english version wersja do druku
	kwartalnik ISSN 0500-7208 Czasopismo punktowane przez KBN, Index Copernicus oraz w bazie GBL

Zakażenia chlamydiami cechuje wieloogniskowość i wielopostaciowość zmian. Nawet w odniesieniu jedynie do mężczyzn zakażenie może dotyczyć cewki moczowej, najądrzy, spojówek oka w zespole Reitera, a także odbytnicy i stercza (1, 2, 5, 6, 14).

Zapalenie stercza może mieć postać ostrą lub przewlekłą. Ostre zapalenie stercza powstaje najczęściej jako wynik wstępującego zakażenia z cewki moczowej zaś przewlekłe rozwija się w następstwie przedostania się bakterii z odległych ognisk zapalnych. Ostre oraz przewlekłe, bakteryjne zapalenie stercza jest stosunkowo rzadkim stanem związanym z zakażeniem dróg moczowych, wywołanym najczęściej przez pałeczki z rodziny Enterobacteriaceae (8, 11).

Celem pracy było ustalenie czy wymazy z cewki moczowej mogą być pośrednim materiałem diagnostycznym w stanach zapalnych stercza u mężczyzn.

MATERIAŁ I METODY

Badania wykonano u 58 mężczyzn z klinicznym rozpoznaniem Prostatitis z oddziału urologicznego Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego we Wrocławiu. Wiek badanych mężczyzn wahał się od 22-64 lat.

Materiał biologiczny stanowiły wymazy z cewki moczowej pobrane za pomocą jałowych wacików jednorazowego użytku i umieszczane w specjalnych podłożach transportowych lub rozmazywane na szkiełku.

W rutynowo przeprowadzanych badaniach diagnostycznych w kierunku chlamydia trachomatis (4, 7, 13), w zależności od możliwości laboratorium w danym okresie czasu, stosowano metodę hodowli na komórkach McCoya, technikę immunofluorescencyjną (test Chlamyset Orion Diagnostica) lub technikę immunoenzymatyczną (test Chlamydiazyme, Abbott).

Badania przeprowadzone u 20 zdrowych mężczyzn stanowiły grupę kontrolną.

WYNIKI Chlamydia trachomatis w wymazach z cewki moczowej stwierdzono ogółem u 17 (29,3%) spośród 58 badanych mężczyzn, w tym metodą hodowli u 10 z 24 badanych, testem Chlamyset u 1 z 5, a testem Chlamydiazyme u 6 z 29 badanych.

Najwyższy odsetek (41,6) dodatnich wyników stwierdzono przy badaniu wymazów z cewki moczowej metodą hodowli, niższy przy użyciu testu Chlamydiazyme i Chlamyset.

Analiza częstości występowania chlamydii w zapaleniu stercza u mężczyzn w różnych grupach wiekowych, wskazuje na występowanie zakażeń chlamydiami głównie u ludzi młodych, w wieku 22-31 lat.

W grupie kontrolnej chlamydii nie stwierdzono.

OMÓWIENIE

W ostatnich latach wielokrotnie zwracano uwagę na wielopostaciowość i wieloogniskowość zmian w przebiegu zakażeń szczepami C. trachomatis (1, 2, 3, 6, 7). Do dobrze już poznanych należy chlamydialne zakażenie układu narządów moczopłciowych (3, 7). Jakkolwiek ciągle dyskutuje się udział C. trachomatis w zapaleniu stercza, to jednak w około 100% wszystkich niebakteryjnych zapaleń stercza, wykrywa się chlamydialne zapalenie cewki moczowej metodą hodowli (11). Vinje i wsp. (15) nie potwierdzili przypuszczeń iż C. trachomatis jest czynnikiem etiologicznym tzw. niebakteryjnego zapalenia stercza. Badali oni wydzielinę z cewki moczowej, płyn wysiękowy ze stercza oraz płyn nasienny, a także bioptat stercza. Również wyniki testów bezpośrednich ELISA i IF, służące do wykrywania gatunkowo swoistego antygenu w materiałach pobranych z cewki moczowej i najądrzy od chorych z zapaleniem prostaty, nie wskazywały na chlamydialną etiologię zmian (3, 5). Odmienny pogląd reprezentuje Grant i wsp. (9), który swoje przekonanie o etiologicznej roli C. trachomatis w niebakteryjnym zapaleniu gruczołu krokowego oparli na dodatnich wynikach hodowli, stwierdzonych u 3 na 9 badanych. Autorzy nie opisali jednak rodzaju materiału, z którego wyizolowali C. trachomatis, ani nie podali szczegółów techniki hodowli; donieśli natomiast o stwierdzeniu stałego poziomu przeciwciał antychlamydialnych w surowicy badanych chorych.

W badaniach własnych C. trachomatis wykryto w wymazach z cewki moczowej u 17 spośród 58 mężczyzn z klinicznym rozpoznaniem zapalenia stercza. Podobną zgodność wyników uzyskali w swej pracy Poletti i wsp. (12), którzy wyizolowali C. trachomatis z komórek stercza u 10 z 30 leczonych, u których wykonano biopsję transrektalną stercza. Do badań używali traktowanych cykloheksimidem komórek McCoya zgodnie z procedurą opisaną przez Hobsona i wsp. (10) przy czym hodowli nie poddawano wirowaniu. Kliniczne objawy zapalenia gruczołu krokowego obejmu- ją: ból w okolicy krocza, wyciek z cewki moczowej, bolesne i częste oddawanie moczu, ból w czasie ejakulacji, zmniejszenie popędu płciowego. Niektórzy chorzy odczuwają ból w dolnej części brzucha oraz ból promieniujący wzdłuż ud. Obserwuje się także objawy niedrożności takie jak zmniejszony przepływ moczu i ściekanie kropli moczu po zakończeniu jego oddawania. Obiektywnym objawem zapalenia stercza jest leukocytoza płynu gruczołu krokowego.

Testy serologiczne służące do wykrywania C. trachomatis w diagnostyce zapalenia stercza mają ograniczoną wartość, co wykazano stosując testy mikroimmunofluo-rescencyjne do badań płynu sterczowego (11). W razie wykrycia C. trachomatis u chorego z zapaleniem stercza leczenie powinno trwać 2-3 tygodni. Również partnerów seksualnych należy leczyć, z uwagi na możliwość reinfekcji od ciągle zakaźnego partnera (5). Fakt, że w niniejszej pracy wykryto C. trachomatis w wymazach z cewki moczowej u 29,3% ogółu badanych mężczyzn z zapaleniem prostaty, zdaje się potwierdzać chlamydialną etiologię niektórych zapaleń gruczołu krokowego.

Szczególne predyspozycje do zakażeń chlamydiami mają młodzi, aktywni seksualnie mężczyźni w wieku 22-31 lat, co podkreślali i inni autorzy (9, 12). W latach 1985- 1991 w środowisku wrocławskim wykonano aż 8000 tysięcy badań w kierunku C. trachomatis. Wśród badanych było jedynie 58 chorych z zapaleniem stercza, co może wskazywać na rzadkość tego powikłania w przebiegu zakażenia dróg moczowych.

WNIOSKI

1. Wymazy z cewki moczowej mogą być pośrednim materiałem diagnostycznym w stanach zapalnych stercza u mężczyzn.

2. Z technik badawczych największą czułością charakteryzuje się hodowla, mniejszą Chlamydiazyme i Chlamyset.

1. 1. Bengtsson A., Alhhtrand C, Lindstrom F. D., Kihlstrom E.: Bacteriological findings in 25 patients with Reiter\\\'s syndrome (reactive arthritis). Scand. J. Rheumatol., 1983, 12, 157. —
2. 2. Berger R. E., Holmes K. K., Mayo M. E., Reed R.: The clinical use of epididymal aspiration cultures in the management of selected patients with acute epididymitis. J. Urol., 1980, 124, 60. —
3. 3. Chandiok S.: Incidence of Prostatitis as a complication of nongonococcal urethritis. Eur. J. Sex. Transm. Dis., 1985, 2, 197. —
4. 4. Choroszy-Król I., Ruczkowska J.: Czułość i swoistość testu Chlamydiazyme w porównaniu z hodowlą w świetle badań własnych. Przeg. Derm., 1990, 77, (2), 126. —
5. 5. Collen S., Mdrdh P-A.: Prostatitis in: Sexually Transmitted Diseases. Holmes K. K., Mardh P-A., Sparling P. F., Wiesner P. J.: New York: Mc Grow-Hill, 1984, 662. —
6. 6. Christopherson J., Gram N., Dahlgard T.\\\\ HemorrhagicProstatitis in male homosexuales caused by Chlamydia trachomatis. Ugeskr. Laeg., 1985, 147, 1407. —
7. 7. Dajek Z., Mroczkowski T. F., Więcko E.\\\\ Chlamydia trachomatis i jej znaczenie w etiologii chorób przenoszonych drogą płciową z uwzględnieniem pierwszych spostrzeżeń własnych. Przeg. Derm., 1982, 69, 253. —
8. 8. Drach G. M., Fair W., Meares E. M., Stamey T. A.: Classification of bening disease with prostatic pain: Prostatitis: prostatodynia. J. Urol., 1978, 120, 266. —
9. 9. Grant J. B. F., Brooman P. J. C, Chowdhury S. D., Seąueira P. O., Blackloek N. J.: The clinical presentation of Chlamydia trachomatis in a urological practice. Br. J. Urol., 1985, 57, 218. —
10. 10. Hobson D., Johanson F. W., Rees E., Tail I. A.: Simplified method for diagnosis of genital and ocular infections with Chlamydia. Lancet, 1974, ii, 555.
11. 11. Mardh P-A., Ripa K. T., Collen S., Treharne J. D., Darougar S.: Role of Chlamydia trachomatis in non acute Prostatitis. Br. J. Vener. Dis., 1978, 54, 330. —
12. 12. Poletti F., Medici M. C, Alinovi A., Menozzi M. G., Sacchini P., Stagni G., Toni M., Benolidi D.: Isolation of Chlamydia trachomatis from the prostatic cells in patients affected by nonacute abacterial Prostatitis. J. Urol., 1985, 134, 691. —
13. 13. Ruczkowska J., Choroszy-Król /.: Immunofluoresce-ncyjna diagnostyka zakażeń wywołanych przez Chlamydia trachomatis. Immunol. Pol., 1987, 12, 63. —
14. 14. Stamm W. E., Cole B.: Asymptomatic Chlamydia trachomatis urethritis in men. Sex. Transm. Dis., 1986, 13, 163. —
15. 15. Vinje O., Fryjordet A., Brun A. L., Afoller P., Mellibye O. J., Kiss E.: Laboratory findings in chronic Prostatitis, with special reference to immunological and microbiological aspects. Scand. J. Urol. Nephrol., 1983, 17, 191.

dr n. przyr. Irena Choroszy-Król Ul. Chałubińskiego 4 50-368 Wrocław