WSTĘPNA OCENA PRZEŻYCIA CHORYCH NA RAKA PĘCHERZA MOCZOWEGO LECZONYCH CYSTEKTOMIĄ PO UPRZEDNIM NAPROMIENIENIU DAWKĄ 2000 RADÓW
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1984/37/1.

Radykalne leczenie raka pęcherza moczowego nie doczekało się jak dotychczas jednolitej metody, która dowiodłaby swej wyższości nad innymi metodami dotychczas stosowanymi (1, 2). Na ogół uważa się, że w grupie chorych na raka pęcherza moczowego w stopniu na­ciekania T2 i T3 oraz w stopniu zróżnicowania histologicznego G2, G3 i G4 radioterapia poprzedzająca cystektomię z usunięciem węzłów chłon­ nych daje najlepsze wyniki (3, 4, 5, 6). Brak jednak ciągle danych po­ równywalnych z innymi metodami leczenia, nie ustalono optymalnych dawek napromienienia, relacji czasowych między napromienieniem i ope­ racją, a przede wszystkim nie wiadomo jak metoda ta sprawdzi się w długoletnich obserwacjach.

Od 1975 roku w Klinice Urologii AM w Warszawie w ramach pro­gramu rządowego PR-6 oceniamy metodę leczenia raka pęcherza mo-czowego cystektomią po uprzednim napromienieniu dawką 2000 radów. Dokładny opis metody, ocena sposobów odprowadzania moczu po wy­cięciu pęcherza moczowego oraz wpływ napromienienia przedoperacyj-nego omówiono w uprzednim doniesieniu (1).

Celem niniejszej pracy jest wstępna ocena przeżycia chorych leczo­ nych tą metodą. Mamy nadzieję, że po ukończeniu pracy i zebraniu wy­ ników odległych, jej wyniki będzie można porównać z rezultatami osią­ gniętymi innymi metodami leczenia i będzie można dokonać próby wprowadzenia jednolitego postępowania u chorych na raka pęcherza

moczowego.

Od 1975 r. do 30. 09. 1982 r. leczono w Klinice 31 chorych na raka pęcherza moczowego powyższą metodą. W grupie tej znajdowało się 2 chorych ze stopniem zaawansowania Tl, 3 ze stopniem zaawansowa­ nia T2 i 26 ze stopniem zaawansowania nowotworu T3. Wiek chorych w poszczególnych grupach zaawansowania nowotworu przedstawia ta­ bela I.

Dwóch chorych zmarło bezpośrednio po operacji. Jeden wskutek krwotoku z przewodu pokarmowego, drugi z powodu zapalenia otrzew­nej spowodowanej przetoką z jelita cienkiego. Dwóch chorych zmarło w okresie 1 miesiąca po operacji z powodu progresji nowotworu. W grupie dotychczas operowanych, 17 chorych przekroczyło okres od ope­racji 3 lata, a 24 chorych 1,5 roku. Dla tych chorych można już ułożyć krzywą przeżycia w zależności od stopnia zaawansowania nowotworu T (ryc. 1 i 2).

Jak wynika ze wstępnej próby określenia 1,5 rocznego i 3 letniego okresu przeżycia chorych, najlepsze szanse mają chorzy ze stopniem zaawansowania nowotworu Tl i T2. Przy stopniu T3 szanse te spa­dają do 50,0% po 1,5 roku i do 21,4% po 3 latach.

Zbyt późne kwalifikowanie chorych do operacji wynikało z wahań co do podjęcia decyzji wykonania ciężkiej i okaleczającej operacji u cho­rych z niskim stopniem zaawansowania nowotworu.

Już wstępne wyniki skłoniły nas do tego, że obecnie zwiększyła się liczba chorych na raka pęcherza moczowego w stopniu Tl i T2 kwa­lifikowanych do operacji, zwłaszcza jeżeli stwierdza się u tych chorych niski stopień zróżnicowania histologicznego komórek (G). Ocenę prze­życia bez względu na czas obserwacji zebrano w tabeli II.

Przeważająca większość operowanych chorych była w stopniu za­awansowania nowotworu T3, określonym przed napromienieniem i ope­racją. Badanie dwuręczne w uśpieniu jest oceną niedokładną. W obec­nych warunkach nie dysponujemy możliwościami oceny bardziej pre­cyzyjnej, takiej jak tomografia komputerowa lub Ultrasonografia, które określiłyby dokładniej stopień naciekania nowotworu. Napromienienie dawką 2000 radów przed operacją przyczynia się ponadto do częścio­wego zaniku nowotworu. Biorąc pod uwagę te dwie przyczyny, przed­stawiamy w tabeli III porównanie stopnia zaawansowania nowotworu przed operacją (T) z oceną, stopnia zaawansowania histologicznego (P) po operacji.

Odpowiednio, ocenę przeżycia chorych bez względu, na czas obser­wacji z uwzględnieniem stopnia histologicznego (P) przedstawiono w tabeli IV i rycinie 3.

Zwraca uwagę, że u 25 chorych stopień histologicznego zaawanso­wania nowotworu po operacji zgadzał się lub był niższy, niż oceniany przed operacją. Jedynie u 6 chorych oceniono stopień zaawansowania nowotworu na niższy, niż okazało się to po operacji.

W ocenie nowotworu uwzględniono również obecność przerzutów do węzłów chłonnych. Ponieważ limfografia nie jest badaniem zbyt dok­ładnym (fałszywe dodatnie i fałszywe ujemne wyniki), opierano się na wynikach histopatologicznego badania węzłów pobieranych do badania w czasie operacji. Do badań pobierano jedynie węzły chłonne biodro­we. Stwierdzenie przerzutu do węzła chłonnego określano jako N + , a brak przerzutu jako N?. Kiedy nie pobierano węzłów chłonnych (pierwsi operowani chorzy), a także kiedy pobrana do badania tkanka okołonaczyniowa nie zawierała węzłów, określano ten stan jako Nx.

Ze względu na fakt, że większość chorych operowano w stopniu za­awansowania nowotworu T-3(26/31), tylko dla tej grupy chorych okre­ślano przeżycie w zależności od przerzutów w węzłach chłonnych (tabe­la V i rycina 4).

Ocena odległych wyników ponadpęcherzowego odprowadzenia mo­czu u tych chorych będzie dalszym etapem pracy.

Do roku 1980 Pracownia Histopatologii przy PSK Nr 1 w Warsza­wie (kierownik zakładu prof. dr hab. med. S. Kruś), z którą współpra­cujemy, nie oznaczała stopnia histologicznego zróżnicowania nowotworu (G). Niektórzy chorzy byli przysyłani z innych ośrodków i również nie mieli tego oznaczenia. Dopiero w grupie ostatnio operowanych 12 cho­rych określamy stopień zróżnicowania komórek nowotworowych. Dla­tego też ocenę wyników z uwzględnieniem stopnia histologicznego po­damy w opracowaniu końcowym, gdyż będzie wymagać ponownej oce­ny przedoperacyjnej badań histopatologicznych chorych operowanych do 1980 roku.

WNIOSEK

Chorzy operowani w naszej Klinice na raka pęcherza moczowego w stopniu zaawansowania T3 leczeni cystektomią po uprzednim napro­mienieniu dawką 2000 radów mieli w naszym materiale 50,0% szans na przeżycie 1,5 roku i 21,4% na przeżycie 3 lat od operacji.

1. 1. Borkowski A., Krzeski T., Kazoń M., Gajl D., Niemierko M., Sochacka B., Borówka A., Zachwiej J., Miecznikowski A.: Ponadpęcherzowe odprowadzenie mo­czu u chorych z rakiem pęcherza moczowego leczonych cystektomią po uprzednim napromienieniu typu Short (2000 rd). Urol. Pol., 1980, 33, 4, 265. ? 2. Borówka A., Krzeski T., Zachwiej J.: Ocena napromienienia przedoperacyjnego dawką 2000 radów na stan zespoleń moczowodowoesiczych u chorych poddanych totalnej cy­stektomii z powodu raka pęcherza moczowego. Nowotwory, 1981, 31, 237. ? 3. Boi-leau M. A., Johnson D. E., Chan R. C, Gonzales M. O.: Bladder carcinoma. Re­sults with preoperative radiation therapy. Urology, 1980, 16, 569. ? 4. Cifuentes D. L., Garcia de la Pena E., Vela Navarrete R.: Survival rates of patients with bladder tumors. An experience of 1744 cases (1950?1978). Brit. J. Urol., 1982, 54, 267. ? 5. Kutscher H., Leadbetter G. Jr., Vinson R.: Survival after radical cys­tectomy for invasive transitional cell carcinoma of bladder. Urology, 1981, 3, 231. ? 6. Withmore W. F. Jr.: Summary of all phases of bladder carcinoma. J. Urol., 1978, 119, 77.