PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Dekstran niskocząsteczkowy w leczeniu zakrzepów żylnych kończyn dolnych po operacji gruczolaka stercza
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1980/33/3.

autorzy

Antoni Pietrak
Oddział Chirurgiczny Szpitala ZOZ w Wyszkowie
Ordynator: dr med. A. Pietrak

Przyczyny krzepnięcia krwi w naczyniach to: upośledzenie procesu fibrynolizy i nadmiernego wytwarzania włóknika (3), zwolnienie prze­pływu krwi w naczyniach (2), zmiany w ścianie naczyń (10), zmiany w lepkości krwi, tzw. zaburzenia reologiczne (1, 4, 6) oraz zlepianie się krwinek płytkowych pod wpływem endotoksyn (8).

Innymi czynnikami sprzyjającymi powstawaniu zmian zakrzepowych mogą być: leczenie hormonami sterydowymi, ciąża, choroby serca, no­wotwory, ciężkie infekcje, jak np. stany zapalne gruczołu krokowego.

Celem pracy jest analiza wyników leczenia zakrzepów żylnych koń­czyn dolnych, jako powikłania po operacji gruczolaka stercza wlewkami dożylnymi niskocząsteczkowego dekstranu.

Materiał i metody

W Szpitalu ZOZ w Wyszkowie w ciągu 10 lat, tj. od stycznia 1968 do grudnia 1977 roku leczono operacyjnie różnymi sposobami 305 chorych z gruczolakiem stercza. W grupie tej, u 28 wystąpiło zapalenie zakrze­powe żył kończyn dolnych, co stanowi 9,2%. Wiek chorych wahał się od 56 do 75 lat. Czas od pierwszego zatrzymania moczu z powodu gru­czolaka i przyjęcie do szpitala wynosił od kilkunastu dni do 6 miesięcy. 8 chorych pochodziło z miasta, zaś 20 ze wsi.

Przeciętny czas wystąpienia zakrzepowego zapalenia żył kończyn dol­nych po operacji obserwowano w 9 dniu, najkrótszy natomiast w 5, a najdłuższy w 20 dniu.

Spośród naszych 305 operowanych, jeden zmarł z powodu zatoru tęt­nicy płucnej w 12 dobie po prostatectomii, a w 2 po wystąpieniu zapa­lenia zakrzepowego żył kończyn dolnych.

W ciężkich przypadkach zakrzepów żylnych, przebiegających z bar­dzo silnymi bólami i obrzękami kończyn dolnych, za metodę z wyboru uchodzi stosowanie niskocząsteczkowego dekstranu.

Leczenie rozpoczynano od przetoczenia 500 ml niskocząsteczkowego dekstranu codziennie w ciągu 7 kolejnych dni, w pojedynczych przy­padkach okres ten przedłużono do 10 dni. Dalszych wlewań dokony­wano co 3 dni, aż do ustąpienia zmian zapalno-zakrzepowych. W czasie przetaczania dekstranu u 6 chorych zaobserwowano: w 2 przypadkach bóle głowy, w 1 — zaczerwienienie twarzy, w 1 — ból w klatce pier­siowej i w 2 parcie na mocz oraz bóle w stawach.

Wyniki i omówienie

Leczenie zakrzepowego zapalenia żył kończyn dolnych po operacji gruczolaka stercza, nie jest dotychczas ujednolicone. Obok leczenia za­chowawczego przeciwzakrzepowego istnieją sposoby operacyjne.

Ocena wyników leczenia zakrzepowego zapalenia żył kończyn dolnych wlewkami dożylnymi niskocząsteczkowego dekstranu jest właściwie nie­możliwa, a to dlatego, że chorzy trafiają do szpitala w różnym wieku, obciążeni różnymi schorzeniami, co znacznie wpływa na niekorzyść w le­czeniu. Na 28 chorych uzyskano wyleczenie i całkowity powrót do zdro­wia w 25 przypadkach, co stanowi 89%. -

Jest wiadome (5, 7), że dekstran niskocząsteczkowy wpływa na układ krzepnięcia poprzez opóźnienie i inhibicję wewnątrznaczyniową zakrze­pu jak również poprzez zmianę ładunku elektrycznego ściany naczynio­wej i powierzchni erytrocytów.

Dekstran zmniejsza lepkość krwi w wyniku rozbijania skupień krwi­nek czerwonych oraz obniża poziom wielkocząsteczkowych białek jak fibrynogen (5, 9). poza tym zwiększa objętość krążącego osocza, zaś nie powoduje istotnych zmian w pH krwi i stężeniu sodu w surowicy, jedy­nie obniża stężenie potasu (10).

Wnioski

1. Zapalenie zakrzepowe żył kończyn dolnych po operacjach gruczolaka stercza jest dość częste (od 2% do 10%v w naszym materiale 9,2%).

2. Wlewy dożylne niskocząsteczkowe destranu są bezpieczne, proste i ekonomiczne w leczeniu zapalno-zakrzepowym żył kończyn dolnych.

piśmiennictwo

  1. Bergentz S. E., Gein L. E., Rudenstam U., Zederfeld B.: Indications for the use of lew Viscour dextran in surgery. Acta Chir. Scand., 1961, 122, 343.
  2. Dyaczyńska A., Pardela M.: Przypadek wędrującego zapalenia żył w przebiegu raka pęcherzyka żółciowego. Wiad. Lek., 1964. 20. 1591.
  3. Gaiewski J., Niewiarowski St.: Sytuacje kliniczne sprzyjające powstaniu zakrzepów. Pol. Tyg. Lek., 1965, 52, 1963.
  4. Gajewski J., Niewiarowski St.: Patogeneza choroby zakrzepo­wej. Pol. Arch. Med. Wewn., 1965, 6, 855.
  5. Gelin L. E., Ingelman B.: Rheo-macrodex a new dextran solutionfor rheological treatment of invained capillary flow. Acta Chir. Scand., 1961, 122, 294.
  6. Gmurzyński Z., Trojanowski A.: Z doś­wiadczeń klinicznych nad stosowaniem dextranu. Pol. Tyg. Lek., 1957, 1, 18.
  7. Goneiarz Z., Mandecki T.: Reologia krwi. Pol. Tyg. Lek., 1966, 22, 1001.
  8. Kobielski J.: Lecznicze zastosowanie dextranu. Biul. Inf. „Cefarm" 1966, 3, 73.
  9. Langajeen P. H.: Observation in the excretion of Iow molecular dextran. Angio-logy, 1965, 16, 1948.
  10. Rudowski W., Kostrzewska B., Scharf R., Konopka L.: Hemodynamiczne właściwości dextranu niskocząsteczkowego w doświadczalnych warunkach klinicznych. Pol. Tyg. Lek., 1967, 45, 1719.

adres autorów

ul Prosta 9/34
07-200 Wyszków