W dniach 29. IX. 1985 r. do 14. X. 1985 r. przebywałem w celach naukowo--szkoleniowych w Klinice Urologii w Nowym Sadzie. Klinika ma 55 łóżek urologicznych i 12-łóżkowy oddział hemodializy, wyposażony w 12 aparatów do dializy typu Frezenius. Pod opieką oddziału hemodializy jest 60 chorych z przewlekłą niewydolnością nerkową. Całością kieruje prof. dr med. Kosta Janća.
Praca w Klinice rozpoczyna się o godz. 7.00 obchodem w obu oddziałach. Na codziennej odprawie i kominku radiologicznym omawia się poszczególnych chorych i ustala program operacyjny na następny dzień. Operuje się przez 5 dni w tygodniu. Klinika ma doskonale wyposażone dwie sale operacyjne, szczególnie dobrze wyposażona jest sala zabiegów endoskopowych.
1. Głównym przedmiotem mojego zainteresowania było przezskórne usuwanie
kamieni z nerki. Od kilku miesięcy zabiegi te wykonuje doc. dr med. Iovan Stoj kow. Do chwili obecnej wykonał 37 tego typu zabiegów. U 3 chorych zabieg prze rwano z powodu krwawienia, a kamień usunięto operacyjnie.
Zabieg wykonuje się w gabinecie radiologicznym, wyposażonym w aparaturę Simensa. Znieczulenie zewnątrzoponowe. Przed zabiegiem chory ma wprowadzony do nerki cewnik moczowodowy, a do pęcherza cewnik Foleya. Przez cewnik Foleya, przez który podaje się środek cieniujący z indygokarminem dla uwidocznienia układu kielichowo-miedniczkowego i sprawdzenia, czy po wkłuciu igła znajduje się w miedniczce. Chory ułożony jest na brzuchu z lekko uniesioną okolicą lędźwiową. Radiolog nakłuwa nerkę pod kontrolą monitora. W linii pachowej tylnej, w połowie odległości między XII żebrem, a grzebieniem kości biodrowej wkłuwa igłę punkcyjną przez najbardziej poszerzony kielich do układu kielichowo-miedniczkowego. Wypływanie z igły moczu zabarwionego na niebiesko świadczy o prawidłowo wykonanym zabiegu.
Następnie urolog przez igłę wprowadza półsztywny metalowy mandryn zakończony ?świńskim ogonkiem" {pig tail), usuwa igłę ii kolejno rozszerzadłami plastykowymi, a potem metalowymi, rozszerza kanał do 24 Charr. Po wprowadzeniu do nerki nefroskopu, usuwa się rozszerzadła metalowe. Po zlokalizowaniu kamienia, rozbija się złóg na drobne kawałki sondą ultradźwiękową Urat, które usuwa się pompą ssącą lub kleszczykami. Cewnik w moczowodzie zapobiega przedostawaniu się odłamków kamienia do moczowodu. Kontrolne zdjęcie radiologiczne li pozostawienie czasowej przetoki nerkowej kończą zabieg. Zabieg trwa około 2 godziny, wymaga dużego doświadczenia operatora, wysoko wyspecjalizowanego personelu oraz wysokiej jakości aparatury radiologicznej i sprzętu urologicznego.
2. Zespolenie żyły jądrowej wewnętrznej z żyłą podbrzuszną dolną u chorych
z żylakami powrózka nasiennego.
Ishigami z Japonii '(1970 r.) opublikował swoją metodę operacyjnego leczenia żylaków powrózka nasiennego, a polegającą na zespoleniu koniec do boku żyły jądrowej z żyłą odpiszczelową dużą.
Doc. dr med. D. Ristić wykonuje zespolenie żyły jądrowej wewnętrznej z żyłą podbrzuszną dolną koniec do końca u chorych z żylakami powrózka nasiennego. Jest to modyfikacja operacji Ishigami.
Cięcie skórne jak do operacji przepukliny pachwinowej z wypreparowaniem żyły podbrzuszne.i dolnej i powrózka nasiennego. Żyłę podbrzuszną dolną przecina się. obwodowy odcinek podwiązuje, a dośrodkowy, po przepłukaniu heparyną, przygotowuje się do zespolenia. Ze splotu wiciowatego przedniego (położonego powyżej nasieniowodu) wybiera się żyłę o największym przekroju i przecina. Podwiązuje się dośrodkowy odcinek żyły, a obwodowy, po przepłukaniu heparyną, zespala z dośrodkowym odcinkiem żyłv podbrzusznej dolnej szwem naczyniowym przy użyciu surgilenu 7/0 koniec do końca. Ze względu na Zespolenie żył o małym kalibrze, operacja ta wymaga doświadczenia w mikrochirurgii i chirurgii naczyniowej.
Od marca 1085 r. do chwili obecnej doc. Ristić wykonał 3!? zespolenia żylne. Ja brałem udział w dwóch takich operacjach. Okres obserwacji jest zbvt krótki i za wcześnie jest na wvciąganie wniosków. O wynikach odległych zostanę powiadomiony.
3. Nefropeksja z użyciem siatki z mersilenu.
Dr Negrojević zajmuje się leczeniem operacyjnym nerki ruchomej. Wskazaniem do operacji jest stwierdzenie nerki ruchomej z towarzyszącą mikrohematurią, zakażeniem układu moczowego, bólami i nadciśnieniem. Operacja polega na wyłonieniu nerki, przyszyciu szwem ciągłym (Ti ? Cron 3/0) siatki z mersilenu do dolnego bieguna nerki. Dwa szwy podwieszające na tylnej powierzchni nerki przyszywa się do mięśnia biodrowo-lędźwiowego, a dwa szwy (Ti ? Cron 1/0) na przedniej powierzchni nerki przyszywa się do XI żebra. Podczas operacji pobiera się wycinek nerki do badania histopatologicznego, w którym stwierdza się zazwyczaj przewlekłe zmiany zapalne.
Dr Neqrojević wykonuje tę operację od 3 lat. Do chwili obecnej operował z dobrym wynikiem 90 chorych.
4. Dnia 12. X. 1985 r. brałem udział w Posiedzeniu Urologicznym z udziałem
gości z Włoch.
Prof. A. Vegeto z Mediolanu przedstawił dorobek i problemy związane z przeszczepieniem nerek we Włoszech. Od 1969 r. do 1985 r. we Włoszech przeszczepiano 951 nerek. Zmarło 92 chorych, a u 182 operowanych organizm biorcy odrzucił przeszczep.
Prof. E. Dormia przedstawił swoje doświadczenie w rozpuszczaniu złogów w układzie moczowym oraz nowy model koszyczka własnego pomysłu (?koszyk w koszyku") do usuwania złogów z górnego i dolnego odcinka moczowodu.
Głównym tematem Posiedzenia było leczenie nowotworów jąder (radio- i chemioterapia). W Jugosławii nowotwory jąder występują najczęściej w wieku 15? 34 lat. Leczenie operacyjne polega na rozszerzonej orchiektomii. Podkreślono, że tomografia komputerowa ma znacznie większą wartość aniżeli limfografia w rozpoznawaniu przerzutów. Leczenie monitoruje się przy pomocy określania znaczników we krwi (AFP i HCG). U chorych z guzem nasieniakowym stosuje się radioterapię, natomiast w nowotworach nienasieniakowatych wykonuje się limfadenektomię zaotrzewnową i stosuje się chemioterapię według schematu VAB (vinblastyna, adriamycyna, bleomycyna) lub VBP (vinblastyna, bleomycyna, cis-platyna).
5. Zastosowanie badań ultradźwiękowych (USG) w diagnostyce urologicznej.
Był to temat mojego dwukrotnego wystąpienia na posiedzeniu klinicznym urologów i wszystkich lekarzy Instytutu Chirurgii w Nowym Sadzie. W referacie, ilustrowanym przeźroczami, przedstawiłem doświadczenia naszej Kliniki w diagnostyce przedoperacyjmej nowotworów pęcherza moczowego z uwzględnieniem stopnia naciekania (T), zastosowanie USG do śródoperacyjnego wykrywania kamicy odlewowej oraz kontroli po usunięciu złogów przez nefrostomię celowaną. Ponieważ Klinika w Nowym Sadzie nie dysponuje odpowiednią aparaturą do tych badań, wystąpienie moje spotkało sdę z żywym zainteresowaniem i dobrym przyjęciem.