english version wersja do druku
	kwartalnik ISSN 0500-7208 Czasopismo punktowane przez KBN, Index Copernicus oraz w bazie GBL

Wierzchniactwo jest rzadko spotykaną wadą rozwojową cewki moczowej, głównie występuje u chłopców. Najcięższą postacią tej wady jest wierzchniactwo zupełne, z nietrzymaniem moczu z powodu rozszczepienia cewki oraz szyi pęcherza i zwiera- czy. Wada stanowi poważny problem operacyjny, a uzyskanie trzymania moczu jest trudne i wymaga często wieloetapowego leczenia.

W Klinice Chirurgii Dziecięcej w Łodzi leczono z powodu wierzchniactwa 15 dzieci, 13 chłopców i 2 dziewczynki. Leczenie operacyjne rozpoczynano najczęściej w wieku 3-4 lat, w ostatnim okresie nieco wcześniej — około 2 roku życia. U 10 dzieci stwierdzano stałe wyciekanie moczu, a miejscowo — małe, przygięte prącie z rozszczepioną cewką i przednią ścianą szyi pęcherza, oraz z rozstępem spojenia łonowego.

W przypadkach znacznego zniekształcenia i przygięcia prącia, pierwszym zabie- giem operacyjnym było jego wyprostowanie. Następnie w drugim etapie leczenia wykonywano plastykę szyi pęcherza metodą Younga. W czasie zabiegu stwierdzano małą pojemność pęcherza, ściana pęcherza była cienka, o słabo rozwiniętej mięśniów- ce, a szyja pęcherza szeroko rozwarta.

W 4 przypadkach w przebiegu gojenia rany wystąpiły przetoki cewki, oraz częściowe rozejście rany w obrębie żołędzi. U żadnego dziecka nie uzyskano pełnego trzymania moczu — oddawały mocz małymi porcjami, często mimowolnie. U kilkorga powtórzono plastykę szyi pęcherza wycinając klin z przedniej ściany szyi i zwężając ujście wewnętrzne cewki. U 2 dzieci wykonano ten zabieg dwukrotnie w odstępach kilkuletnich. U jednej z dziewczynek w czasie drugiego zabiegu operacyjnego oprócz wycięcia klina z przedniej ściany, dodatkowo podwieszono szyję pęcherza płatkiem z pochewki mięśnia prostego. U 1 dziecka wykonano operację przeciwodpływową, natomiast u 3 chłopców niewielkie odpływy wsteczne cofnęły się samoistnie.

W czasie badania kontrolnego u dwóch 18-letnich chłopców stwierdzono zadowalający wynik zarówno kosmetyczny jak i czynnościowy. Prącie kształtne, długości 5-6 cm, z miękkimi bliznami, ujście cewki na szczycie żołędzi, bez przetok, mikcja szerokim strumieniem co 3-4 godziny. U chłopców młodszych — 13 le- tniego, oraz 8 i 9 letniego wynik kosmetyczny i czynnościowy byl gorszy. Prącie jest mniej kształtne, micja porcjami co 1 -2 godziny. W czasie wysiłku mocz popuszczają. Trzech chłopców operowanych w ostatnich latach wymaga jeszcze zamknięcia przetok cewki oraz obserwacji moczenia i ewentualnie powtórnych operacji szyi pęcherza. Jedna dziewczynka nie zgłasza się do kontroli, druga — po dwukrotnej plastyce szyi pęcherza i podwieszeniu szyi pasmem z pochewki mięśnia prostego brzucha trzyma mocz lepiej, potrafi oddać mocz na polecenie. Jedynie przy wysiłku popuszcza.

U 5 dzieci z pierwotnie częściowym nietrzymaniem moczu po zabiegu wypros- towania prącia rozpoczynano leczenie operacyjne od plastyki cewki metodą Younga. Ze względu na niepełne trzymanie moczu chłopcy ci wymagają dalszej obserwacji.

Widoczna jest w miarę wzrostu i kontynuowania ćwiczeń w domu wyraźna poprawa czynności oddawania moczu.

Aby u dzieci z wierzchniactwem zupełnym uzyskać zadowalający wynik kos- metyczny i czynnościowy, często konieczne jest wykonanie kilkakrotnie zabiegów operacyjnych — wyprostowania prącia, zwężeń szyi pęcherza, plastyki cewki i naplet- ka. Ważnym czynnikiem dodatkowym są ćwiczenia, w których powinni uczestniczyć rodzice — nauka trzymania moczu i świadomego opróżniania pęcherza. Spostrzega się wyraźną poprawę u chłopców po okresie dojrzewania — być może powiększona prostata pomaga w uzyskaniu lepszego trzymania moczu.

1. Piśmiennictwo u Autora

dr med. Jadwiga Zubowska
91-738 Łódź, ul. Sporna 36/50.