Obecność torbieli skórzastej w obrębie pęcherza moczowego jest bardzo rzadkim zjawiskiem chorobowym. Większość opisanych przypadków dotyczy wtórnych zmian uwarunkowanych przebiciem torbieli z otoczenia. Niektórzy autorzy uważają, że w ogóle nie istnieją pierwotne torbiele skórzaste pęcherza moczowego, lecz w każdym przypadku chodzi o przebicie torbieli skórzastej jajnika (2, 8).
Opis przypadku: Chora M. M., lat 47, nr hist. chor. 221/73, odczuwała od roku dolegliwości pęcherzowe w postaci częstomoczu i bolesnych parć na mocz. Okresowo występował krwiomocz makroskopowy oraz wydalanie kamieni z pęcherza moczowego. Chora miesiączkowała regularnie i urodziła 2 dzieci. W osadzie moczu stwierdzono obecność leukocytów i erytrocytów. Wziernikowanie pęcherza moczowego wykazało w okolicy jego szczytu 2 drobne owrzodzenia pokryte inkru-stacjami z soli wapnia. Pozostała błona śluzowa pęcherza moczowego oraz ujścia moczników nie ujawniały zmian chorobowych. Urografia nie wykazała zmian w zakrsie dróg moczowych. Ujemne były również wyniki badania ginekologicznego oraz posiewów z moczu w kierunku gruźlicy. W wyniku stosowanego leczenia przeciwzapalnego ogólnego i miejscowego uzyskiwano jedynie krótkotrwałe okresy poprawy.
Po 6-miesięcznym leczeniu zachowawczym podczas kolejnej cystoskopii stwierdzono powiększenie się owrzodzenia w; okolicy szczytu pęcherza moczowego. W pobranym wycinku makroskopowo stwierdzono obecność włosów.
Wynik badania histopatologicznego Nr 3513/73. brzmiał: włosy ze strzępkiem tkankowym z okolicy cebulek włosowych. W preparacie z tego miejsca stwier-dza się obraz torbieli nabłonkowej (cystis epidermatts).
Chorą przyjęto do kliniki. Podczas kontrolnego badania ginekologicznego stwierdzono powiększenie prawego jajnika do rozmiarów piłeczki ping-pongowej. W osadzie moczu nadal obecne były leukocyty i erytrocyty. Chorą poddano zabiegowi operacyjnemu, podczas którego stwierdzono guz lewego jajnika wielkości pieści połączony ze światłem pęcherza moczowego. Guz wycięto razem z jajowodem i sąsiadującą ścianą pęcherza moczowego. Pęcherz zeszyto pojedynczymi szwami katgutowymi. Ponieważ stwierdzono również guz jajnika prawego i mięśniako-wato zmienioną macicę, zdecydowano się na ich usunięcie.
Wyniki badania histopatologicznego Nr 4045/52/73: Jajnik lewy — teratoma adultum, jajnik prawy — cystis picea macica — leyomyoma benignum. Przebieg pooperacyjny bez powikłań.
Badanie kontrolne przeprowadzono po upływie 10 miesięcy. Wykazało ono dobry stan ogólny chorej. Wszelkie dolegliwości pęcherzowe ustąpiły, a w osadzie moczu nie ujawniono obecności składników chorobowych.
Omówienie
Torbiel skórzasta występuje głównie u kobiet w jajniku, ale zdarza się również u mężczyzn w obrębie jądra (6). Znane są przypadki umiejscowienia w klatce piersiowej i w okolicy szyi (3). Torbiel skórzasta należy do łagodnych potworniaków o wysokim stopniu zróżnicowania. Zawiera ona elementy wszystkich listków zarodkowych z przewagą składników ektodermalnych, skąd pochodzi nazwa — torbiel skórzasta. Może ona ulec zezłośliwieniu i najczęściej chodzi tu o zmiany o charakterze carcinoma planocellulare cechujące się znacznie większą złośliwością niż rak podstawnokomórkowy skóry (4, 7). Zezłośliwienie torbieli skórzastej jajnika obserwowane jest rzadziej w zmianach obu- niż jednostronnych (7). Powikłaniami torbieli skórzastej jajnika mogą być: skręt jej szypuły, zropienie, pęknięcie, przebicie do jamy otrzewnej, pęcherza moczowego, jelita lub przez powłoki jamy brzusznej. Dużą rzadkością jest równoczesne przebicie do dwóch lub większej liczby narządów albo urazowe pęknięcie torbieli (7). Torbiel skórzasta jajnika często przebiega bezobjawowo i dopiero jej powikłania wywołują objawy ze strony narządów, do których przebija.
Najbardziej charakterystycznym objawem przebicia torbieli skórzastej do pęcherza moczowego jest obecność w moczu włosów (pilimictio), często inkrustowanych solami wapnia lub kamieni utworzonych na włosach. Towarzyszą temu dolegliwości dysuryczne w postaci częstomoczu, parć na mocz i bólów, ropomocz i krwinkomocz lub krwiomocz. W rozpoznaniu torbieli skórzastej pomocne są badania radiologiczne. Na zdjęciu przeglądowym widać niekiedy cienie kości, zębów lub zwapnienia w guzie okołopęcherzowym. Urografia może ujawnić stosunek torbieli do moczowodu i pęcherza moczowego. Najważniejszym badaniem diagnostycznym jest jednak cystoskopia.
W okresie poprzedzającym przebicia naciek zapalny może imitować zmiany nowotworowe lub śródmiąższowe zapalenie pęcherza. Podczas przebijania się torbieli skórzastej do pęcherza widoczny jest mniejszy lub większy otwór otoczony wałowatym naciekiem zapalnym. Z otworu tego mogą wystawać włosy i wydobywać się masy przypominające łój. Obraz taki potwierdzony ewentualnie pobraniem wycinka stanowi pewne rozpoznanie torbieli skórzastej przebijającej się do pęcherza moczowego.
Leczenie polega na operacyjnym usunięciu narządu, w którym umiejscowiona jest torbiel skórzasta wraz z częścią ściany pęcherza, w zakresie której nastąpiło przebicie torbieli.