ZACHOWANIE SIĘ PLAZMINOGENU I α2-ANTYPLAZMINY WE KRWI CHORYCH OPEROWANYCH Z POWODU RAKA I ŁAGODNEGO ROZROSTU GRUCZOŁU KROKOWEGO
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1995/48/3.

Plazminogen-prekursor plazminy, najważniejszego enzymu: procesu fibrynolizy, jest dwu- łańcuchową glikoproteiną o m.cz. około 90 kd, syntetyzowaną przez wątrobę (2). Natomiast ?2-antyplazmina jest głównym inhibitorem powstałej z plazminogenu plazminy, inaktywując ją zarówno w formie wolnej w osoczu jak i związanej z fibryną(2,12). Po operacjach chirurgicz- nych, ginekologicznych czy ortopedycznych wykazano zwiększone ryzyko powikłań zakrzepo- wych w okresie pooperacyjnym (3, 8,14). Wyniki badań laboratoryjnych dowodzą, że we wcze- snym okresie pooperacyjnym występuje upośledzenie procesu fibrynolitycznego, objawjające się spadkiem aktywności tkankowego aktywatora plazminogenu (t-PA), wzrostem aktywności inhibitora aktywatora plazminogenu (PAM), wydłużeniem czasu lizy skrzepu euglobulin (4, 9). Nie obserwowano zmian ?2-antyplazminy po niektórych operacjach chirurgicznych (17). W

stanach septycznych obserwowano obniżenie poziomu plazminogenu i ?2-antyplazminy (13). U chorych z rakiem gruczołu korkowego obserwowano wzmożoną aktywację krzepnięcia krwi i fibrynolizy mogące być przyczyną skazy krwotocznej czy powikłań zakrzepowo-zatorowych (7,11,18,19).

Celem naszej pracy była ocena procesu fibrynolizy u chorych operowanych z powodu raka i łagodnego rozrostu gruczołu krokowego w oparciu o ocenę zachowania się plazminogenu i a2- antyplazminy.

MATERIAŁ I METODA W Katedrze i Klinice Urologii oraz w Katedrze i Zakładzie Patofizjologii Akademii Medycz- nej w Bydgoszczy przebadano 20 chorych operowanych z powodu raka gruczołu krokowego (stadium zawansowania TM, Nx, Mo) w wieku od 50 do 85 lat (śr. 70) oraz 20 chorych opero-

wanych z powodu łagodnego rozrostu gruczołu krokowego w wieku od 55 do 80 lat (śr. 70). Chorym na raka gruczołu krokowego wykonano przezcewkową elektroresekcję (Transurethral

Resection of Prostate – TUR), natomiast chorym z łagodnym rozrostem gruczołu krokowego przezpęcherzową adenomektomię. Do badania zakwalifikowano chorych, którzy nie wykazy- wali ‘zaburzeń krwotocznych i mieli zachowaną prawidłową funkcję wątroby. Rozpoznanie pro- cesu chorobowego postawiono na podstawie pooperacyjnego badania histopatologicznego uzy- skanych wycinków gruczołu krokowego. Grupę kontrolną stanowiło 20 chorych operowanych z powodu kamicy moczowodowej i wodniaka jądra w wieku od 40 do 65 lat (śr. 60). Krew do badania pobierano przed operacją (P.doba), w dniu operacji bezpośrednio po zabiegu (0. doba) oraz w 1. i 5. dobie po operacji. Poziom aktywności ?2-antyplazminy (?2-AP) i poziom plazmi- nogenu (Pl) oznaczano na substratach chromogennych firmy Behring stasownie do zalecanej przez firmę metody. Norma dla standaryzowanego osocza podana przez firmę wynosi dla plaz- minogenu od 75% do 140%, natomiast dla ?2-antyplazminy od 80% do 120%. Obliczono śre- dnią arytmetyczną (X), odchylenie standardowe, (SD), istotność statystyczną (?). Wartości ?<0.05 przyjęto jako istotne statystycznie.

WYNIKI BADAŃ

W tabeli I przedstawiono wartości średnie poziomu plazminogenu w badanych grupach cho- rych przed i po operacji. Poziom plazminogenu przed operacją u chorych na raka i łagodny rozrost gruczołu krokowego był podobny, jednak był niższy o około 21% w stasunku do grupy kontrolnej chorych (różnica istotna statystycznie ??0.001). Po operacji w 0. dobie poziom pla- zminogenu u chorych na raka i łagodny rozrost gruczołu krokowego uległ podobnemu obniże- niu o około 14% w stosvnku do wartości sprzed operacji (różnica istotna statystycznie ??0.05) i o około 35% w stosunku do chorych grupy kontrolnej (??0.0001). W 1. i 5. dobie nie zanotowano istotnych zmian poziomu plazminogenu u chorych na raka i łagadny rozrost gruczołu krokowego w stosunku do wartości wyjściowej, natomiast był on nadal niższy istotnie statystycznie w stosunku do chorych grupy kontrolnej. Poziom plazminogenu przez cały okres obserwacji w grupie kontrolnej chorych nie ulegał istotnym zmianom.

Tabela I

Zachowanie się plazminogenu we krwi chorych operowanych z powodu raka gruczołu kro- kowego (r.g.k.), łagodnego rozrostu gruczołu krokowego (ł.r.g.k.) oraz grupy kontrolnej cho- rych (g.k.ch.) (średnia arytmetyczna X, odchylenie standardowe SD, istotność statystyczna a)

W tabeli II przedstawiono wartości średnie aktywności a2-antyplazminy we krwi badanych grupach chorych. Aktywność ?2-antyplazminy we krwi chorych na raka gruczołu krokowego przed operacją (P.doba) była niższa o około 14% w stosunku do chorych z łagodnym rozrostem gruczołu krokowego (różnica istotna statystycznie ??0.05) i o około 27% w stosunku do cho- rych grupy kontrolnej (różnica istotna statystycznie ??0.0001). Po zabiegu operacyjnym w 0. dobie zaobserwowano nieznaczne dalsze obniżenie aktywności ?2-antyplazminy w stosunku do wartości sprzed operacji. W 5. dobie po operacji zaobserwowano wzrost aktywności ?2-anty- plazminy o około 12% w stosunku do wartości sprzed operacji (różnica istotna statystycznie ??0.05). U chorych z łagodnymi rozrostem gruczołu krokowego obserwowano w 0. dobie i w 1 dobie obniżenie aktywności ?2-antyplazminy o około 20% w stosunku do wartości sprzed operacji (różnica wobu przypadkach istotna statystycznie ??0.001). W 5 dobie obserwowano normalizację aktywności ?2-antyplazminy u chorych z łagodnym rozrostem gruczołu krokowego. W grupie kontrolnej chorych przez cały okres obserwacji aktywność ?2-antyplazminy była wyższa zarówno w stosunku do chorych na raka jak i łagodny rozrost gruczołu krokowego. Po operacji w 0. i 1. dobie nie obserwowano istotnych zmian jej aktywności. Jedynie w 5.dobie zaobserwowano wzrost jej aktywności o około 17% w stosunku do wartości wyjściowej (różnica istotna statystycznie ??0.05). Największe zmiany wątłości plazminogenu i a2-antyplazminy u chorych na raka i łagodny rozrost gruczołu krokowego obserwowano w dniu zabiegu bezpośrednio po operacji (0. doba).

Tabela II Zachowanie się Oj-antyplazminy we krwi chorych operowanych z powodu raka gruczołu krokowego (r.g.k.), łagodnego rozrostu gruczołu krokowego (ł.r.g.k.) oraz grupy kontrolnej chorych (g.k.ch.) (średnia arytmetyczna X, odchylenie standardowe SD, istotność statystycz- na ?)

OMÓWIENIE WYNIKÓW I DYSKUSJA

U chorych z rakiem i łagodnym rozrostem gruczołu krokowego opisywano wzmożonąakty- wację krzepnięcia krwi i fibrynolizy, które mogą być przyczynąuogólnionej skazy krwotocznej (7, 11, 18, 19). W badaniach własnych zaobserwowaliśmy po operacji obniżenie aktywności otj-antyplazminy i poziomu plazminogenu co może świadczyć o zużywaniu się tych czynników w procesie aktywacji fibrynolizy u chorych na raka i łagodny rozrost gruczołu krokowego. Pra- widłowy poziom plazminogenu i ?2-antyplazminy w raku gruczołu krokowego wykazali Al-

Mondhiry i wsp. (1), Nanninga i wsp. (15) oraz Koiso i wsp. (10), a w łagodnym rozroście gruczołu krokowego Wolfart i wsp. (20). Obniżenie poziomu ?2-antyplazminy u chorych z przerzutami raka gruczołu krokowego obserwowali Okajima i wsp. (16). Autorzy ci nie obser- wowali u tych chorych objawów uogólnionej skazy krwotocznej. Obniżenie poziomu plazmino- genu i ?2-antyplazminy u chorych na raka i łagodny rozrost gruczołu krokowego wykazali Ha- sui i wsp. (5). Obniżenie po operacji ?2-antyplazminy i plazminogenu wykazali u chorych na raka i łagodny rozrost gruczołu krokowego Hundelshausen i wsp. (6) oraz Wolfart i wsp. (20).

Primose i wsp. go zabiegach chirurgicznych nie obserwowali zmian aktywności o^antyplazmi ny(17).

WNIOSKI

1.Obniżenie po operacji aktywności a2-antyplazminy i plazminogenu u chorych na raka i łagodny rozrost gruczołu krokowego może świadczyć o zużywaniu się plazminogenu i ?2-anty- plzminy w procesie aktywacji fibrynolizy.

2.Podobne pooperacyjne wartości ?2-antyplazminy i plazminogenu u chorych na raka i ła- godny rozrost gruczołu krokowego świadczą o podobnym zużywaniu tych czynników w proce- sie aktywacji fibrynolizy.

3.Pomiar plazminogenu i ?2-antyplazminy u chorych na raka i łagodny rozrost gruczołu krokowego może być przydatny w określaniu ryzyka powikłań krwotocznych po operacjach na gruczole krokowym.

1. 1. Al-Mondhiry H., Drago J., Barthomolew M. J.: The fibrinolytic system in experimental prosta-
2. te tumor. Thromb. Haemost., 1986, 56, 133. ? 2. Aoki N.N. i wsp.: Congenital deficiency of oc2-
3. plasmin inhibitor associated with severs haemorrhagic tendency. J. Clin. Invest, 1979, 663, 877. ?
4. 3. Aranda A., Paramo J. A., Rocha E.\ Fibrinolytic activity in plasma after gynecological and urolo-
5. gical surgery. Haemost., 1988, 18, 129. ? 4. Gordon-Smith I. C, Hickman J.A., Le Quesne LP.:
6. Postoperative fibrinolytic activity. Brit. J. Surg., 1974, 61, 213. ? 5. Hasui Y. i wsp.: The relation-
7. ship between cardiovascular complications of estrogen therapy and fibrinolysis in pateints with pro-
8. static cancer. Prostate, 1992, 21,35. ? 6. Hundelshausen V.B. i wsp.: Blood coagulation and fibrino-
9. lysis in prostate surgery. Fortschr. Med., 1992, 110, 126. ? 7. Iwan-Ziętek I. i wsp.: Tkankowy
10. aktywator plazminogenu i jego inhibitor oraz inne parametry układu fibrynolizy we krwi chorych
11. operowanych z powodu łagodnego przerostu gruczołu krokowego. Pol. Tyg. Lek., 1992, 49-50, 1096.
12. - 8. Klufl C. i wsp.: The postoperative shutdown: a rapidly reverting acute phase patter for the fast
13. acting inhibitor of tissue-type plasminogen activator after trauma. Scand. J. Clin. Lab. Invest, 1985,
14. 45, 605 ? 9. Knight M. T. N., Dawson R., Melrose D. G.: Fibrinolytic response to surgery. Labile
15. and stabile patterns and their relevance to postoperative deep vein thrombosis. Lancet 1977, 370. ?
16. 10. Koiso A., Akaime U:, Nijima T.: Prevention of platelet aggregation in patients with prostatic
17. cancer during estrogen theragy. Urol., 1992, 6, 579. ? 11. Kuzaka B., Cieślak A.: Skaza krwotoczna
18. w przebiegu raka gruczołu krokowego z przerzutami. Urol. Pol., 1981,22,631.? 12. Levi M. iwsp.:
19. Assessment of the relative contribution of different protease inhibitors to the inhibition of plasmin in
20. vivo. Thromb. Haemost., 1993, 69, 141. ? 13. Lorente J.A. i wsp.: Time course of haemostatic
21. abnormalities in sepsis and its reaction to outcome. Chest, 1993, 5, 1536. ? 14. Mellbring G. i wsp.:
22. Tissue plasminogen activator concentratians in major abdominal surgery. Relationship to postopera-
23. tive deeg vein thrombosis. Thromb. Res., 1984, 36, 331. ? 15. Ncmninga P.B., Teunenbraek A.,
24. VeenhofC.H.N.: Low prevalence of coagulation and fibrinolytic activation in patients with primary
25. untreated cancer. Thromb. Haemost., 1990, 64, 361. ? 16. Okajima K. i wsp.: Direct evidence for
26. systemic fibringenolysis in patients with metastatic prostatic cancer. Thromb. Res., 1992, 66, 717.
27. ? 17. PrimoseJ. H. i wsp.: Reduction in factor VII, fibrinogen and plasminogen activator inhibitor
28. i activity after surgical treatment of morbid obesity. Thromb. Haemost.; 1992, 68, 396. ? 18. Rapa-
29. port S.I., Chapman G.G., Ames S.B.: Coexistent hypercoagulability and acute hypofibrinogenemia in
30. patient with prostatic carcinoma. Am. J. Med., 1959, 7, 144. ? 19. Tagnon H.J. i wsp.: The signi-
31. ficance of fibrinolysis occuring in patients with metastatic cancer of prstate. Cancer, 1953, 6, 63. ?
32. 20. Wolfart K, Farbiszewski R.: Zaburzenia w układzie krzepnięcia krwi i fibrynolizy po operacjach
33. na gruczole krokowym. Pol.Tyg. Lek.. 1987, 43, 1673.