Skręt przyczepka najądrza
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1981/34/3-4.

W najbliższym sąsiedztwie jądra i najądrza spotykamy kilka tworów szczątkowych, występowanie których tłumaczy rozwój układu moczo­-płciowego. Są one u mężczyzn pozostałościami embrionalnych narządów moczo-płciowych i nazywane są przyczepkami jądra i najądrza (2).

Rozróżniamy 4 rodzaje przyczepów. 1. Przyczepek jądra (appendix testis, hydatis Morgagni) położony na górnym biegunie jądra, stanowi pozostałość przewodu Mullera i odpowiada dalszemu końcowi jajowodu. 2.Przyczepek najądrza (appendhc epididymis) położony na głowie na­ jądrza stanowi pozostałość po doczaszkowym odcinku przewodu Wolfa. 3.Przyjądrze (paradidymis), narząd Giraildesa jest małym guzkiem zbu­ dowanym z krętych kanalików, położonym przy głowie najądrza, na dol­ nym odcinku powrózka nasiennego. Jest pozostałością pranercza i odpo­ wiada przyjajnikowi. 4. Przyczepki pęcherzykowe Halliera górny i dolny (ductuli aberrantes) umiejscowione w trzonie i ogonie najądrza, są po- zostałościaimi pranercza (ryc. 1)

Na 100 sekcji ? przyczepek jądra stwierdzono u 92, natomiast przycze­pek najądrza w 34 przypadkach (4). Przyczepki są tworami uszypuło­wanym i dlatego mogą ulec skrętowi i podobnie jak skręt powrózka nasiennego. Z tym schorzeniem najczęściej spotykamy się u ludzi mło­dych przed okresem pokwitania.

Colt w 1922 r. po raz pierwszy opisał objawy skrętu przyczepków i stwierdził, że są one podobne do skrętu powrózka nasiennego (cytat za Bedrna) (1). Jeżeli chory do lekarza zgłosi się bezpośrednio po doko­nanym skręcie przyczepka, wówczas palpacyjnie można wyczuć na gór­nym biegunie jądra lub najądrza tkliwy guzek, jest to nic innego jak obrzękły przyczepek, który uległ skrętowi. W późniejszym okresie ból i obrzęk zlewa się ź bolesnością jądra i zróżnicowanie w tym okresie ze skrętem szypuły jądra jest niemożliwe bez jego odsłonięcia (1, 5). Z przyczepków najczęściej ulega skręceniu przyczepek jądra. Skoglund i Roberts zebrali z piśmiennictwa 321 przypadków skrętów przyczepków jądra i najądrza oraz przedstawili własne 43 przypadki, z czego 41 (95°/o) to skręcone przyczepki jądra a 2 (5%) najądrza (5). W polskim piśmien­nictwie opisano jeden przypadek skrętu przyczepka najądrza (3). W związku z rzadkim występowaniem tego schorzenia pozwalamy sobie przedstawić jeszcze jeden przypadek, który był leczony w naszym Od­dziale.

Opis przypadku. Chory Ł. P. lat 13 uczeń (nr hist. chor. 2807/79) przyjęty do Oddziału Urologicznego z powodu bolesnego obrzęku lewej strony moszny. Przed trzema dniami w czasie snu wystąpił nagły, niezbyt silny ból lewego jądra, a na drugi dzień dodatkowo pojawił się obrzęk, przy czym dolegliwości bólowe stop­niowo ustępowały. W chwili przyjęcia stwierdzono miernego stopnia tkliwy obrzęk lewego jądra, skóra moszny nie zmieniona, najądrze dobrze wyczuwalne. Jądro nie było uniesione jak to spotyka się przy skręcie jądra. Objaw Prehna był ujemny. Ciepłota ciała prawidłowa. Wyniki badań dodatkowych nie odbiegają od normy.

Tego samego dnia w znieczuleniu miejscowym cięciem skośnym nad lewą pa­chwiną Wypreparowano powrózek nasienny, który był nie zmieniony. Cięcie przedłu­żono na. mosznę, odsłaniając jądro, które było nieco nacieczone. Otwarto osłonkę własną jądra i na głowie najądrza stwierdzono kulisty twór czarno-fioletowy wiel­kości grochu ze skręconą krótką wąską szypułą. Przyczynek najądrza amputowano. Jądro zupełnie nie zmienione odprowadzono do moszny i umocowano je. Wyniki badania hist.-pat, nr 675303 ? inflamatio purulenta cum necrosis haemorrhagica. Chorego wypisano w 6 dniu po operacji.

Ponieważ chorzy ze skrętem szypuły jądra i skrętem przyczepka jądra lub najądrza kwalifikują się do zabiegu operacyjnego, dlatego w tych przypadkach powinniśmy chorych operować.

1. Bedrna J.: Urologia dziecięca PZWL, 1965, 431.
2. Bochenek A.: Anato-mda człowieka, T. IV. PZWL 1955, 265.
3. RachiiMt-Sochacka, L. Kossakowski J. S.: Skręt jądra. Pol. Przeg. Chir., 1976, 2a, 247.
4. Rolnick D., Kawanone S., Szanto P., Bush I. M.: Anatomical incidence of testicular appendages. J. Urol., 1968, 100, 755.
5. Skoglund R. W., Mc. Roberts J. W., Hadge H.: Torsion of testicular appendages: presentation of 43 new cases and a'coll?otive review. J. Urol., 1970, 104, 598.