autorzy
-
Cezary Torz
- Z Kliniki i Katedry Urologii Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. A. Borkowski
streszczenie
- Przedstawiono przypadek ropnia stercza u 61-letniego chorego. Po samoistnym
- opróżnieniu się ropnia do cewki moczowej, wykonano zabieg przezcewkowej elektro-
- resekcji stercza.
Ropień stercza jest schorzeniem występującym rzadko. Rozwija się najczęściej
jako powikłanie ostrego lub przewlekłego bakteryjnego zapalenia stercza. Stosowana
obecnie celowana antybiotykoterapia zakażeń dróg moczowych, obniżyła częstość,
a także zmieniła rodzaj drobnoustrojów odpowiedzialnych za powstanie ropnia
gruczołu krokowego.
W 1931 r. Sargent opisał 42 chorych z ropniami stercza, u których w 75%
patogenem była Neisseria Gonorrhea (6). Meares podaje natomiast, że na 80
przypadków ropnia stercza opublikowanych w ostatnich 20 latach (od 1970 r.) w 70%
drobnoustrojami chorobotwórczymi były bakterie G(-), a wśród nich najczęściej E.
Coli. Jedynie w kilku przypadkach przyczyną ropnia był Staphylococcus aureus,
mogący świadczyć o krwiopochodnej drodze zakażenia (4).
Zakażenia grzybicze bardzo rzadko doprowadzają do powstania ropnia stercza.
Weinberg omawiając etiologię 269 przypadków, jedynie w 2 stwierdził zakażenia
grzybicze. Lentino opisał ropień stercza spowodowany Candida albicans, Bergner —
Blastomyces dermatitidis, a Zighelboim — Histoplasma capsulatum (1, 3, 8, 10).
Przypadek, który przedstawiamy zasługuje na uwagę ze względu na nietypowy
przebieg kliniczny oraz ciekawą dokumentację ultrasonograficzną uzyskaną w trakcie
diagnostyki.
Opis przypadku
61-letni chory, M.S., nr. hist. chor. 1695/92, został przyjęty do Kliniki Urologii
w Warszawie z powodu całkowitego zatrzymania moczu, z cewnikiem Foleya założonym przed
14 dniami! W dniu przyjęcia chory nie uskarżał się na dolegliwości bólowe, temperatura ciała
była prawidłowa, a badanie laboratoryjne krwi i moczu nie ujawniały zakażenia układu
moczowego.
W badaniu per rectum wyczuwalny był znacznie powiększony, umiarkowanie tkliwy stercz
o nieznacznie zmniejszonej spoistości. W wywiadzie chory nie zgłaszał dolegliwości dysurycz-
nych, a zatrzymanie moczu wystąpiło nagle, bez uprzednich zaburzeń mikcji, czy częstomoczu.
Badanie urograficzne ujawniło jedynie wpuklający się do pęcherza moczowego powiększony
gruczoł krokowy. Badanie USG — sondą porzez powłoki brzuszne wykazało owalny, hipo-
echogeniczny zbiornik gęstej treści w prawym płacie stercza o średnicy ok. 3 cm, jednoznacznie
zinterpretowany jako ropień stercza (ryc. 1).
Chorego zakwalifikowano do leczenia przezcewkową elektroresekcją. Na dwa dni przed
zaplanowanym zabiegiem pacjent nagle zagorączkował do 39 st. C, a w cewniku Foleya pojawiła
się ropa, (posiew wykazał E. Coli > 105). Wykonane badanie USG (ryc. 2), ujawniło pęknięty
ale niekompletnie opróżniony ropień stercza. Temperatura ciała powróciła do normy, a po
usunięciu cewnika chory oddawał mocz bez trudności. Zdecydowano się jednak na resekcję
przezcewkową, głównie w celu wycięcia ścian ropnia. Przebieg pooperacyjny bez powikłań.
Chory w 6 dobie po zabiegu w stanie ogólnym dobrym został wypisany do domu. Badanie USG
loży po resekcji stercza przedstawia ryc. 3.
OMÓWIENIE I DYSKUSJA
Ropień stercza może powstać niezależnie od wieku chorego (4, 8, 10). Jednakże
najczęściej spotykany jest u pacjentów w 5 i 6 dekadzie życia (4). Niektóre ropnie
mogą powstać na drodze krwiopochodnej, ale najczęściej są następstwem ostrego lub
przewlekłego zapalenia stercza.
Objawy ropienia stercza mogą być różne. Do najczęściej obserwowanych
zaliczamy wysoką temperaturę ciała, ogólne złe samopoczucie, silnie bolesny stercz
w badaniu per rectum, oraz przynajmniej kilkudniowy wywiad. Meares podaje
jednak, że podwyższona temperatura ciała występuje jedynie u 50% chorych
z ropniem stercza, a bolesność w badaniu per rectum tylko u 20% (4).
Diagnostyka ropnia stercza pozwalająca na postawienie pewnego i szybkiego
rozpoznania powinna opierać się przede wszystkim na technikach wizualizacyjnych.
Sugan wykazuje wysoką przydatność badania USG sondą transrectalną, Vaccaro
natomiast, wskazuje na możliwości diagnostyczne ropnia stercza za pomocą tomo-
grafii komputerowej (7,9). Porównując wartość diagnostyczną obu w/w metod,
Peeling wykazał zdecydowaną wyższość badania ultradźwiękowego (5). Badanie to
jest nie tylko tańsze i dostępniejsze ale jednocześnie może być pomocne przy nakłuciu
i drenażu ropnia.
Większość klinicystów uważa, że samo nakłucie i drenaż ropnia nie jest
wystarczające. Leczeniem z wyboru powinna być przezcewkowa elektroresekcja
pozwalająca na wycięcie ścian ropnia, jakkolwiek Kadman przedstawił 2 przypadki
skutecznego leczenia ropni stercza przezskórnym drenażem z pozostawieniem w jamie
ropnia cewnika typu „pig-tail\\\" (2).
WNIOSKI
1. Ropień stercza jest obecnie rzadkim schorzeniem, ale należy zawsze brać go
pod uwagę u chorych z zapaleniem gruczołu krokowego, mimo braku wyraźnych
objawów klinicznych.
2. Najlepszą metodą diagnostyczną ropni stercza, jest badanie ultradźwiękowe ze
względu na jego wysoką skuteczność, łatwość wykonania, powszechną dostępność
oraz małe koszty.
3. Najskuteczniejszą metodą leczenia ropnia stercza jest przezcewkowa elektro-
resekcja gruczołu krokowego z wycięciem (lub marsupializacja) ścian ropnia.
piśmiennictwo
- 1. Bergner D., Kraus S., Duck G., Lewis R.: Systemic blastomycosis presenting with acute prostatic abscess. J. Urol. 1981, 126, 132. —
- 2. Kadomon D., Ling D., Lee J.Percutaneus drainage of prostatic abscessus. J. Urol., 1984, 135, 1259. —
- 3. Lentino J., Zieliński A., Stachowski M., Cummings J.: Prostatic abscess due to Candida albicans.: J. Infect. Dis., 1984, 149, 282. —
- 4. Meares M.: Prostatic abscess. J. Urol., 1986, 136, 1281. —
- 5. Peeling W., Griffiths G.\\\\ Imaging of the prostatae by ultrasound. J. Urol., 1984, 132, 217. —
- 6. Sargent J., Irwin R.: Prostatic abscess: clinical study of 42 cases. Amer. J. Surg., 1931, 11, 334. —
- 7. Sugan H., Takiuchi H., Sakurai T.: Transrectal longitudinal ultrasonography of prostatic abscess. J. Urol., 1986, 136, 1316. —
- 8. Weinberger M., Cytron S., Seryadio C, Block C: Prostatic abscess in the antibiotic era. Rev. Infect. Dis., 1988, 10, 239. —
- 9. Vaccaro J., Behille W., Kisiing V., Davis R.:Prostatic abscess: Computerized tomography scaning as an aid to diagnosis and treatment. J. Urol., 1986, 136, 1318. —
- 10. Zighelboim J., Goldfarb R., Mody D., Williams T.: Prostatic abscess due to histoplasma capsulatum in a patient with the AIDS. J. Urol., 1992, 147,166.
adres autorów
lek. med. Cezary Torz
Klinika Urologii A.M.
02-005 Warszawa, Lindleya 4
|