyłami odpiszczelowymi. Przebieg pooperacyjny gładki. Obecnie ma wzwody niepełne, stosunki płciowe utrzymuje.
Przedstawiamy tę pracę z uwagi na zachęcające wyniki leczenia operacyjnego priapizmu metodą zespolenia ciała jamistego z żyłą odpiszczelową wielką, z zachowaniem podstawowego warunku jakim jest wczesne podjęcie leczenia.
Piśmiennictwo
- Dębieć T., Sieńko K.: Dwa przypadki priapizmu. Pol. Przeg. Chir. 1968, 475.
- Flemming F.: Urologische operationslehre Lieferung 3, Priapismus, 33. Leipzig 1969.
- Flochs R. H., Culp D. A. Bauer K. M.: Urologische operationslehre, Stuttgart, New York, 378.
- Smith D. R.: Podstawy Urologii Warszawa 1973, 495.
- Wójtowicz M., Śnieżycki Cz.: Priapismus, Pol. Przeg. Chir., 1969, 1626.
- Adres autora
-
Oddział Urologiczny Szpitala Wojewódzkiego w Opolu
ul. Kośnego 53
Opole