Skrzyżowane przemieszczenie nerki
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1979/32/1.

autorzy

Władysław Lejawka: Oddział Urologiczny Szpitala Miejskiego w Ostrowcu Świętokrzyskim
Ordynator Oddziału: dr W. Lejawka

streszczenie

Autor omawia patogenezę, występowanie, rozpoznawanie oraz różnicowanie skrzyżowanego przemieszczenia nerki. Przytacza 4 własne przypadki.

W naszym materiale klinicznym skrzyżowane przemieszczenie nerki obserwowaliśmy 1 raz na 1250 chorych leczonych w Oddz. Urol. Skrzyżowane przemieszczenie nerki może być przyczyną pomyłek rozpoznawczych, a nawet wykonywania niepotrzebnych operacji (5). Objawy skrzyżowanego przemieszczenia nerki nie są charakterystyczne. Zwykle są to bóle brzucha związane z utrudnieniem odpływu moczu, uciskiem sąsiednich narządów, lub towarzyszącym zakażeniem i kamicą. U chorych szczupłych badaniem palpacyjnym przemieszczoną nerką wyczuwa się w postaci guza. Urografia, ureteropielografia i aortografia pozwalają ustalić rozpoznanie. W różnicowaniu należy uwzględnić nowotwory nerki, nowotwory i gruźlicę kątnicy, zapalenie wyrostka robaczkowego, kamicę i zapalenie dróg żółciowych, guzy przydatków i niedrożność jelit. Najczęstszymi powikłaniami skrzyżowanego przemieszczenia nerki są zakażenie, kamica oraz wodonercze z powodu utrudnionego odpływu moczu. Sama, nie powikłana wada nie wymaga leczenia. W Oddziale Urol. Szpitala Miejskiego w Ostrowcu w ciągu 11 lat (1965—1976) wadę tę obserwowaliśmy u 4 chorych.

1. Chory A.O. lat 61 (nr hist. chor. 7722/275/70) przyjęty do Oddz. Urol. 9.9.1970 r. Od 2.9.—9.9.1970 r. leczony w Oddz. Chir. z powodu bólów brzucha i wymiotów z rozpoznaniem niedrożności jelit. Choremu proponowano nawet leczenie operacyjne, na które nie wyraził zgody. W dniu 9.9.1970 r. po konsultacji urol. została przeniesiony do Oddz. Urol. Badanie przedmiotowe wykazało nadmierną otyłość, brzuch wzdęty, bolesny przy ucisku. Urografia: nerka prawa położona prawidłowo. Nerka lewa przemieszczona na stronę prawą, zrośnięta z nerką prawą w kształcie litery L. Obie nerki dobrze wydzielają środek cieniujący. Miedniczka i kielichy nerki prawej skierowane do przodu, nerki przemieszczonej w stronę prawą. Analiza moczu: odczyn kwaśny, B-1, 32 mg°/o, C (—), L. pojed. w.p.w. Liczne kryształy moczanów. Po środkach rozkurczających bóle brzucha ustąpiły.

2. Chory W.P. lat 61 (nr hist. chor. 317/11/71) przyjęty do Oddz. Urol. 11.1.1971 r. Skarży się na pobolewanie w okolicy lędźwiowej prawej. Badaniem przedmiotowym w prawym śródbrzuszu wyczuwa się guz wielkości pięści nieostro odgraniczony od otocznia. Urografia: nerka prawa położona prawidłowo. Nerka lewa przemieszczona w stronę prawą, leży poniżej nerki prawej. Nerki są zrośnięte biegunami. Obie nerki dobrze wydzielają środek cieniujący. Kielichy nerki prawej poszerzone brodawki spłaszczone. Kielichy nerki przemieszczonej wydłużone skierowane w stronę prawą. Ureteropielografia: nerka lewa przemieszczona na stronę prawą, leży poniżej nerki prawej. Moczowód nerki przemieszczonej krzyżuje kręgosłup i uchodzi do pęcherza po stronie lewej. Analiza moczu nie wykazała zmian chorobowych

3. Chora G.K. lat 18 (nr hist. chor. 1345/39/74) przyjęta do Oddz. Urol. 28.1.1974 r. Skarży się na bóle w prawej połowie brzucha. Badaniem przedmiotowym odchyleń od stanu prawidłowego nie stwierdzono: Urografia: nerka prawa przemieszczona na stronę lewą, położona jest na wysokości lewego stawu krzyżowo-biodrowego. Nerki nie łączą się z sobą. Obie nerki dobrze wydzielają środek cieniujący. Miedniczka nerki lewej podwójna, kielichy i miedniczka skierowane do środka. Kielichy i miedniczka nerki prawej skierowane ku górze i w stronę lewą. Ureteropielografia prawostronna: nerka prawa przemieszczana na stronę lewą. Kielichy skierowane ku górze i w stronę lewą. Moczowód krzyżuje kręgosłup i uchodzi do pęcherza po stronie prawej. Analiza moczu nie wykazała zmian chorobowych.

4. Chora M.B. lat 28 (nr hist. chor. 3204/97/76 przyjęta do Oddz. Urol. 9.3.1976 r. Skarży się na bóle brzucha po stronie prawej. W prawym wśródbrzuszu wyczuwa się guz wielkości pięści o cechach nerki. Urografia: nerka prawa położona prawidłowo. Nerka lewa przemieszczona na stronę prawą, znajduje się tuż poniżej nerki prawej. Nerki nie łączą się z sobą. Obie nerki dobrze wydzielają środek cieniujący. Kielichy i miedniczka nerki prawej prawidłowe. Lewej nieco poszerzone. Moczowód nerki przemieszczonej krzyżuje kręgosłup i uchodzi do pęcherza po stronie lewej. Ureteropielografia: potwierdza przemieszczenie nerki lewej. Analiza moczu: cg. 1023, B+ 60 mg°/o, C (—), L. 15—20 w.p.w.

Omówienie

Obserwacje naszych chorych zdają się wskazywać na częste towarzyszenie wadzie skrzyżowanego przemieszczenia nerki innych wad jak nie-dokonanie zwrotu, lub zdwojenie układu kielichowo-miedniczkowego (przypadki 1 i 3). Przemieszczenie skrzyżowane bez zrostu nerek nie należy chyba do tak wielkich rzadkości jak sądzą niektórzy autorzy skoro obserwowaliśmy je w połowie przypadków. Rozpoznanie skrzyżowanego przemieszczenia nerki nie sprawia trudności jeśli pamięta się o możliwości tej wady. Dolegliwości bólowe w połowie przypadków miały swe źródło w samej wadzie, w połowie zaś w powikłaniach zakażeniem i kamicą jakie miało miejsce w przypadku 4 11.

piśmiennictwo

Bedrna J.: Urologia dziecięca PZWL. Warszawa 1956.
B. Dolińska, B. Kleczkowski, Pronaszko-Rzepecka J.: Dystopia renis crutiata. Pol. Tyg. Lek. 1965, 20, 1253.
Duda S, Juszczyński M.: Skrzyżowane przemieszczenie nerki. Pol. Przeg. Chir. 1976, 48, 2a, 325.
Mazurek L.J.: Radiodiagnostyka kliniczna chorób narządu moczowego. PZWL. Warszawa 1957.
Muszyński J.: Skrzyżowane lędźwiowe przemieszczenie nerki lewej powikłane wodonerczem w następstwie kamienia w miedniczym odcinku moczowodu. Wiad. Lek. 1970, 12, 887.
Smith R.: Podstawy urologii: PZWL, Warszawa 1973.
Spruch T., Ważny M., Jezierski A.: Skrzyżowane przemieszczenie nerki. Pol. Przeg. Chir. 1973, 45, 2a, 265.

adres autorów