TRUDNOŚCI DIAGNOSTYCZNE W SAMOISTNYM PĘKNIĘCIU NERKI
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1990/43/1.

autorzy

Henryk Kwapisz: Z Oddziału Urologicznego Szpitala im. L. Rydygiera w Częstochowie Ordynator Oddziału: dr n, med, A. Łodziński

streszczenie

Przedstawiono chorą z samoistnym pęknięciem zmienionej patologicznie nerki. Ze względu na nietypowy przebieg choroby, rozpoznano początkowo pękniętą ciążę pozamaciczną. Prawidłowe rozpoznanie ustalono dopiero w czasie laparotomii.

Samoistne pęknięcie nerki jest to przerwanie ciągłości jej miąższu lub układu kielichowo-miedniczkowego bez uchwytnego urazu (2, 4). Najczęściej występuje w nerce zmienionej chorobowo (1, 2, 3). Rozpoznanie może czasami nastręczać trudności, zwłaszcza gdy przebiega bez krwiomoczu. Pęknięcie nerki może wtedy dawać obraz innej, ostrej choroby jamy brzusznej.

OPIS PRZYPADKU

Chora E. N., lat 28 (nr hist. chor. 1857/223) została przekazana do Oddziału Urologicznego w Częstochowie z innego szpitala, gdzie przebywała od godzin nocnych z powodu nagłego, silnego bólu brzucha i zasłabnięcia. W czasie obserwacji stwierdzono objawy wewnętrznego krwawienia. Po konsultacji chirurgicznej i badaniu ginekologicznym wykonano nakłucie jamy Douglasa, uzyskując wynik dodatni. Rozpoznano pękniętą ciążę pozamaciczną i wykonano laparotomię.

Po otwarciu jamy brzusznej stwierdzono rozległy krwiak w prawej okolicy zaotrzewnowej, obejmujący nerkę. Nie znaleziono zmian w narządach jamy brzusznej i miednicy mniejszej jedynie w jamie Douglasa zalegało ok. 200 ml ciemnej krwi. Po telefonicznym porozumieniu z Oddziałem Urologicznym jamę brzuszną zeszyto. Chorą przewieziono karetką ?R" do Oddziału Urologicznego w Częstochowie.

Przy przyjęciu chora miała język wilgotny RR 100/50 tętno 100/min. Brzuch był miękki, bolesny, lekko wzdęty. W podbrzuszu świeża rana pooperacyjna. W prawej połowie brzucha wyczuwało się duży, bolesny opór. Mocz cały czas był czysty. Chora twierdziła, że ból wystąpił samoistnie, w czasie snu, bez żadnego urazu. Od kilku lat odczuwała pobolewania w prawej okolicy lędźwiowej, ale nie leczyła się z tego powodu. Badania laboratoryjne wykazały niedokrwistość, mocz, mocznik, kreatynina i elektrolity prawidłowe. W urografii stwierdzono brak wydzielania przez prawą nerkę, w jej rzucie uwapniony cień wielkości ok. 3 cm. Lewa nerka prawidłowa (ryc. 1).

Chorą zakwalifikowano do operacji. Cięcie lędźwiowe po stronie prawej. Przestrzeń zaotrzewnowa wypełniona dużą ilością skrzepów i treścią ropną. Nerka duża, sina, w jej dolnym biegunie pęknięcie długości ok. 8 cm, drążące do kielicha, wypełnione skrzepami. Nerka z licznymi zrostami z otoczeniem. Z trudem dotarto do szypuły naczyniowej i nerkę usunięto. Po rozcięciu nerki stwierdzono znaczne poszerzenie kielichów i miedniczki, miąższ zanikły, zwłókniały. W miedniczce kamień, kielichy wypełnione ropą, Moczowód pogrubiały, nacieczony.

Wynik badania histopatologicznego (nr 41025/88, Pracownia Histopatologiczna Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Częstochowie, dr med. J. Sikora): pyelonephritis purulenta.

Przebieg pooperacyjny powikłany ropieniem rany. Chorą wypisano do domu w stanie ogólnym dobrym w 26 dniu po operacji.

OMÓWIENIE

Przedstawioną obserwację należy uznać jako samoistne pęknięcie nerki, gdyż chora stanowczo zaprzeczała istnieniu jakiegokolwiek urazu. Nerka była zmieniona patologicznie i to było przyczyną jej pęknięcia na skutek dużego ciśnienia ropy na cienki, zredukowany miąższ, przy zablokowaniu przez kamień odpływu z nerki.

Objawy pęknięcia nerki były nietypowe co utrudniło postawienie prawidłowego rozpoznania. Choroba rozpoczęła się bólem brzucha i zasłabnięciem, bez krwiomoczu. Młody wiek chorej, objawy krwawienia wewnętrznego oraz dodatni wynik nakłucia jamy Douglasa to charakterystyczne objawy pękniętej ciąży pozamacicznej. Dopiero laparotomia dała prawidłowe rozpoznanie. Dodatni wynik nakłucia jamy Douglasa był spowodowany przesączaniem krwi z krwiaka okołonerkowego do jamy otrzewnowej.

piśmiennictwo