PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Rzadki przypadek przebicia torbieli skórzastej do pęcherza moczowego
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1979/32/3.

autorzy

Wiesław Dobrucki, Janusz Dembowski
Klinika Urologii AM i Oddziału Urologicznego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego we Wrocławiu
Kierownik Kliniki i Ordynator Oddziału: doc. dr hab. med. J. Stolarczyk

streszczenie

Opisano rzadki przypadek przebicia torbieli skórzastej jajnika do światła pęcherza moczowego u 47-letniej kobiety, którą z powodzeniem leczono operacyjnie. Omówiono obraz kliniczny i zasady rozpozna­wania spostrzeganego powikłania torbieli skórzastej.

Obecność torbieli skórzastej w obrębie pęcherza moczowego jest bardzo rzadkim zjawiskiem chorobowym. Większość opisanych przypad­ków dotyczy wtórnych zmian uwarunkowanych przebiciem torbieli z otoczenia. Niektórzy autorzy uważają, że w ogóle nie istnieją pier­wotne torbiele skórzaste pęcherza moczowego, lecz w każdym przypadku chodzi o przebicie torbieli skórzastej jajnika (2, 8).

Opis przypadku: Chora M. M., lat 47, nr hist. chor. 221/73, odczuwała od roku dolegliwości pęcherzowe w postaci częstomoczu i bolesnych parć na mocz. Okre­sowo występował krwiomocz makroskopowy oraz wydalanie kamieni z pęcherza moczowego. Chora miesiączkowała regularnie i urodziła 2 dzieci. W osadzie moczu stwierdzono obecność leukocytów i erytrocytów. Wziernikowanie pęcherza moczo­wego wykazało w okolicy jego szczytu 2 drobne owrzodzenia pokryte inkru-stacjami z soli wapnia. Pozostała błona śluzowa pęcherza moczowego oraz ujścia moczników nie ujawniały zmian chorobowych. Urografia nie wykazała zmian w zakrsie dróg moczowych. Ujemne były również wyniki badania ginekologicz­nego oraz posiewów z moczu w kierunku gruźlicy. W wyniku stosowanego le­czenia przeciwzapalnego ogólnego i miejscowego uzyskiwano jedynie krótko­trwałe okresy poprawy.

Po 6-miesięcznym leczeniu zachowawczym podczas kolejnej cystoskopii stwier­dzono powiększenie się owrzodzenia w; okolicy szczytu pęcherza moczowego. W pobranym wycinku makroskopowo stwierdzono obecność włosów.

Wynik badania histopatologicznego Nr 3513/73. brzmiał: włosy ze strzępkiem tkankowym z okolicy cebulek włosowych. W preparacie z tego miejsca stwier-dza się obraz torbieli nabłonkowej (cystis epidermatts).

Chorą przyjęto do kliniki. Podczas kontrolnego badania ginekologicznego stwier­dzono powiększenie prawego jajnika do rozmiarów piłeczki ping-pongowej. W osa­dzie moczu nadal obecne były leukocyty i erytrocyty. Chorą poddano zabiegowi operacyjnemu, podczas którego stwierdzono guz lewego jajnika wielkości pieści połączony ze światłem pęcherza moczowego. Guz wycięto razem z jajowodem i sąsiadującą ścianą pęcherza moczowego. Pęcherz zeszyto pojedynczymi szwami katgutowymi. Ponieważ stwierdzono również guz jajnika prawego i mięśniako-wato zmienioną macicę, zdecydowano się na ich usunięcie.

Wyniki badania histopatologicznego Nr 4045/52/73: Jajnik lewy — teratoma adultum, jajnik prawy — cystis picea macica — leyomyoma benignum. Przebieg pooperacyjny bez powikłań.

Badanie kontrolne przeprowadzono po upływie 10 miesięcy. Wykazało ono dobry stan ogólny chorej. Wszelkie dolegliwości pęcherzowe ustąpiły, a w osadzie moczu nie ujawniono obecności składników cho­robowych.

Omówienie

Torbiel skórzasta występuje głównie u kobiet w jajniku, ale zdarza się również u mężczyzn w obrębie jądra (6). Znane są przypadki umiejscowienia w klatce piersiowej i w okolicy szyi (3). Torbiel skó­rzasta należy do łagodnych potworniaków o wysokim stopniu zróżni­cowania. Zawiera ona elementy wszystkich listków zarodkowych z prze­wagą składników ektodermalnych, skąd pochodzi nazwa — torbiel skórzasta. Może ona ulec zezłośliwieniu i najczęściej chodzi tu o zmia­ny o charakterze carcinoma planocellulare cechujące się znacznie więk­szą złośliwością niż rak podstawnokomórkowy skóry (4, 7). Zezłośli­wienie torbieli skórzastej jajnika obserwowane jest rzadziej w zmia­nach obu- niż jednostronnych (7). Powikłaniami torbieli skórzastej jaj­nika mogą być: skręt jej szypuły, zropienie, pęknięcie, przebicie do jamy otrzewnej, pęcherza moczowego, jelita lub przez powłoki jamy brzusznej. Dużą rzadkością jest równoczesne przebicie do dwóch lub większej liczby narządów albo urazowe pęknięcie torbieli (7). Torbiel skórzasta jajnika często przebiega bezobjawowo i dopiero jej powik­łania wywołują objawy ze strony narządów, do których przebija.

Najbardziej charakterystycznym objawem przebicia torbieli skórzas­tej do pęcherza moczowego jest obecność w moczu włosów (pilimictio), często inkrustowanych solami wapnia lub kamieni utworzonych na włosach. Towarzyszą temu dolegliwości dysuryczne w postaci często­moczu, parć na mocz i bólów, ropomocz i krwinkomocz lub krwiomocz. W rozpoznaniu torbieli skórzastej pomocne są badania radiologiczne. Na zdjęciu przeglądowym widać niekiedy cienie kości, zębów lub zwapnienia w guzie okołopęcherzowym. Urografia może ujawnić stosunek torbieli do moczowodu i pęcherza moczowego. Najważniejszym badaniem diag­nostycznym jest jednak cystoskopia.

W okresie poprzedzającym przebicia naciek zapalny może imitować zmiany nowotworowe lub śródmiąższowe zapalenie pęcherza. Podczas przebijania się torbieli skórzastej do pęcherza widoczny jest mniejszy lub większy otwór otoczony wałowatym naciekiem zapalnym. Z otworu tego mogą wystawać włosy i wydobywać się masy przypominające łój. Obraz taki potwierdzony ewentualnie pobraniem wycinka stanowi pew­ne rozpoznanie torbieli skórzastej przebijającej się do pęcherza moczo­wego.

Leczenie polega na operacyjnym usunięciu narządu, w którym umiej­scowiona jest torbiel skórzasta wraz z częścią ściany pęcherza, w za­kresie której nastąpiło przebicie torbieli.

piśmiennictwo

  1. Azoury R.: Dermoid cyst of ovary containing fetus-like structure. Oibstet. Gyn. 1973, 42, 887.
  2. Ciosowa L.: Przebicie torbieli skórzastej z sąsiedztwa do pę­cherza moczowego. Pol. Przeg. Chir. 1960, 32, 267.
  3. Cisło M., Reszczyński A.: Przebicie się torbieli skórzastej jajnika do pęcherza moczowego. Gin. Pol. 1962, 33, 595.
  4. Glowiński M., Kubisty W.: Przypadek zwyrodnienia rakowatego tor­bieli skórzastej jajnika z przebiciem do pęcherza moczowego. Przeg. Lek. 1948, 4, 378.
  5. Klesyk B., Modelski W.: Przebicie torbieli skórzastej do pęcherza mo­czowego. Gin. Pol. 1956, 27, 567.
  6. Leńko J., Cieśliński S.: Przypadek torbieli skórzastej jądra. Pol. Tyg. Lek. 1954, 9, 1424.
  7. Mathios A.: Basal cell carcinoma originating in a beniga cystic teratoma of the ovary. Obstet. Gyn. 1973, 42, 892.
  8. Mazurek L.: Przebicie się torbieli skórzastej jajnika do pęcherza moczowego. Pol. Tyg. Lek. 1949, 4, 100.
  9. Sass K.: Przebicie zropiałej torbieli skórzastej jajnika do pęcherza moczowego. Przeg. Lek. 1957, 13, 247.
  10. Szczepański K.: Przypadek przebicia torbieli skórzastej jajnika do pęcherza moczowego. Urol. Pol. 1951, 1, 204.

adres autorów

Klinika Urologiczna AM
pl. 1 Maja 8
50-043 Wrocław