Rozpoznanie histopatologiczne i markery nowotworowe we krwi a zaawansowanie kliniczne guzów jądra wywodzących się z komórek płciowych
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 2008/61/Supl. 1.

autorzy

Elżbieta Oszukowska, Waldemar Różański, Magdalena Jakubiak-Wielganowicz, Marek Sosnowski, Radzisław Kordek, Krzysztof Kula

Katedra Andrologii i Endokrynologii Płodności UM w Łodzi
II Klinika Urologii UM w Łodzi
Zakład Patologii UM w Łodzi

streszczenie

Wprowadzenie.

Guzy jąder są najczęstszym nowotworem u mężczyzn, występującym między 20. a 40. r.ż. 95% z nich wywodzi się z komórek płciowych (TGCT – ang. testicular germ cell tumor). TGCT mogą zawierać utkanie czystego nasieniaka (SEM – seminoma), nienasieniaka (NSGCT – non seminomatous germ cell tumours) lub być guzami mieszanymi (MIX).

Cel pracy.

Zestawienie rodzaju histopatologicznego TGCT ze stopniem zaawansowania klinicznego i poziomami markerów nowotworowych wśród chorych leczonych z powodu guza jądra w II Klinice Urologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi w latach 2001-2006.

Materiały i metody.

Analizowano historie choroby 80 mężczyzn, którzy mieli wykonaną hemikastrację z powodu podejrzenia TGCT. Analizowano typ histologiczny, średnicę guza, obecność inwazji naczyniowej, stopień zaawansowania pT oraz poziomy AFP i β-hCG przed hemikastracją. W badaniach obrazowych prześledzono częstość występowania powiększonych węzłów chłonnych zaotrzewnowych i obecność przerzutów odległych. Wykorzystano system klasyfikacji TNM wg UICC. Analizę statystyczną wykonano przy wykorzystaniu pakietu STATISTICA 7.0.

Wyniki.

Mężczyźni byli w wieku od 15 do 70 lat. TGCT stwierdzono w 71 gonadach. W 32 (45,1%) gonadach stwierdzono NSGCT, w 29 (40,8%) SEM, w 10 (14,1%) MIX. Najmłodsi byli chorzy z NSGCT (15-50 lat, śr. 26,2 ±8,8 roku.) i z MIX (21-40 lat, śr. 28,4 ±5,5 roku) w porównaniu z SEM (24-52 lat, śr. 36 ±8,5 lat, p<0,05). Średnia wielkość TGCT nie różniła się pomiędzy grupami, ale guzy o wymiarze powyżej 5 cm występowały odpowiednio u 42%, 40% i 17,8% mężczyzn z NSGCT, MIX i SEM. Całe jądro zajęte poprzez nowotwór najczęściej stwierdzano u mężczyzn z NSGCT (56%). W grupie tej znamiennie częściej występowała inwazja naczyniowa (43,8%, p<0,05) oraz naciekanie sąsiadujących struktur (43,8%, p<0,05) niż przy SEM (odpowiednio 37,9% i 13,7%).Stopień pT2 znamiennie częściej występował przy NSGCT (50%, p<0,05) i MIX(50%, p<0,05) niż przy SEM (17,2%). Utkanie ca. embryonale występowało w 84,4% NSGCT i 70% guzów MIX. Wykazano dodatnią znamienną korelację między poziomami AFP a

średnicą guza zawierającego ca. embryonale u chorych z NSGCT bez powiększonych zaotrzewnowych węzłów chłonnych i przerzutów odległych (R= 0,56, p<0,001). Powiększone węzły chłonne przestrzeni zaotrzewnowej znamiennie częściej występowały przy NSGCT (50%, p<0,05) i MIX (70%, p<0,05) niż przy SEM (20,7%). Przerzuty odległe w czasie rozpoznania stwierdzono u 7 osób (21,9%) z NSGCT, u 1 osoby (10%) z MIX i u nikogo z SEM. Podwyższenie stężenia we krwi przed usunięciem jadra z guzem co najmniej jednego markera występowało u wszystkich chorych z MIX i 83% z NSGCT. Poziomy b-hCG i AFP nie były podwyższone przy SEM (z wyjątkiem jednego przypadku nieznacznego podwyższenia β-hCG). U 3 chorych (4,3% wszystkich) usunięto oba jadra z powodu TGCT. W jednym przypadku (33 l.) wystąpił synchroniczny, obustronny, wieloogniskowy NSGCT, a u 2 pozostałych (w wieku 43 i 28 lat) w drugim jądrze rozwinął się SEM po upływie 4 i 3 lat od pierwszej hemikastracji z powodu NSGCT.

Wnioski.

Obecność w guzie jądra utkania NSGCT lub MIX łączy się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia inwazji naczyniowej, wyższym stopniem zaawansowania patologicznego pT2 i wystąpienia przerzutów w regionalnych węzłach chłonnych niż przy SEM. U chorych z NSGCT bez przerzutów poziom AFP koreluje z wielkością guza jądra zawierającego utkanie ca embryonale. U chorych z SEM poziomy AFP i β-hCG są prawidłowe. Prawidłowe poziomy markerów obserwowane są także u 17% chorych z NSGCT. Mężczyźni po usunięciu jądra z powodu TCGT wymagają stałej kontroli drugiego jądra z powodu zwiększonego ryzyka rozwoju TGCT. Wysoki odsetek chorych z guzami o średnicy powyżej 5 cm lub zajęciem całego jądra wskazuje na długi okres rozwoju choroby przed rozpoznaniem. Odpowiednia akcja edukacyjna może przyczynić się do wcześniejszego zgłaszania się chorych przy niższym stopniu zaawansowania choroby. Praca finansowana z grantu UM w Łodzi nr 502-11-427 i 503-1089-2.