Węzeł strażnik w przypadku raka stercza – doniesienie wstępne na podstawie badań własnych
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 2008/61/Supl. 1.

autorzy

Radosław Starownik, Robert Klijer, Krzysztof Bar, Waldemar Białek, Marek Urban, Beata Chrapko

Katedra i Klinika Urologii i Onkologii Urologicznej AM w Lublinie
Zakład Medycyny Nuklearnej AM w Lublinie

streszczenie

Wprowadzenie.

Leczeniem z wyboru miejscowo zaawansowanego raka stercza jest prostatektomia radykalna połączona z usunięciem regionalnych węzłów chłonnych. Drogi spływu chłonki ze stercza są zróżnicowane, potwierdza to między innymi fakt stwierdzania większej liczby przerzutów do węzłów chłonnych proporcjonalnie do rozległości zabiegu. W 1999 Wawroschek i wsp. opisali technikę lokalizacji węzła strażnika w raku stercza przy pomocy limfoscyntygrafii oraz śródoperacyjnego użycia gamma kamery. Węzeł wartowniczy (SLN – Sentinel lymph node) jest to węzeł chłonny położony najbliżej na drodze spływu chłonki z ogniska pierwotnego i stanowi miejsce, w którym gromadzą się w pierwszej kolejności komórki nowotworowe.

Cel pracy.

Omówienie koncepcji węzła strażnika w raku stercza oraz przedstawienie techniki i wstępnych własnych wyników tej metody.

Materiały i metody.

Badaniem objęto 12 pacjentów w wieku od 56 do 71 lat z rakiem stercza w stopniu zaawansowania T1c-T2 poddanych radykalnej prostatektomii w Klinice Urologii AM w Lublinie w latach 2006-2008. Wszyscy pacjenci przystąpili do badania po podpisaniu świadomej zgody. U pacjentów z rakiem stercza na ok. 24 godziny przed zabiegiem podano do każdego płata za pomocą ultrasonograficznej głowicy dorektalnej radioaktywny znacznik (99mTc Nanocoll) w objętości 1 ml i aktywności 100MBq (2,7 mCi) centralnie do każdego płata stercza. W badaniu limfoscyntygraficznym uzyskano obraz drenażu limfy z miejsca podania radiofarmaceutyku oraz lokalizację węzłów chłonnych. Pierwszy zakontrastowany węzeł na drodze spływu chłonki z ogniska nowotworowego jest określany jako „węzęł strażnik”. W czasie zabiegu operacyjnego posługując się ręczną sondą śródoperacyjną do detekcji promieniowania gamma, a także w oparciu o mapowanie węzłów w badaniu limfoscyntygraficznym pobiera się SLN do badania histopatologicznego i immunopatologicznego.

Wyniki.

U jednego z pacjentów nie stwierdzono węzła strażnika, u pozostałych 11 (91,6%) zarówno zobrazowano SLN za pomocą limfoscyntygrafii, jak również gamma kamery śródoperacyjnie. Stwierdzono pełną korelację między obrazami uzyskanymi z limfoscyntygrafii oraz śródoperacyjnie za pomocą gamma kamery. Stwierdzono występowanie przerzutów w węźle strażniku u 5 pacjentów (45,4% badanych).

Wnioski.

Koncepcja węzła strażnika znajduje zastosowanie w przypadku raka stercza. Technicznie nie jest to metoda trudna. Umożliwia czułą ocenę stanu regionalnego układu chłonnego w raku stercza. Powinna być wprowadzana do praktyki klinicznej.