WYNIKI PRZYSPIESZONEGO CYKLU SZCZEPIEŃ ENGERIX B U DZIECI Z WADAMI I ZAKAŻENIAMI UKŁADU MOCZOWEGO
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1995/48/4.

Wirusowe zapalenie wątroby typu B (wzw B) powoduje rocznie zgony ponad 2 milionów ludzi. Na świecie jest ponad 300 milionów nosicieli tego wirusa. Co 5-ty nosiciel umiera przedwcześnie z powodu marskości wątroby, co 20-ty z powodu pierwotnego raka wątroby, jednego z 10-ciu najczęściej występujących na świecie (2).

W Polsce nie przeprowadzono do tej pory badań nad nosicielstwem HBsAg przy użyciu testów III generacji i właściwych metod epidemiologicznych, obejmujących reprezentatywne grupy z terenu całego kraju (5, 6).

Badania niektórych grup wskazująna to, że antygenemia HBsAg występuje w populacji z częstością 1-6%, a przeciwciała anty-HBs posiada około 20% Polaków. Tak duża częstość zakażeń HBV wysuwa nasz kraj na pierwsze miejsce w Europie (10). Sato wystarczające powody, by problem skutecznego zapobiegania wzw B stał się w naszym kraju prioryteto- wym.

Jednym z najważniejszych argumentów by zapobiegać jest fakt, że do dzisiaj nie ma żadne- go w pełni skutecznego leczenia tej choroby (2,4, 9). Dzieci z nawracającymi zakażeniami układu moczowego i wadami układu moczowego, narażone na pobyty w szpitalach, inwazyjne zabiegi diagnostyczne i leczenie stanowiągrupę ryzyka.

Greenberg (3) podaje, że szczepionka przeciw wzw B rekombinat genetyczny została po- dana milionom dzieci na świecie. Udowodniono jej wysoką immunogenność i brak objawów Ubocznych.

MATERIAL I METODY

Z Poradni Nefrologicznej i Urologicznej W.Sz.Z w Ostrołęce po zbadaniu antygenu HB- sAg i przeciwciał anty-HBc (metodą EIA – odczynniki firmy Abbott), zakwalifikowano grupę 101 dzieci w wieku 1/12-15 r.ż. (średnia wieku 7 lat) nie będących nosicielami HBsAg i nie posiadających przeciwciał anty-HBc. Były to dzieci z zakażeniami układu moczowego i wadami układu moczowego takimi, jak: odpływy pęcherzowo-moczowodowe, wierzchniactwo, spodziectwo, torbielowatość nerek, nerka pojedyncza, podmiedniczkowe zwężenie moczowodu, pęcherz neurogenny, wnętrostwo. Rozpoznanie ustalano w oparciu o badanie radiologiczne układu moczowego i USG. Grupę kontrolną stanowiło 48 ogólnie zdrowych dzieci w wieku 4/12 – 15 lat (średnia 7 lat).

Do szczepień użyto szczepionki III generacji ENGERIX B firmy Smith-Kline Beecham. Zgodnie z zaleceniem producenta podawano 10 g (1,0 ml) powyżej 10 r.ż. Szczepionkę stosowano w cyklu przyspieszonym 0, 1,2 miesiące, z planem szczepienia po 12 miesiącach od początku szczepienia. Noworodki i niemowlęta do 3 m-ca szczepiono co 3 m-ce. Niemow- lęta powyżej 3 m-ca życia szczepiono dołączając Engerix B do cyklu szczepień podstawo- wych, szczepiąc razem z Di Te Per + Polio, Engerix B w tym samym czasie, w drugie ramię. Jest to zgodne z rekomendacją WHO (1,9).

W 1 m-c od zakończenia cyklu szczepień i w 4 m-ce potem pobierano krew na badanie stężenia przeciwciał anty-HBs (testAusab Quantitation Panel).

W oparciu o liczne doniesienia z piśmiennictwa przyjęto 10 j.m/L jako dawkę graniczną miana zabezpieczającego przed zakażeniem (11).

WYNIKI

Ze 113 objętych kwalifikacja wstępną dzieci w wieku od 1/12 – 15 r.ż. wyeliminowano 4 (3,2%) nosicieli HBsAg i 8 (6,5%) posiadających przeciwciała anty-HBc.

Badania zakończono u 101 dzieci.

W grupie I z wadami układu moczowego i zakażeniami układu moczowego było 68 dziew- cząt w wieku od 3/12 – 15 r.ż. i 33 chłopców w wieku od 1/12 – 16 r.ż. W grupie kontrolnej (II grupa) było 48 dzieci w wieku od 4/12 -15 r.ż. w tym 31 dziewcząt i 17 chłopców.

Z grupy I, 72 dziewczynki w 1 badaniu (1 m-c od zakończenia cyklu szczepień) uzyskało średnie miano przeciwciał 1105 j.m/L, w II badaniu 1091 j .m/L. W pierwszym badaniu 96%, w drugim 98,7% było seropozytywnych. 29 chłopców w I badaniu miało średnie stężenie przeciwciał anty-HBs 846 j.m/L, w II badaniu 93 8 j .m/L. W pierwszym badaniu 97% chłopców uzyskało serokonwersję w II bada- niu 98,7% było seropozytywnych (przeciwciał powyżej 1 0j.m/L).

W grupie kontrolnej średni poziom przeciwciał anty-HBs u dziewcząt w I badaniu wynosił 1050 j.m/L, wII -1198 j.m/L, u chłopców 1084j.m/L, II badanie 1239 j.m/L. Zdrowi chłopcy byli w I i II badaniu w 100% chronieni przez wzw B. Spośród zdrowych dziewczynek tylko 1 (96,7%) miała w 1 badaniu przeciwciał 3,7 j.m/L, w II badaniu wszystkie były seropozytywne. Uzyskane wyniki ilustruje tablica I.

OMÓWIENIE:

Spośród wszystkich przebywających w szpitalach, zakażenia szpitalne przede wszystkim zagrażajądzieciom. Szczególnie narażone sąnajmłodsze. Pobyt w szpitalu niesie im niebez- pieczeństwo wystąpienia w przebiegu choroby poważnych powikłań spowodowanych zakaże- niami szpitalnymi, często poważniejszymi od wyjściowego procesu chorobowego, z powodu którego skierowano dziecko do szpitala (8).

W badaniach Kelana stwierdzono, że świadomość lekarzy na temat skuteczności i bezpie- czeństwa szczepień przeciwko wzw B jest niewielka (50%), dlatego celowym wydawało się sprawdzenie skuteczności i trwałości uzyskanej odpowiedzi humoralnej u dzieci, które po zaszczepieniu mogą trafić do placówek opieki zdrowotnej (7). Wykonane badania potwierdziły wysoką skuteczność szczepień Engerix B w grupie nara- żonych na hospitalizację i planowe zabiegi operacyjne. Dzieci z wadami układu moczowego i zakażeniami układu moczowego odpowiedziały na szczepienie tak jak zdrowe z grupy kon- trolnej.

WNIOSKI

1.Zastosowany przyspieszony cykl szczepień (0, 1, 2) szczepionką ENERGIX B pozwala na uzyskanie ochronnego poziomu przeciwciał u ponad 96% badanych w 1 i 4 m-cu od zakoń- czenia szczepień.

2.Pozwala to na bezpieczne przeprowadzenie zabiegów, bez narażania dzieci na zachoro- wanie na wzwB.

1. 1. Ghedon Y.\ WHO strategy for the global elimination of new cases of hepatitis B. Vaccine,
2. 1990, 8, 129. ? 2. Górnicki J.\ Szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B -
3. konieczność nowej strategii. Klinika, 2, 36. ? 3. Greenberg D.P.: Pediatric experience with rc-
4. combinant hepatitis B vaccines and immunogenicity studies. Pediatr. Infect. Dis. J. 1993; 12: 438.
5. ? 4. Hollinger F.B.: Hepatitis B Virus In: Hollinger FB, Robinson Ws, Purcell RH, Gervin JL,
6. Ticehurat J, eds. Viral hepatitis. New York: Raven, 1991; 73. ? 5. Juszczyk J.\ Szczepienie w
7. hepatologii - nowa era. Zeszyty Hepatologiczne 4. Wa-wa 1991, 6. ? 6. Juszczyk J.: Zapobieganie
8. wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. W: Postępy w epidemiologii, zapobieganiu i leczeniu cho-
9. rób zakaźnych. Pod red. R.Brzozowskiego i J.Januszewicza, Wa-wa 1988, 26. - 7. Kelen G.D.,
10. Green G.B., Purgell R.H.: Hepatitis B and Hepatitis C in Emergency Separtment Patients. N. Engl.
11. J. Med. 1992; 326: 1399. ? 8. Nowakowska K., Szozda G., Siwińska-Gołąbiowska H.\ Zakażenie
12. szpitalne w pediatrii. Przegl. Ped. 1986. XVI, 5, 296. ? 9. Piazza M., Abrescia N., Picciotto L,
13. Cotugno M., Vegenie A.: A modified immunisation schedule for the hepatitis B vaccine Recombi-
14. nax HB suitable for mass vaccination in childhood. Boll-Soc-Ital-Biol-Sper. 1991; 67 (2): 207. ?
15. 10. Zalewska M, GladyszA., MolinJ.: Ocena częstości występowania znaczników zakażenia wiru-
16. sami A i B zapalenia wątroby. Pol. Tyg. Lek. 1991. XLVII, 14, 271. 11. Vademecum diagnostyki
17. serologicznej wirusowych zapaleń wątroby. Wydanie II uzupełnione.