Wirusowe zapalenie wątroby typu B (wzw B) powoduje rocznie zgony ponad 2 milionów
ludzi. Na świecie jest ponad 300 milionów nosicieli tego wirusa. Co 5-ty nosiciel umiera przedwcześnie z powodu marskości wątroby, co 20-ty z powodu pierwotnego raka wątroby, jednego z 10-ciu najczęściej występujących na świecie (2).
W Polsce nie przeprowadzono do tej pory badań nad nosicielstwem HBsAg przy użyciu
testów III generacji i właściwych metod epidemiologicznych, obejmujących reprezentatywne grupy z terenu całego kraju (5, 6).
Badania niektórych grup wskazująna to, że antygenemia HBsAg występuje w populacji z
częstością 1-6%, a przeciwciała anty-HBs posiada około 20% Polaków. Tak duża częstość zakażeń HBV wysuwa nasz kraj na pierwsze miejsce w Europie (10). Sato wystarczające powody, by problem skutecznego zapobiegania wzw B stał się w naszym kraju prioryteto- wym.
Jednym z najważniejszych argumentów by zapobiegać jest fakt, że do dzisiaj nie ma żadne-
go w pełni skutecznego leczenia tej choroby (2,4, 9). Dzieci z nawracającymi zakażeniami układu moczowego i wadami układu moczowego, narażone na pobyty w szpitalach, inwazyjne zabiegi diagnostyczne i leczenie stanowiągrupę ryzyka.
Greenberg (3) podaje, że szczepionka przeciw wzw B rekombinat genetyczny została po-
dana milionom dzieci na świecie. Udowodniono jej wysoką immunogenność i brak objawów Ubocznych.
MATERIAL I METODY
Z Poradni Nefrologicznej i Urologicznej W.Sz.Z w Ostrołęce po zbadaniu antygenu HB-
sAg i przeciwciał anty-HBc (metodą EIA – odczynniki firmy Abbott), zakwalifikowano grupę 101 dzieci w wieku 1/12-15 r.ż. (średnia wieku 7 lat) nie będących nosicielami HBsAg i nie posiadających przeciwciał anty-HBc. Były to dzieci z zakażeniami układu moczowego i wadami układu moczowego takimi, jak: odpływy pęcherzowo-moczowodowe, wierzchniactwo, spodziectwo, torbielowatość nerek, nerka pojedyncza, podmiedniczkowe zwężenie moczowodu, pęcherz neurogenny, wnętrostwo. Rozpoznanie ustalano w oparciu o badanie radiologiczne układu moczowego i USG. Grupę kontrolną stanowiło 48 ogólnie zdrowych dzieci w wieku 4/12 – 15 lat (średnia 7 lat).
Do szczepień użyto szczepionki III generacji ENGERIX B firmy Smith-Kline Beecham.
Zgodnie z zaleceniem producenta podawano 10 g (1,0 ml) powyżej 10 r.ż. Szczepionkę stosowano w cyklu przyspieszonym 0, 1,2 miesiące, z planem szczepienia po 12 miesiącach od początku szczepienia. Noworodki i niemowlęta do 3 m-ca szczepiono co 3 m-ce. Niemow- lęta powyżej 3 m-ca życia szczepiono dołączając Engerix B do cyklu szczepień podstawo- wych, szczepiąc razem z Di Te Per + Polio, Engerix B w tym samym czasie, w drugie ramię. Jest to zgodne z rekomendacją WHO (1,9).
W 1 m-c od zakończenia cyklu szczepień i w 4 m-ce potem pobierano krew na badanie
stężenia przeciwciał anty-HBs (testAusab Quantitation Panel).
W oparciu o liczne doniesienia z piśmiennictwa przyjęto 10 j.m/L jako dawkę graniczną
miana zabezpieczającego przed zakażeniem (11).
WYNIKI
Ze 113 objętych kwalifikacja wstępną dzieci w wieku od 1/12 – 15 r.ż. wyeliminowano 4
(3,2%) nosicieli HBsAg i 8 (6,5%) posiadających przeciwciała anty-HBc.
Badania zakończono u 101 dzieci.
W grupie I z wadami układu moczowego i zakażeniami układu moczowego było 68 dziew-
cząt w wieku od 3/12 – 15 r.ż. i 33 chłopców w wieku od 1/12 – 16 r.ż. W grupie kontrolnej (II grupa) było 48 dzieci w wieku od 4/12 -15 r.ż. w tym 31 dziewcząt i 17 chłopców.
Z grupy I, 72 dziewczynki w 1 badaniu (1 m-c od zakończenia cyklu szczepień) uzyskało
średnie miano przeciwciał 1105 j.m/L, w II badaniu 1091 j .m/L. W pierwszym badaniu 96%, w drugim 98,7% było seropozytywnych. 29 chłopców w I badaniu miało średnie stężenie przeciwciał anty-HBs 846 j.m/L, w II badaniu 93 8 j .m/L. W pierwszym badaniu 97% chłopców uzyskało serokonwersję w II bada- niu 98,7% było seropozytywnych (przeciwciał powyżej 1 0j.m/L).
W grupie kontrolnej średni poziom przeciwciał anty-HBs u dziewcząt w I badaniu wynosił
1050 j.m/L, wII -1198 j.m/L, u chłopców 1084j.m/L, II badanie 1239 j.m/L. Zdrowi chłopcy byli w I i II badaniu w 100% chronieni przez wzw B. Spośród zdrowych dziewczynek tylko 1 (96,7%) miała w 1 badaniu przeciwciał 3,7 j.m/L, w II badaniu wszystkie były seropozytywne. Uzyskane wyniki ilustruje tablica I.
OMÓWIENIE:
Spośród wszystkich przebywających w szpitalach, zakażenia szpitalne przede wszystkim
zagrażajądzieciom. Szczególnie narażone sąnajmłodsze. Pobyt w szpitalu niesie im niebez- pieczeństwo wystąpienia w przebiegu choroby poważnych powikłań spowodowanych zakaże- niami szpitalnymi, często poważniejszymi od wyjściowego procesu chorobowego, z powodu którego skierowano dziecko do szpitala (8).
W badaniach Kelana stwierdzono, że świadomość lekarzy na temat skuteczności i bezpie-
czeństwa szczepień przeciwko wzw B jest niewielka (50%), dlatego celowym wydawało się sprawdzenie skuteczności i trwałości uzyskanej odpowiedzi humoralnej u dzieci, które po zaszczepieniu mogą trafić do placówek opieki zdrowotnej (7). Wykonane badania potwierdziły wysoką skuteczność szczepień Engerix B w grupie nara- żonych na hospitalizację i planowe zabiegi operacyjne. Dzieci z wadami układu moczowego i zakażeniami układu moczowego odpowiedziały na szczepienie tak jak zdrowe z grupy kon- trolnej.
WNIOSKI
1.Zastosowany przyspieszony cykl szczepień (0, 1, 2) szczepionką ENERGIX B pozwala
na uzyskanie ochronnego poziomu przeciwciał u ponad 96% badanych w 1 i 4 m-cu od zakoń- czenia szczepień.
2.Pozwala to na bezpieczne przeprowadzenie zabiegów, bez narażania dzieci na zachoro-
wanie na wzwB.