WYNIKI LECZENIA TORBIELI NEREK METODĄ NAKŁUCIA PRZEZSKÓRNEGO
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1995/48/2.

autorzy

Tadeusz Spruch, Andrzej Jezierski, Jacek Niezabitowski, Elżbieta Jezierska, Jacek Tereszkiewicz: Z Kliniki Urologii AM w Lublinie
Kierownik: Prof. dr hab. T. Spruch
Z Zakładu Radiologii Ogólnej AM w Lublinie
Kierownik: Prof. dr hab. L. Smajkiewicz

streszczenie

W Klinice Urologii AM w Lublinie od 1.01.1986 do 31.12.1992 r. wykonano pod

kontrolą obrazu ultrasonograficznego nakłucia przezskórne torbieli nerek u 68 pa-

cjentów. Do nakłucia kwalifikowano torbiele o średnicy powyżej 3 cm i tylko u tych

chorych, którzy zgłaszali dolegliwości bólowe ze strony układu moczowego. Badania

histopatologiczne ptynu pobranego z torbieli nie wykazały komórek nowotworowych.

W miejsce ewakuowanego płynu u 24 chorych podano 2 ml 1% roztworu Vibramycy-

ny, a u pozostałych 44 95% etanol w ilości 10-30 ml. U 60 chorych nie obserwowano

powikłań po nakłuciu torbieli. Brak torbieli w kontrolnych badaniach ultrasonogra-

ficznych stwierdzono w 31 przypadkach (47%), zmniejszenie u 16 pacjentów (24%).

Brak poprawy obserwowano u 19 pacjentów (29%). Wykonane badania pozwoliły na

wyciągniecie wniosków:

1. Nakłucie torbieli nerkowej jest zabiegiem łatwym do wykonania i w przeważającej

liczbie przypadków nieobarczonym powikłaniami.

2. Zamknięcie torbieli nie u wszystkich chorych powoduje ustąpienie dolegliwości ze

strony układu moczowego występujących przed leczeniem.

3. Zamknięcie torbieli uzyskano u około polowy leczonych.

Ultrasonografia jest jedną z najlepszych, nieinwazyjnych metod umożliwiających rozpozna- nie torbieli nerek (1,2). Pozwala ocenić ich położenie, wielkość oraz objętość. Umożliwia wykrywanie schorzeń współistniejących. Wprowadzenie do diagnostyki ultrasonografów wy- posażonych w głowice przystosowane do biopsji celowanych umożliwiło bezpieczne opróż- nianie i leczenie torbieli nerek na drodze przezskórnego ich nakłucia, eliminując zabiegi ope- racyjne obarczone znacznie większym ryzykiem (1,2,3).

MATERIAŁ 1 METODA

W Klinice Urologii AM w Lublinie we współpracy z Zakładem Radiologii Ogólnej AM w Lublinie w okresie od 1.01.1986 do 31,12.1991 r. wykonano pod kontrolą obrazu ultrasono- graficznego nakłucia przeskóme torbieli nerek u 68 chorych na ogólną liczbę 92, u których wykryto torbiele nerek. Wśród nich były 44 kobiety i 24 mężczyzn. Wiek ich wahał się od 18 do 67 łat.

Do nakłuciakwalifikowano torbiele o średnicy powyżej 3 cm i tylko utych chorych, którzy zgłaszali dolegliwości podmiotowe w postaci bólów w okolicy lędźwiowej o różnym nasileniu.

U 43 chorych wykonano urografie, ponieważ w obrazie ultrasonograficznym stwierdzono ob- jawy zastoju kielichowego lub kielichowo-miedniczkowego oraz zmiany patologiczne w mo- czu w postaci niewielkiego białkomoczu i zwiększonej liczby leukocytów. U 18 pacjentów urografia potwierdziła istnienie torbieli. Na podstawie badania ultrasonograficznego stwier- dzono u 59 chorych obecność pojedynczej torbieli, a u 9 mnogich torbieli nerkowych.

W trakcie badania ultrasonograficznego dokonywano pomiaru średnicy torbieli oraz okre- ślano ich lokalizację. Dane te przedstawiono w tabeli 1.

U 66 chorych przeprowadzono kontrolne badania ultrasonograficzne w okresie od 2 mie- sięcy do 1 roku po nakłuciu torbieli. W badaniach kontrolnychu31 pacjentów nie stwierdzono torbieli, u 16 zaobserwowano obecność niewielkiej torbieli, o średnicy 1-2 cm, a u 19 obraz był podobny jak przed nakłuciem. Nie stwierdzono zależności w liczbie zlikwidowanych tor- bieli od rodzaju środka podawanego po ich opróżnieniu.

W badaniach kontrolnych przeprowadzonych w Poradni Urologicznej pozabadaniem ultra- sonograficznym wykonywano badanie moczu oraz pytano pacjentów o dolegliwości ze strony układu moczowego. W analizie moczu nie stwierdzono zmian patologicznych. Podobne bóle w okolicy lędźwiowej jak przed nakłuciem zgłaszało 42 pacjentów, chociaż u 22 nie stwierdzono obecności torbieli. U pozostałych chorych nie występująbóle, chociaż 15 z nich ma nawrót torbieli lub jej częściowe zmniejszenie.

OMÓWIENIE

Proponowane postępowanie lecznicze w torbielach nerek jest mało obciążające dla chore- go. Tylko u 2 pacjentów spowodowano powstanie odmy opłucnowej przy nakłuciu torbieli górnego bieguna nerki lewej. Powikłania te miały miejsce na początku wprowadzenia tego sposobu leczniczego i wynikały z braku doświadczenia oraz wypracowania odpowiedniej tech- niki. Według danych z piśmiennictwa operacje torbieli obarczone są śmiertelnością w 1,7 – 3,8%, a powikłaniami w 30% (3). U naszych chorych tylko w 47,0% przypadków udało się zlikwidować torbiel. Inni autorzy podająskuteczność tej metody w granicach 50 – 80% (4,5).

Należy podkreślić, że nakłucie torbieli zastosowano również u tych pacjentów, którzy ze względu na niewielkie rozmiary torbieli nie kwalifikowali się do zabiegu operacyjnego, a występowały u nich znaczne dolegliwości bólowe.

WNIOSKI

1.Nakłucie torbieli nerkowej jest zabiegiem łatwym do wykonania i w przeważającej liczbie przypadków nieobarczonym powikłaniami.

2.Zamknięcie torbieli nie u wszystkich chorych powoduje ustąpienie dolegliwości ze strony układu moczowego występujących przed podjęciem leczenia.

3.Zamknięcie torbieli uzyskano u około połowy leczonych.

piśmiennictwo

1. Babaian R., Fried F., Cole A., Staab E.\ The role of ultrasonic in the evaluation of renal
masses. J.Urol. 1976, 115, 6, 645. ? 2. Cieślińska K., Kościołek E., Walczak E.: W sprawie stoso-
wania badań ultradźwiękowych w diagnostyce urologicznej. Pol. Przeg. Chir. 1976, 48, 6a, 759. ?
3. Hartel-Ulkowska N.: Diagnostyka i lecznicze znaczenie przezskórnej punkcji torbieli nerek. Urol.
Pol. 1981, 34, 3-4, 183. ?4. Jeromin L., Prelich A.: Torbiele nerek a kamica moczowa. Urol. Pol.
1983, 36, 2, 131. ? 5. Salagierski M., Burzyński K., Studniarek A., Juszyński A., Jeromin L,
Pietryński T.: Przezskórne opróżnianie torbieli nerek przy pomocy ultrasonografii. Urol. Pol. 1987,
40, 4, 262.