EMBOLIZACJA TĘTNIC BIODROWYCH WEWNĘTRZNYCH I TĘTNIC PĘCHERZOWYCH W PÓŹNYCH OKRESACH NOWOTWORÓW PĘCHERZA MOCZOWEGO
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1995/48/2.

W postępującej chorobie nowotworowej pęcherza moczowego masywne krwawienie lub trudności w oddawaniu moczu i częstomocz oraz bóle okolicy nadłonowej stanowią poważny problem zarówno dla lekarza jak i pacjenta. W leczeniu lub złagodzeniu tych dolegliwości istotne znaczenie ma embolizacja tętnic biodrowych wewnętrznych, która od początkowych prac doświadczalnych (1) stała się jednym z najczęstszych zabiegów terapii cewnikowej (3,5). W wielu ośrodkach metoda ta została zaaprobowana jako przygotowanie chorych do operacji lub jako zabieg w nieoperacyjnych nowotworach nerek i pęcherza moczowego (2,4).

MATERIAŁ I METODA

W Klinice Urologii AM w Lublinie wykonano embolizację tętnic biodrowych wewnętrz- nych u 3 8 choiych z powodu masywnych krwawień w następstwie nieoperacyj nych nowotwo- rów pęcherza moczowego. Spośród nich 22 było z Kliniki Urologii, pozostali z innych ośrod- ków terenowych. Wiek ich wahał się od 32 do 80 lat. Wśród nich było 28 mężczyzn i 10 kobiet.

Czas trwania choroby nowotworowej pęcherza moczowego wynosił od 2 do 3 lat. U 22 wyko- nano częściową resekcję pęcherza moczowego, u 14 przezcewkową elektroresekcję guza, a dwóch leczonych było radioterapia. U 2 pacjentów założono przetokę moczowodowo-skórną.

U 20 chorych występowały nagłe masywne krwawienia z pęcherza moczowego, a u 18 prze- wlekłe, wymagające wielokrotnych przetoczeń krwi. Próby elektrokoagulacji nie dawały zado- walających rezultatów. U wszystkich występowały bardzo silnie zaznaczone objawy dyzurii.

Tętnice biodrowe wewnętrzne zamykano korkami spongostanu wprowadzonymi cewnikiem naczyniowym poprzez tętnicę udową lub pachową. Zabieg ten wykonywano w Zakładzie Ra- diologii Sercowo-Naczyniowej AM w Lublinie.

WYNIKI

Przedstawione w tabeli 1 powikłania występowały pojedynczo lub w różnej kombinacji. Ustępowały one do 14 dni po embolizacji z wyjątkiem porażenia nerwu strzałkowego.

Embolizacja przyniosła początkowo całkowite lub częściowe zahamowanie krwawieniau 35 chorych. U 3 pacjentów konieczne było powtórzenie embolizacji. U 28 (74%) chorych obserwowano okresowe krwawienia nie wymagające podawania krwi, a 7 pacjentów w okre- sie obserwacji nie krwawiło. W czasie obserwacji zmarło 17 chorych z powodu uogólnionego procesu nowotworowego, średnio w 5,5 miesiąca od zabiegu embolizacji tętnic biodrowych.

OMÓWIENIE

Masywne krwawienie w przewlekłej nieoperacyjnej chorobie nowotworowej pęcherza mo- czowego stanowi ogromny problem leczniczy. Różne metody, takie jak: płukanie azotanem srebra lub formalina, zabieg zwiększenia ciśnienia hydrostatycznego śródpęcherzowego, elek- trokoagulacja, miejscowe lub ogólne stosowanie środków przeciwkrwotocznych nie zawsze dąją pozytywne efekty, a zabieg wycięcia pęcherza moczowego lub podwiązania tętnic podbrzu- sznych nie jest możliwy do wykonania.

Embolizacja tętnic biodrowych wewnętrznych ma wiele zalet. Jest stosunkowo tania, bez- pieczna i bezbolesna. Można ją przeprowadzić w bardzo rozległych nowotworach pęcherza moczowego, kiedy interwencja operacyjna jest niemożliwa lub ryzykowna (1,3). Zaobserwo- waliśmy tylko 1 poważne powikłanie. Pozostałe szybko cofająsię i nie mająistotnego wpływu na stan ogólny chorego, Karwowski (4) podaje także znikoma liczbę powikłań i twierdzi, że można je całkowicie wyeliminować po opanowaniu techniki embolizacji. Darewicz (1) uważa, że embolizacja tętnic biodrowych wewnętrznych jest metodą bezpiecz- niejszą i skuteczniejsząod podwiązania tętnic biodrowych wewnętrznych.

U chorych z krwawiącymi nowotworami pęcherza moczowego embolizacja ma głównie za zadanie zatrzymanie uciążliwych i obciążających chorego krwawień. Zadanie to embolizacja spełniła u 7 chorych w sposób trwały, a u 28 krwawienie było znacznie mniej nasilone i okre- sowe. Waneck (7) uzyskał zatrzymanie krwawienia u 6 pacjentów wśród 9 embolizowanych, a Thalen (6) w takiej samej liczbie 9 chorych miał 100% pozytywnych wyników.

Bardzo zbliżone wyniki podaje Karwowski (4), który stwierdził całkowite ustąpienie krwa- wienia u 12 pacjentów z 15 embolizowanych, ale w jego materiale było 6 chorych z brodaw- czakami pęcherza moczowego. Nasze badania potwierdzają, że ten sposób hamowania krwawienia w nieoperacyjnych gu- zach pęcherza moczowego jest bardzo skuteczny. Uzyskaliśmy 92% pozytywnych wyników.

WNIOSKI

1. Embolizacja tętnic biodrowych wewnętrznych i pęcherzowych powoduje wyraźne zmniej- szenie krwawienia w rozległych nieoperacyjnych nowotworach pęcherza moczowego.

1. 1. AlmagardL. , Junqqvist A.: Experimental occlusion of the renal ciculation in the dog. Scand.
2. J. Urol. Nephrol. 1971, 5, 268-272. ? 2. Darewicz J.: Embolizacja tętnic biodrowych wewnętrz-
3. nych w leczeniu krwawiących guzów pęcherza moczowego. Urol. Pol. 1980. 33, 1, 89-90. ? 3.
4. Darewicz J., Cylwik B.: Martwica pęcherza moczowego po telegammaterapii i podwiązaniu tętnic
5. biodrowych wewnętrznych z powodu raka. Urol. Pol. 1980,33, 1,65-67. ? 4. Karwowski A.: Embo-
6. lizacja lecznicza w nowotworach układu moczowego. Pol. Przegl. Rad. Med. Nukl. 1981, 45, 109-
7. 114. ? 5. Klamut M.: Terapia cewnikowa. Radiologia. Sz. L. Zgliszczyński (red). PZWLW W-wa
8. 1983. ? 6. Thelen M., Bruhl P.: Arterielle Katheter-Embolisation beim blutenden Blasen-Karzi-
9. nom. Fordtchr. Rontgenstr. 1978, 2, 198-201. ? 7. Waneck R., Lec/mer C, Powischer G.\ Gefos-
10. sembolisation bei untilbaren tumor und Strachlenbedingten Blutungen der Harblase. Fortschr. Ront-
11. genstrn. 1979, 130,2, 193-196.