PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Indukowane resiniferatoksyną (RTX) i tetrodotoksyną (TTX) zmiany w kodowaniu chemicznym neuronów czuciowych zwojów rdzeniowych DRG odcinka lędźwiowego i krzyżowego/ogonowego, zaopatrujących pęcherz moczowy świni
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 2008/61/Supl. 1.

autorzy

Agnieszka Bossowska, Andrzej Borkowski, Piotr Radziszewski, Mariusz Majewski
Katedra Fizjologii Człowieka, Wydział Nauk Medycznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Katedra i Klinika Urologii Ogólnej, Onkologicznej i Czynnościowej Uniwersytetu Medycznego w Warszawie

streszczenie

Wprowadzenie.

RTX jest stosowana w ramach terapii eksperymentalnej jako lek znoszący aktywność neuronów aferentnych, włączonych w nieprawidłowe łuki nerwowe leżące u podstaw zaburzeń procesu mikcji w takich stanach chorobowych, które uważa się za procesy neurogenne (między innymi pęcherz nadaktywny, śródmiąższowe zapalenie pęcherza). Ponieważ RTX i TTX mają zarówno różne punkty uchwytu farmakologicznego, jak i inne mechanizmy działania, celowe wydaje się porównanie wpływu obu neurotoksyn, potencjalnie mogących poszerzyć armamentarium lekarza urologa, na kodowanie chemiczne neuronów czuciowych zaopatrujących
pęcherz moczowy świni, stanowiącej doskonały zwierzęcy model dolnych dróg moczowych człowieka.

Cel pracy.

Porównanie zmian kodowania chemicznego neuronów czuciowych zwojów DRG odcinków lędźwiowego i krzyżowego pod wpływem dopęcherzowego wlewu RTX lub TTX.

Materiały i metody.

Badania przeprowadzono na osiemnastu niedojrzałych płciowo loszkach. Wszystkim zwierzętom podano znacznik neuronalny Fast Blue (FB) w ścianę pęcherza moczowego. Trzy tygodnie później u sześciu zwierząt wykonano wlew dopęcherzowy RTX w ilości 500 nmol na sztukę, a u kolejnych sześciu wlew TTX (12 μg na zwierzę). Następnie po tygodniu pobrano zwoje DRG od wszystkich zwierząt. Charakterystykę neurochemiczną wykonano za pomocą rutynowej techniki pojedynczych i podwójnych barwień immunohistochemicznych na 10 μm skrawkach mrożeniowych.

Wyniki.

W grupie kontrolnej neurony FB+ zawierały substancję P (SP), peptyd kodowany genem kalcytoniny (CGRP), peptyd aktywujący cyklazę adenylową przysadki (PACAP), syntetazę tlenku azotu (NOS), galaninę (GAL), kalbindynę (CB) i somatostatynę (SOM), stanowiąc odpowiednio 40%, 35%, 26%, 9%, 6%, 6% i 2% wszystkich wstecznie wyznakowanych neuronów DRG. Wlew dopęcherzowy RTX spowodował znaczący spadek liczby neuronów zawierających CGRP, SOM i NOS (odpowiednio 9%, 1,5% i 0%). Po podaniu TTX zaobserwowano znaczący wzrost liczby neuronów zawierających PACAP (37%) oraz istotny spadek liczby komórek NOS-immunoreaktywnych (IR), CB- i SOM-IR (odpowiednio 4%, 0,2% i 0,2%). Obecne były także pojedyncze wstecznie wyznakowane komórki zawierające Leu-enkefalinę (0,2%), których nie
obserwowano w grupie kontrolnej. Istotne wydają się też zmiany w zawartości poszczególnych neurotransmiterów w zwojach DRG odcinka lędźwiowego i krzyżowego. W grupie kontrolnej wstecznie wyznakowane neurony zwojów DRG odcinka lędźwiowego zawierały SP – 44%, CGRP – 47%, PACAP – 23%, NOS i GAL po 8%, SOM – 4,5% i CB – 2,5% zaś odcinka krzyżowego odpowiednio 49%, 23%, 31%, 1,5%, 2%, 0,2% i 3%. Podanie RTX doprowadziło do zmiany kodowania chemicznego populacji lędźwiowych neuronów FB+ objawiającej się istotnym wzrostem liczby komórek PACAP-, GAL- i NOS-IR (odpowiednio 60%, 60% i 20%) oraz brakiem komórek zawierających CB. Z kolei w populacji pęcherzowych neuronów czuciowych odcinka krzyżowego podanie RTX wywołało spadek liczby komórek zawierających CGRP, NOS, SOM i CB (odpowiednio 16%, 0,5%, 0,5% i 0,5%) oraz wzrost liczby neuronów PACAP- i GAL-IR (50% i 35%). Pod wpływem TTX w populacji pęcherzowych neuronów lędźwiowych nastąpił istotny wzrost liczby komórek SP-, CGRP- i SOM-IR (odpowiednio 80%, 80% i 18%) oraz brak neuronów zawierających GAL i CB zaś w odcinku krzyżowym wzrost liczby komórek zawierających GAL i NOS (5% i 4%).

Wnioski.

Wstępne wyniki badań wykazały, że obydwie neurotoksyny wywierają wpływ na kodowanie chemiczne komórek DRG zaopatrujących pęcherz moczowy świni, jednakże wywoływane przez nie efekty są zdecydowanie różne. Aczkolwiek są dalsze badania, wydaje się iż TTX, w przeciwieństwie do RTX, mogłaby być stosowana w przypadkach niedoczynności układu aferentnego, odpowiedzialnego za transmisję informacji czuciowych z terenu pęcherza
moczowego.