PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Torbiele okolicy ujścia zewnętrznego cewki moczowej męskiej
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1979/32/1.

autorzy

Marek Sosnowski, Marek Rożniecki
Klinika Urologii Instytutu Chirurgii AM w Łodzi
Kierownik Kliniki: prof. dr med. K. Stąpor
Dyrektor Instytutu: prof. dr med. K. Stąpor

streszczenie

W okresie ostatnich trzech lat spostrzegaliśmy w Klinice 3 chorych z torbielami ujścia zewnętrznego cewki moczowej męskiej. Wszyscy pacjenci byli przyjmowani do Kliniki z powodu innej choroby zasad-niczej. Operację torbieli przeprowadzono tylko u jednego chorego, któ­ry zgłaszał dolegliwości z powodu jej istnienia. Obecność torbieli u pozostałych pacjentów nie sprawiała im żadnych dolegliwości. Opisa­ne przypadki przedstawiamy z powodu ich bardzo rzadkiego występo­wania.

Torbiele powstające w okolicy ujścia zewnętrznego cewki moczowej męskiej są spostrzegane bardzo rzadko. Campbel opisał warunki powsta­wania wrodzonych torbieli ujścia zewnętrznego cewki moczowej (2). Rocchi i współautorzy opisali w krótkim doniesieniu 4 przypadki (4). Shiraki w swoim obszernym artykule przedstawił 9 przypadków zebra­nych w ciągu ostatnich 6 lat (4).

Część gąbczasta cewki moczowej męskiej pokryta jest przez nabłonek przejściowy, który w obrębie dołu łódkowatego i ujścia zewnętrznego cewki przechodzi w nabłonek wielowarstwowy płaski. W części przed­niej cewki w obrębie tkanki śluzowej i podśluzowej znajdują się liczne gruczoły Littrego. Posiadają one budowę cewkowo-pęcherzykową "i pro­dukują śluz. Szerokie ujścia tych gruczołów są nazywane zatokami cew­kowymi. Na powierzchni żołędzi skóra przylegająca posiada charakter błony śluzowej. W tej okolicy zostały opisane specyficzne gruczoły ło­jowe „Tysona" nie towarzyszące włosom. Wykazują one duże indywi­dualne odchylenia w ilości i rozmieszczeniu (1, 3).

Wg Shiraki potencjalnym źródłem dla powstawania tych torbieli są gruczoły Littrego lub duża zatoka Morgagniego. Uważa on, że przewody gruczołów uciskane stopniowo z zewnątrz nie mogą odprowadzić wydzie­lanego śluzu, powiększają się stopniowo aż do rozmiarów makroskopo­wych. Jeżeli torbiele były opróżniane przez nakłucie, to obserwowano ich nawrót. W zawartości torbieli białych i brązowych stwierdzano poli­sacharydy. Ciemne zabarwienie tych ostatnich spowodowane było nie­wielką ilością krwi, która przedostała się do ich wnętrza.

W wyściółce ściany badaniem mikroskopowym stwierdzano nabłonek wielowarstwowy cylindryczny, który ulegając spłaszczeniu przybierał kształt komórek sześciennych. Istniejącym torbielom nie towarzyszyły żadne inne dolegliwości. Nie obserwowano zwężenia ujścia zewnętrznego cewki, trudności w oddawaniu moczu, zaburzeń czynności seksualnych. Okresowo stwierdzane dolegliwości bólowe spowodowane były przypad-

kowymi urazami. Torbiele zazwyczaj były jednostronne, gładkie, lśniące o barwie białej lub brązowej, wielkości od czereśni do ziarna grochu. Występowały bezpośrednio na brzegu ujścia zewnętrznego cewki mo­czowej.

W Klinice Urologicznej AM w Łodzi obserwowaliśmy w okresie ostat­nich kilku lat 3 chorych z torbielami okolicy ujścia zewnętrznego cewki moczowej.

Przypadek 1: Chory J.S. lat 48, (nr hist. chor. 11096/74) został przyjęty do Klini­ki z powodu wodniaka jądra lewego oraz torbieli ujścia zewnętrznego cewki mo­czowej. Badaniem przedmiotowym z odchyleń od stanu prawidłowego poza wod­niakiem jądra lewego stwierdzono torbiel ujścia zewnętrznego cewki moczowej wielkości czereśni w okolicy wędzidełka (ryc. 1). Torbiel była gładka, lśniąca, barwy białawej. W znieczuleniu miejscowym u pacjenta wykonano operację wodniaka jądra lewego m. Winkelman. Torbiel ujścia zewnętrznego cewki wycięto w całości. Brzegi loży zbliżono i zeszyto szwami katgutowymi 4-0, nie zwężając światła cewki.

Bad. histopatologiczne nr 83530 — ściana torbieli wysłana nabłonkiem przejścio-wym.

W trzy miesiące po zabiegu stan miejscowy oceniono jako prawidłowy. Nie stwierdzono zwężenia ujścia zewnętrznego cewki i zaburzeń w oddawaniu moczu.

Przypadek 2: Chory J.G., lat 59 (nr hist. chor. 2738/75) przyjęty do Kliniki z powodu raka pęcherza moczowego. W trakcie badania przedmiotowego stwierdzono torbiel ujścia zewnętrznego cewki moczowej, białą, gładką, wielkości grochu. Cho­ry był operowany z powodu choroby zasadniczej. Na operację torbieli nie wyraził zgody.

Przypadek 3: Chory Ł.Ł., lat 20 (nr hist. chor. 957/76) przyjęty do Kliniki z po­wodu kamicy moczowodowej lewostronnej. W trakcie badania przedmiotowego stwierdzono niezstąpienie lewego jądra oraz torbiel ujścia zewnętrznego cewki mo­czowej wielkości grochu, gładką, lśniącą, barwy białawej. Chory nie zgłaszał żad­nych dolegliwości ż powodu jej istnienia. Pacjent wyraził zgodę tylko na nakłucie torbieli i opróżnienie jej zawartości. Po 6 mieś. nawrotu torbieli nie stwierdzono