autorzy
-
Kazimierz Dąbrowski, Beata Fulińska, Julian Dybek, Jan Sikora
- Pododdział Urologii
Kierownik: lek. K. Dąbrowski
Oddział Chirurgii WSZ w Częstochowie
Ordynator: dr n. med. W. Switalski
Państwowy Zakład Leczniczy dla Zwierząt w Częstochowie
Kierownik: lek. wet. J. Dybek
Pracownia Histopatologiczna WSZ w Częstochowie
Kierownik: dr n. med. J. Sikora
streszczenie
- Wykonano pracę doświadczalną na pęcherzach moczowych 24 samic króliczych, oceniając przydatność niektórych nici chirurgicznych dla celów urologii, ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na powstawanie kamicy moczowej. Wzięto pod uwagę jedynie nylon, silk, katgut chromowany i dexon.
Dobry wyniki każdego zabiegu operacyjnego zależy od wielu czynników, między innymi od rodzaju użytych nici chirurgicznych. W urologii ma to szczególne znaczenie, gdyż nici często decydują nie tylko o bezpośrednim, ale i odległym wyniku operacji. Nici będące w stałej styczności z przepływającym, lub zalegającym moczem, który posiada różne pH i stopień zakażenia, muszą odpowiadać wysokim wymogom technicznym w szerokim tego słowa znaczeniu. Nici powinny być nie tylko wytrzymałe na rozciąganie, nie wchodzić w reakcje tkankowe, nie stanowić pożywki dla bakterii, ale po spełnieniu swego zadania powinny ulec wchłonięciu. W urologii dochodzi jeszcze jeden moment: nici nie mogą być powodem powstawania kamicy moczowej. Wytworzenie się kamienia na nitce chirurgicznej jest poważnym, odległym powikłaniem pooperacyjnym. Kamica — najczęściej zakażona — zmusza urologa do wtórnych operacji i niweczy pierwotnie zamierzony efekt leczniczy. Opierając się na spostrzeżeniach klinicznych i doniesieniach innych autorów (1, 6, 10) o szkodliwości stosowania niektórych nici w urologii, postanowiliśmy sprawdzić doświadczalnie przydatność nici już stosowanych i niedawno wprowadzonych do lecznictwa: nylonu, silku, katgutu chromowanego i dexonu. Ten ostatni rodzaj nici doczekał się już kilku dobrych ocen w piśmiennictwie polskim (5, 7) i znacznie więcej w zagranicznym (2, 3, 4, 8). Dexon pod względem chemicznym jest kwasem poliglikolowym, który po licznych próbach został dopuszczony w 1970 r. do lecznictwa w Stanach Zjednoczonych, a w kilka lat później został wprowadzony w Polsce. O zaletach i wadach katgutu zwykłego, lnu i jedwabiu urolodzy na ogół mają zdanie wyrobione i nie wymaga te badań doświadczalnych.
Metoda badania
Do doświadczeń użyliśmy 24 samic króliczych, rasy mieszanej, o przeciętnym ciężarze 3 kg. Króliki podzielono na 4 grupy, po 6 zwierząt w każdej. Tak więc poszczególny rodzaj nici był badany na 6 królikach. Zabiegi operacyjne były wykonywane w warunkach aseptycznych, w narkozie przy użyciu Vetbutalu 0,25 ml/kg ciężaru ciała i dodatkowym znieczuleniu powłok 2% roztworem Polokainy. Nici wszczepiano do błony śluzowej otwartego pęcherza moczowego w postaci luźno zawiązanego węzła tak, by nitka była w stałym kontakcie z przepływającym moczem. Pęcherz moczowy zamykaliśmy dwuwarstwowym szwem ciągłym przy użyciu katgutu. Do warstwy pierwszej — śluzówkowej — stosowaliśmy katgut 0000, do drugiej — surowicówkowej — katgut 00. Powłoki były szyte katgutem nr 2 i jedwabiem. Króliki pozostawały w sali operacyjnej do chwili całkowitego obudzenia się, a następnie umieszczano je w specjalnie oznakowanych klatkach po 3 w każdej. W 7—8 dniu po zabiegu zdejmowaliśmy szwy skórne. Rany pooperacyjne goiły się przez rychłozrost. Zwierzęta karmiono zarówno przed operacją, jak i po operacji owsem, suchym chlebem, świeżą zielonką, marchwią, oraz jabłkami. Nie podawano im wody, żadnych witamin, ani jakichkolwiek substancji chemicznych, mogących mieć wpływ na przebieg doświadczenia, tj. powstawanie kamicy moczowej.
Rodzaj badanych nici w poszczególnych grupach zwierząt:
Grupa I. Silk — czarna plecionka (Mersilk R 833), nr 00 firmy Ethicon — Szkocja — wyjaławiany w autoklawie.
Grupa II. Nylon — zielona żyłka rybacka — filmy Polfa — Poznańskich Zakładów Farmaceutycznych — nr 00, wyjaławiany fabrycznie i zanurzony w jałowym płynie konserwującym.
Grupa III. Katgut chromowany — Mersutures W 416 — firmy Ethicon — Szkocja — nr 00 z igłą atraumatyczną, wyjałowiony fabrycznie, w roztworze spirytusowym.
Grupa IV. Dexon — biała plecionka nr 00, firmy Davis and Geck, Cyanamid of Great Britain LTD Hampshire — wyjaławiany fabrycznie.
Króliki wszystkich grup były obserwowane przez okres 4 tygodni; jednakże 3 króliki z każdej grupy uśmiercano w 14 dniu po operacji, a dalsze 3 po upływie 4 tygodni od operacji. Na wykonywanej każdemu zwierzęciu sekcji wycinaliśmy pęcherz w całości, badaliśmy jego zawartość, zmiany makroskopowe w miejscu implantowanej nitki. Następnie usuwaliśmy napotykane kamienie wraz z nitką. Każdy pęcherz był poddany badaniu histo-patologicznemu. Kamienie suszono w temperaturze pokojowej przez okres 2—3 tygodni, ważono je, a następnie badano chemicznie.
Omówienie
Celem przedstawionej pracy nie było sprawdzenie technicznych walorów nici chirurgicznych. Chodziło nam jedynie o prześledzenie zachowania się nitki chirurgicznej w środowisku moczu i jej wpływu na powstawanie kamieni. W urologii ma to zasadnicze znaczenie. Sposób karmienia królików, polegający na niepodawaniu preparatów wapniowo-wę-glanowych nie stwarzał też warunków dla laboratoryjnego powstawania kamieni, jak np. w przypadku pracy Schneidera (9). Niejednoczasowe uśmiercanie zwierząt miało na celu prześledzenie dwóch zagadnień: 1) obserwacją procesu powstawania złogów, oraz 2) zachowania się nitki w czasie, kiedy rana jest już zwykle zagojona (2 tygodnie) i w czasie, który uważany jest za szczytowy okres (4 tygodnie) dla powstawania złogów wokół ciała obcego (9). Obydwa zagadnienia: proces powstawania złogów — kamieni, oraz zachowanie się nici w środowisku moczu przedstawione są w 2 oddzielnych tabelach (tab. I, tab. II).
Nici silkowe i nylonowe (żyłka rybacka) należy uznać za praktycznie niewchłanialne. Katgut chromowany wchłania się w środowisku moczu dość nieregularnie, natomiast dexon w 4 tygodniu wykazuje wyraźną resorpcję. Największe odczyny tkankowe obserwuje się wokół nici z katgutu chromowanego, najmniejsze wokół nylonu i dexonu. Natomiast nićmi „kamieniotwórczymi" okazał się silk i w nieco mniejszym stopniu katgut chromowany. Nie stwierdziliśmy natomiast kamieni na niciach z nylonu i dexonu.
Badania chemiczne złogów wykazały, że niemal stałymi ich składnikami są węglany, sole amonowe, fosforany oraz sole wapnia. Badanie histo-patologiczne (ryc. 1) ściany pęcherza z okolicy wszczepionego ciała obcego — nici chirurgicznej — wykazuje: błona śluzowa pęcherza o nabłonku przejściowym rozpulchnionym, obrzękłym. Liczne komórki tego nabłonka mają kształt balonowaty, o jasnej, często bezstrukturalnej zaro-dzi. Jądro komórkowe o zachowanej strukturze, zajmuje centralną część komórki. W obrębie warstwy mięśniowej widoczne są pojedyncze fragmenty ciał obcych, otoczone ziarniną utworzoną z fibroblastów i fibro-cytów, a także z licznych komórek limfoidalnych, pojedynczych leukocytów, komórek plasmatycznych i kwasochłonnych. W obrębie ziarniny widoczne są też komórki olbrzymie wielojądrzaste, które częściowo otaczają swoją masą fragmenty ciał obcych.
Wnioski
Na podstawie przeprowadzonych badań doświadczalnych na zwierzętach oraz obserwacji klinicznej o wpływie niektórych nici chirurgicznych na proces powstawania kamicy moczowej (pęcherza moczowego), można wysnuć następujące wnioski:
1. Za całkowicie bezpieczne należy uznać nici nylonowe (żyłka rybacka) i dexonowe.' Ze względu zaś na niewchłanialność nylonu, nićmi z wyboru pozostaje dexon.
2. Niekorzystnie w naszym doświadczeniu wypadł katgut chromowany zarówno ze względu na skłonność do inkrustacji solami mineralnymi, jak i nieregularne wchłanianie.
3. Zdecydowanie „kamieniorodnymi" nićmi okazał się silk (czarny Mersilk). Może on być stosowany jedynie tam, gdzie nie będzie bezpośredniej styczności z moczem.
piśmiennictwo
- Bartone F. F., Shervey P. D., Gardner P. J.: Long term tissue responses to catgut and collagen sutures. Invest. Urol., 1976, 13, 390.
- Case G. D., Glenn J. F., Postlethwait R. W.: Comparison of absorbable suteres in urinary bladder. Urology, 1976, 7, 165.
- Drinker H. D.: Polyglycolic acid sutures in genjtourinary surgery. Urology, 1974, 3, 215.
- Eilert J. G., Binder P., Mc Kinney P. K.: Polyglycolic acid synthetic absorbable surures. Am. J. Surg., 1971, 121, 561.
- Fibak J.: Wartości syntetycznych wchłanialnych nici chirurgicznych. Pol. Przeg. Chir., 1978, 7, 619.
- Gasser G., Brauner K., Preisinger A.: Die Konkremen;tbil-dungen der Blase und das Harnsteinproblem. Zschr. Urol. 1957, 50, 445.
- Kuś H., Kozłoioska A.: Kliniczne zastosowanie nici z polikwasu glikolowego. Pol. Przeg. Chir., 1976, 48, 627.
- Morrow F. A., Kogan S. ./., Freed S. Z., Laufman H.: In vivo comparison of polyglycolic acid, chronić catgut and silk in tissue of the genitourinlary tract: and experimental study of tissue retrieval and calculogenesis. J. Urol., 1974, 112, 655.
- Schneider H. J., Hensel K., Hesse A., Unger G., Berg W.: Eifluss der Nahrung auf die Tusammensetzung von Fremdkórpersteinem im Trierexperiment. Zschr. rUol., 1974, 67, 383.
- Wallace W. R., Maxwell G. R., Cavalaris C. J.: Comparison of polygflycolic acid suture to black silk, chronić and plain catgut in human orał tissues. J. Orał Surg., 1970, 28, 739.
- Vermeulen C. W., Grove W. C, Goetz R., Ragins H. D., Correll N. O.: Experimental urolithiasis I. Development of calculi upon foreign bodies surgically introduced into bladders of rats. J. Urol., 1950, 64, 541.
|