PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Przypadek współistnienia raka nerki i kamicy nerkowej oraz gruczolaka w ścianie torbieli nerkowej rozpoznany śródoperacyjnie
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1980/33/3.

autorzy

Karol Stąpor, Leszek Jeromin, Jerzy Wiśniewski, Marek Sosnowski
Klinika Urologii Instytutu Chirurgii AM w Łodzi
Kierownik Kliniki: prof. dr med. K. Stąpor
Dyrektor Instytutu: doc. dr med. H. Zalech

Rozpoznanie wczesnego nowotworu nerki z towarzyszącą kamicą ner­kową nawrotową i wadą rozwojową jest szczególnie trudne (2). Dyskret-ne objawy nowotworu interpretowane są zwykle jako następstwa prze­bytego zabiegu operacyjnego lub też zależne od samej kamicy. Współ­istnienie kamicy nerkowej z rakiem nerki jest niezmiernie rzadkie (1, 4, 11). Gruczolaki nerki rozpoznaje się również bardzo rzadko, a małe guzy najczęściej tylko w czasie zabiegu operacyjnego. Makroskopowo wyróżnia się 2 typy podziałów: mnogie, małe od 2 do 1 cm i pojedyn­cze duże, dające objawy uciskowe i osiągające nieraz znaczne rozmiary. Małe guzy traktowane są jako nowotwory łagodne. Leczenie polega na częściowej resekcji miąższu nerki wraz z guzem w granicach zdrowych. Leczenie dużych gruczolaków wymaga usunięcia nerki. Niezmiernie rzadko spotyka się gruczolaki w ścianie pojedynczych lub mnogich tor­bieli (8, 10).

Gruczolaki — zdaniem niektórych autorów — mogą ulec zezłośliwie­niu (5, 6, 7) natomiast wg innych stanowią formę przejściową pomiędzy guzami łagodnymi i złośliwymi (3). Gruczolaki nerki często występują obustronnie (3, 7).

Opis przypadku: chory P. W. nr 1919 r. przyjęty do Kliniki Uologicznej po raz pierwszy w dniu 22.04.1969 r. z powodu kamicy nerki prawej. Urograficznie stwier­dzono złóg w miedniczce nerki prawej oraz nie całkowicie dokonane zwroty obu nerek. Chorego operowano, śródoperacyjnie stwierdzono w dolnym biegunie nerki torbiel wielkości mandarynki. Po otwarciu torbieli na dolnej części ściany zauwa­żono guzek wielkości ziarna fasoli, żółty, twardy, gładki i wyraźnie odgraniczony. Guz ten usunięto razem ze ścianą torbieli i wysłano do badania histopatologicz­nego doraźnego, które wykazało budowę gruczolakowatą guza. Cech nowotworu złośliwego nie wykryto (prof. dr med. A. Kurnatowski). Na podstawie otrzyma­nego wyniku, wykonano częściowe wycięcie dolnego bieguna nerki w granicach zdrowego miąższu i usunięto złóg z nerki. Przebieg pooperacyjny bez powikłań. Chory wypisany do domu z zaleceniem kontroli w Poradni Urologicznej.

W 1974 r. rozpoznano w lewej nerce złóg wielkości płytki paznokciowej. Przez następne 2 lata kamień rósł i sprawiał choremu dolegliwości. Kamicy towarzy­szyło zakażenie pałeczką odmieńca pospolitego.

25.02.1976 r. chorego przyjęto ponownie do Kliniki Urologicznej i operowano. Cięciem przez lewe XII żebro i po jego częściowym podokostnowym wyłuszczeniu dotarto do nerki z niedokonanym zwrotem i wewnątrznerkową miedniczką. Odsłonięto dolny biegun, Wypreparowano moczowód i miedniczkę, oraz usunięto złóg. Nie stwierdzono żadnych zmian podejrzanych o proces nowotworowy. Przebieg poopracyjny bez powikłań, chory wypisany do leczenia ambulatoryjnego. Pomimo intensywnego leczenia nie udało się opanować zakażenia, w 1976 r. stwierdzono nawrót obustronnej kamicy.

4.06.1978 r. ponownie przyjęto chorego do Kliniki Urologicznej z powodu obu­stronnej kamicy. Urografia: na zdjęciu przeglądowym w polu obu nerek widoczne cienie złogów stanowiące odlew miedniczki. Wydzielanie środka cieniującego w pra­widłowym czasie i stężeniu przez obie nerki. Układy kielichowe oraz miedniczki obu nerek nieposzerzone z niecałkowicie dokonanym zwrotem w obu nerkach. Przebieg moczowodów prawidłowy.

13.06.1978 r. operowano po stronie prawej, usunięto w całości złóg i w czasie tego samego pobytu w Klinice 19.07.1978 r. operowano stronę lewą. Z cięcia przez starą bliznę dotarto do nerki i uwolniono ją z otaczających zrostów po poprzed­nim zabiegu. W jej górnym biegunie stwierdzono guz wielkości gołębiego jaja.

Pobrano wycinek do badania doraźngo. Anatomopatalog prof. dr med. L. Woź­niak nie mógł wykluczyć procesu nowotworowego złośliwego. Wobec tych wątpli­wości nerkę usunięto. Badanie całego preparatu wykazało obecność raka jasnoko­mórkowego. Przebieg pooperacyjny bez powikłań. Bezpośrednio po wyjściu z Kli­niki rozpoczęto ambulatoryjnie naświetlania Co-60 do łącznej dawki 60000 R.

Omówienie

Na podstawie 9 letniej obserwacji przedstawionego chorego można po­czynić interesujące spostrzeżenia. Operacja częściowego wycięcia nerki prawej z powodu gruczolaka w ścianie torbieli rozpoznanej w 1969 r. dała dobre odległe wyniki, nie stwierdzono nawrotu guza co potwier­dzono na stole operacyjnym w 9 lat później, przy okazji usunięcia na­wrotowego kamienia tej nerki.

Operacja nerki lewej w 1976 r. z powodu kamicy nie budziła podej­rzeń o proces nowotworowy. Również śródoperacyjnie nie stwierdzono obecności rozszerzonych naczyń krwionośnych czy też nacieku nowotwo­rowego, operowano w zdrowych tkankach.

Dwa lata później, w 1978 r. operowano ponownie nerkę lewą z powo­du kamicy nawrotowej i przypadkowo znaleziono w górnym biegunie nerki guz wielkości gołębiego jaja, który okazał się rakiem jasnokomór­kowym. Dziewięcioletnie obserwacje chorego z gruczolakiem jednej i ra­kiem drugiej nerki rozpoznane przypadkowo śródoperacyjnie zasługują naszym zdaniem na opublikowanie.

piśmiennictwo

  1. Czerniewski 3. i wsp.: Przypadek współistnienia raka nerki i kamicy rozpoznane w czasie operacji. Pol. Przeg. Chir., 1976, 48, 277.
  2. Czopik J., Marąuart M., Musierowicz A.: Trudności rozpoznawcze we współistnieniu kamicy i raka nerki. Pol. Przeg. Chir., 1961, 33, 575.
  3. Doerr W., Uchlinger E.: Spezielle pathologische Anatomie Springer Verlag Berlin—Heidelberg—New York 1966.
  4. Dżawad-Zade M.: Z soczetannom zabolewanii poczecznokamiennoj bolezni i rakom poczki. Urołogija, 1956, 1, 68.
  5. Hick W.: Benign tubular adenoma with malignant transformation. J. Urol., 1954, 71, 162.
  6. Krzeski T.: Gruczolak nerek. Urol. Pol., 1956, 10, 90.
  7. Lowsley O.: Clinical Urology Third Edition Wilkins Company. Baltimore 1956.
  8. Stąpor K., Kloczkowski K.: Przypadek gruczolaka w ścianie torbieli nerkowej. Pol. Przeg. Chir., 1971, 43, 1023.
  9. Thackray A.: Benign, Epithelial Tumours w Tumours of the Kidney and Ureter. Riches E. Livingstone Edinburg and London 1964.
  10. Wotts G.; Renal Adenoma treated by partial nephrectomy. Brit. J. Urol., 1955, 27, 294.
  11. Witeska A., Borówka A.: Asymptomatic kidney Tumours Incidentaly Diagnosed in Two Patients. Urol. Nephrol. 1978, 10, 83.

adres autorów

prof. dr hab. med. Karol Stąpor
Klinika Urologii szpital im. M. Ko­pernik
ul. Pabianicka 62
93-513 Łódź