english version wersja do druku
	kwartalnik ISSN 0500-7208 Czasopismo punktowane przez KBN, Index Copernicus oraz w bazie GBL

Przedmiotem doniesienia jest rzadka wada rozwojowa moczowodu, po­legająca na rozdwojeniu tego narządu, przy czym jedno z rozgałęzień kończy się ślepo nie wykształcając miedniczki ani kielichów. Omawiana wada bywa nazywana uchyłkiem moczowodu, jednak pomimo wspólnego podłoża embriologicznego różni się ona morfologicznie w tak istotny spo­sób od okrągłego uchyłka moczowodu, że oczywista wydaje się potrzeba wprowadzenia dla niej odrębnej nazwy. Sądzimy, że wzorowana na an­gielskiej terminologii „abortive duplication", nazwa poronne rozdwojenie moczowodu należycie ilustruje istotę tej wady. Mieliśmy możność obser­wowania trzech przypadków poronnego rozdwojenia moczowodu.

1. Dziecko F. B. lat 8 nr hist. chor. 217/74 od trzech lat cierpi na okresowe bóle brzucha, zwyżki ciepłoty ciała oraz często nawracające zakażenia narządu moczowego. Badanie fizyczne ujemne. W osadzie moczu pojedyncze krwinki białe oraz 3—8 krwinek czerwonych świeżych. Na zdjęciach urograficznych obok prawidłowo zarysowanych dróg moczowych, po stronie lewej widoczny jest dodatkowy, przyśrodkowo leżący moczowód, maczugowato poszerzony w górnym odcinku i ślepo kończący się na poziomie górnej krawędzi IV kręgu lędźwiowego. Oba moczowody łączą się w odcinku przedpęcherzowym. Cystografia ujawniła obecność odpływu pęcherzowo-moczowego w zakresie obu rozgałęzień (ryc. 1).

Dziecko poddano zabiegowi operacyjnemu, podczas którego wycięto odgałęzienie moczowodu oraz wspólny śródścienny odcinek wszczepiając następnie właściwy moczowód do pęcherza moczowego sposobem Politano-Leadbettera. Badanie hist. pat.: Ureteritis chronica. Przebieg pooperacyjny pomyślny. Badania kontrolne prze­prowadzono po upływie roku uzyskując ujemne wyniki.

2. Chora L. M. lat 25 nr hist. chor. 248/76 zgłosiła się z powodu trwających od trzech lat tępych bólów w prawej okolicy lędźwiowej, które nasilały się przy napełnionym pęcherzu moczowym. Badaniem fizycznym stwierdza się nieznaczną bolesność prawej okolicy lędźwiowej. Mocz bez zmian. Posiew moczu ujemny.

Podczas urografii obie nerki prawidłowo wydzielają środek cieniujący. Po stronie prawej widoczne dwa miernie poszerzone moczowody oraz pojedynczy układ miedniczkowo-kielichowy. Endoskopowe prawe ujście moczowodowe nieco szersze i ziejące. W obrazie pielograficznym widoczne 2 poszerzone moczowody oraz pojedynczy układ miedniczkowo-kielichowy. Moczowód położony zewnętrznie kończy się ślepo na wysokości miedniczki nerkowej (ryc. 2). Podczas cystografii widoczny odpływ pęcherzowo-moczowodowy w zakresie obu rozgałęzień moczowodu, łączących się w śródściennym jego odcinku. Chorą poddano operacji zastosowanej w pierwszym przypadku. Badanie hist. pat.: Utkanie ściany dróg moczowych z przewlekłym nie-iwoistym procesem zapalnym w podścielisku.

3. Dziecko N. E. lat 7 cierpiące od kilku miesięcy na okresowe bóle brzucha, nudności i wymioty. Wyniki badań podstawowych ujemne. Podczas urografii po stronie prawej obok prawidłowego moczowodu i układu zbiorczego, widoczny jest dodatkowy moczowód, ślepo kończący się na wysokości miedniczki nerkowej. W obrazie pielograficznym widoczne miejsce rozwidlenia na wysokości stawu krzy­żowo-biodrowego (ryc. 3). Wnętrze pęcherza prawidłowe.

Dziecko nie operowane z powodu braku zgody rodziców.

Omówienie

Według Campbella poronne rozdwojenie moczowodu jest najrzadszą wadą rozwojową tego narządu (cyt. wg 2). Pierwszy tego rodzaju przy­padek został ogłoszony przez Herberta w 1904 roku (cyt. wg 5). Autor ten podobnie, jak i wielu późniejszych uważali tę wadę za wrodzony uchyłek moczowodu. Dopiero w 1947 roku Culp wyodrębnił ją spośród wrodzonych uchyłków moczowodu podając szczegóły różnicujące oba schorzenia (3). Jego zdaniem typową cechą poronnego rozdwojenia mo­czowodu jest odejście ślepo zakończonej odnogi od moczowodu zawsze pod kątem ostrym oraz fakt, że jej długość przekracza co najmniej dwu i półkrotnie jej najszerszy wymiar poprzeczny. W piśmiennictwie świa-towym opisano do chwili obecnej zaledwie 45 tego rodzaju przypadków (1, 3, 4, 6, 7, 8, 10). W liczbie tej mieszczą się trzy przypadki opisane przez Klimowicza i wsp. (8) w piśmiennictwie krajowym.

Objawy kliniczne omawianej wady są bardzo różnorodne i zależą od współistniejących powikłań. Do najczęstszych zalicza się stany zapalne, wodonercze spowodowane uciskiem wywieranym przez poszerzoną od­nogę na właściwy moczowód oraz kamica ślepo zakończonego odgałęzie­nia. Pewna część tych przypadków przebiega bezobjawowo i do końca życia nie zostaje rozpoznana. Przeważająca jednak ich większość ujaw­nia się w okresie dzieciństwa, a u kobiet nierzadko w okresie ciąży. Roz­poznanie opiera się na badaniach radiologicznych. W wypadkach wystę­powania odpływu moczowodowo-moczowodowego wada ta ujawnia się podczas urografii. W przeważającej jednak liczbie przypadków można ją wykazać jedynie za pomocą pielografi, a w obecności odpływu pęche-rzowo-moczowodowego — cystografii.

Przedstawione przez nas przypadki zasługują na uwagę nie tylko ze względu na rzadkość ich występowania, lecz również wyjątkową długość ślepo kończącej się odnogi, nie spotykaną w dotychczasowych doniesie­niach.

1. Albers D., Geyer J. li., Barnes S. D.: Blind-ending branch of bifid ureter: report of 3 cases. .1. Urol. 19G8, 99, 160.
2. Bntt D. B., Borden T. A., Woodhead D. M.: Inverted Y ureteral duplication with a blind-ending branch. J. Prol., 1972, 108, 387.
3. Culp O. S.: Ureteral diverticulum: Classification of the literature and report of an authentic case. J. Urol., 1947, 58, 309.
4. Guhr P., Trinckauf H,: Ureter verdoppelung mit blindem Ende bei Ureter bifidus und bei ureter duplex. Zschf. f. Urol. Nephrol., 1967, 60, 429.
5. Haber K.: Bifid Ureter with a blind-ending brach diagnosed by excretory urography: report of a case. J. Urol., 1973, 110, 38.
6. Hanley H. G.: Blind-ending duplication of the ureter. Brit. J. Urol. 1945, 17, 50.
7. Harris A.: Ureteral anomalies with special reference to partial duplication with one branch ending blindly, a report of two cases. J. Urol., 1937, 38, 442.
8. Klimowicz W., Miśkiewicz J., Grzegrzólka M.: Ślepo zakończone rozdwojenie moczowodu. Pol. Tyg. Lek., 1969, 5, 178.
9. Rattner W. H.: Blind-ending ureter: report of a case and review of the literaturę. Buli. Sinai Hosip. Detroit 1975, 23, 159.
10. Schultze R.: Der Blind endende Doppelureter. Zschhr. f. Urol. Nephrol., 1967, 60, 271.
11. Terashima K., Fukuoka H.: Ureteral duplication with blind-ending branch. .1. Urol., 1976, 116, 806.
12. Weiske W.: Blind-ending bifid ureter — case report. Aktuel. Urol. 1976, 7, 367.

Klinika Urologiczna
Plac 1 Maja 8
50-079 Wrocław