Współistnienie dwóch synchronicznych nowotworów nerki i nadnercza
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1993/46/4.

autorzy

Marcin Słojewski, Stanisława Spoz, Andrzej Domański: Z Oddziału Chirurgicznego Okręgowego Szpitala Kolejowego w Szczecinie
Ordynator Oddziału: Dr med. A. Domański
Dyrektor Szpitala: Dr med. J.A. Karls

streszczenie

Przedstawiono rzadki przypadek współistnienia dwóch synchronicznych no-

wotworów nerki i nadnercza.

Występowanie mnogich pierwotnych nowotworów o różnej budowie histologicz- nej i odmiennej lokalizacji należy do rzadkości w codziennej praktyce szpitalnej.

Częstość występowania nowotworów metachronicznych i synchronicznych ocenia się łącznie na 2,2% do 5,1% chorych onkologicznych (5). Najczęściej opisywane są dwa pierwotne nowotwory o różnym umiejscowieniu (1, 2, 4, 5, 6, 8), występowanie trzech albo czterech należy do rzadkości (3, 7, 10).

Mimo iż rak nerki stosunkowo rzadko występuje w skojarzeniu z innymi nowotworami (9) w polskim piśmiennictwie istnieją doniesienia o jego współwys- tępowaniu z nowotworem stercza (2), pęcherza moczowego (4, 6), maziówczaka złośliwego kończyny dolnej (8). Nie znaleźliśmy doniesienia dotyczącego jednoczes- nego występowania raka nerki i nadnercza zaś w piśmiennictwie światowym w ciągu ostatnich 10 lat opisano jedynie 1 taki przypadek (3).

Opis przypadku

Chory D.J. lat 59 (nr hist. chor. 881, 1191, 1345, 3230) z zawodu inżynier leśnik przyjęty do

Oddziału Chirurgicznego Okręgowego Szpitala Kolejowego w Szczecinie dnia 04.02.1991 roku z powodu ogólnego osłabienia i utrzymującego się od kilku tygodni krwiomoczu. Badaniem fizykalnym nie stwierdzono odchyleń od stanu prawidłowego. W badaniach dodatkowych zwracało uwagę przyspieszenie OB do 82 mm/godzinę. Obraz radiologiczny serca i płuc odpowiedni do wieku. W badaniu USG stwierdzono normoechogeniczny obszar w obrębie lewej nerki oraz guzowate powiększenie prawego nadnercza.

Wykonane badanie TK sugerowało obecność zmiany rozrostowej w lewej nerce o wymia- rach 5,6 x 6,4 cm z ewentualnym ogniskiem przerzutowym do prawego nadnercza o wymiarach 6,4 x 4,4 cm (ryc. 1). Jednoczasowo wykonano biopsję cienkoigłową prawego nadnercza uzyskując bogatokomórkowy materiał. Wynik badania histopatologicznego nr 11702-03 (prof. dr hab. med. W. Olszewski): Komórki nabłonkowe nadnerczy nie wykazujące wyraźnych cech atypii. Na podstawie oceny cytologicznej trudno ustalić w tym przypadku jednoznacznie charakter zmiany, nie jest to przerzut.

W toku dalszej diagnostyki wykonano selektywną angiografię tętnic nerkowych, która wykazała w centralnej części lewej nerki obecność masy patologicznej, skąpo unaczynionej jednak z widocznymi naczyniami patologicznymi, o wymiarach 6,5 x 7,9 cm oraz wychodzący z prawego nadnercza guz o wymiarach 8,0 x 5,0 cm zaopatrywany przez prawą tętnicę nadnerczową (ryc. 2).

Chorego zakwalifikowano do leczenia operacyjnego. Dnia 11.03.1991 roku wykonano nefrektomię lewostronną. W preparacie stwierdzono guz w okolicy wnęki nerki o wymiarach 7,0 x 6,4 cm. Wynik badania histopatologicznego nr 1122: Carcinoma clarocellulare. W bada- nych wycinkach nie stwierdzono naciekania torebki łącznotkankowe) (dr hab. med. M. Chosia).

Przebieg pooperacyjny bez powikłań. W miesiąc po operacji ponownie wykonano badanie TK, które potwierdziło obecność guza nadnercza prawego o wymiarach 7,0 x 3,8 cm przy prawid- łowym obrazie nadnercza lewego. Wobec braku klinicznych objawów nadczynności hormonalnej nadnerczy oraz prawidłowego poziomu kwasu wanilinomigdałowego w moczu wyłączono aktywny hormonalnie charakter guza i chorego zakwalifikowano do zabiegu operacyjnego. Wykonano adrenalektomię prawostronną usuwając guz o wymiarach 9,0 x 9,0 cm, bia- ło-sadłowaty na przekroju, z ogniskami martwicy. Wynik badania histopatologicznego nr 964: Adenocarcinoma corticis glandulae suprarenalis (dr hab. med. M. Chosia). Przebieg pooperacyj- ny powikłany krwawieniem do przewodu pokarmowego z owrzodzenia dwunastnicy leczonym zachowawczo, oraz ropniem w loży po nadnerczu leczonym poprzez nacięcie i drenaż. Chory wypisany do domu w 44 dobie po zabiegu w stanie ogólnym dobrym. W badaniach kontrolnych przeprowadzanych w ciągu kilku miesięcy po zabiegu utrzymywało się przyspieszone, trzycyf- rowe OB, niedokrwistość normochromiczna oraz stany podgorączkowe. W dwa miesiące po drugim zabiegu stwierdzono radiologiczne objawy przerzutów do płuc. Wobec pogarszającego się stanu ogólnego, dnia 25.10.1992 roku chorego ponownie przyjęto do oddziału. Chory zmarł 17.11.1992 roku na skutek uogólnionego procesu nowotworowego.

OMÓWIENIE

Synchroniczne występowanie wielu nowotworów może prowadzić do mylnego rozpoznania jednego z nich jako ogniska przerzutowego i do zaniechania prób leczenia radykalnego, a nawet paliatywnego (5, 8). W opisywanym przez nas przypadku, pomimo braku histopatologicznego potwierdzenia co do charakteru guza nadnercza podjęto decyzję o leczeniu radykalnym. Niepomyślny wynik leczenia potwierdza obserwowany przez innych autorów fakt, że rokowanie u chorych z nowotworami synchronicznymi jest znacznie gorsze niż u chorych leczonych z powodu mnogich nowotworów występujących w różnym czasie (5, 8).

piśmiennictwo

1. Angulo J., Lopez J., Zubiaur C, Flores N-- Carcinoma renal y limfoma no-Hodkin. Nota clinica. Actas Urol, Esp., 1992, 16, 7, 567. —
Z. Bar K., Noga A., Łukojć K.: Współistnienie dwóch pierwotnych różnego pochodzenia nowotworów nerki i stercza. UROL. Pol., 1990, 43, 2, 112. —
3. Cranston P., Morano J.\\\\ CT of adult adrenal cortical carcinoma — six years of experience. Comput. Med. Imaging Graph., 1988, 12, 2, 115. —
4. Fryczkowski M., Panicz W.:Współistnienie nowotworu uchyłka pęcherza moczowego i nerki. Pol. Przeg. Chir., 1971, 43, 6a, 1047. —
5. Jonecko A., Stasienko J.\\\\ Chirurgiczne leczenie metachronicznych i synchronicznych nowotworów złośliwych. Pol. Przeg. Chir., 1986, 58, 10, 845. —
6. Lejawka W.: Współistnienie dwu pierwotnych różnego pochodzenia nowotworów pęcherza moczowego i nerki. Urol. Pol., 1979, 32, 2, 101. —
7. Sato K., Furuta Y., Takasu T.: Triple cancers in the urogenital area of a patient with aplastic anemia. J. Dermatol., 1992, 19, 6, 362. —
8. Słota J., Dmytrzak A., Cieślik R., Reizer E.:Przypadek współistnienia raka nerki i maziówczaka złośliwego kończyny dolnej. Lek. Wojsk., 1990, 1-2, 1, 106.
9. Rivas del Fresno M., Martin JL., Muruamendiaraz F.: Asociacion de adenocarcinomas renales y otras neoplasias malignas. Actas Urol. Esp., 1992, 16, 7, 569. —
10. Urbański K., Rzepecki W.: Współistnienie raka sutka, trzonu i szyjki macicy i jednej chorej. Nowotwory. 1980, 30, 3, 301.

adres autorów