PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Ciało obce jamy otrzewnowej przyczyną błędnego rozpoznania mięśniaka pęcherza moczowego
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1978/31/4.

autorzy

Władysław Lejawka
Oddział Urologiczny Szpitala Miejskiego w Ostrowcu Świętokrzyskim
Ordynator Oddziału: dr med. W. Lejawka

streszczenie

Autor przedstawia przypadek chorego, u którego błędnie rozpoznano mięśniaka pęche­rza moczowego. Przyczyną błędnego rozpoznania było niezwykłe ciało obce jamy otrzew­nej uciskające ścianę pęcherza od zewnątrz wpukłając ją do światła pęcherza. Ciało obce miało kształt kuli i zbudowane było z uwarstwionego włóknika na wapiennym jądrze.

Ciała obce do jamy otrzewnej mogą przenikać przez powłoki jamy brzusznej, przez ścianę przewodu pokarmowego, narządu moczowego, mogą być pozostawione w jamie brzusznej podczas operacji, lub mogą niejako powstać w samej jamie otrzewnej (np. poroniony zwapniały płód). Te ostatnie spotyka się bardzo rzadko. Badanie radiologiczne zwykle pozwala ustalić rozpoznanie. Ciała obce niepochłaniąjące promieni rentgenowskich mogą przedstawiać trudności rozpoznawcze, a nawet być przyczyną błędnych rozpoznań. W Oddziale Urol. w Ostrowcu obserwowaliśmy chorego z ciałem obcym w jamie otrzewnej, które było przyczyną błędnego rozpoznania mięśniaka pęcherza moczowego. Opisu podobnego ciała obcego nie spotkaliśmy w dostępnym piśmiennictwie.

Chory C. F. lat 75 (nr hist. chor. 9598/305/74) został przyjęty do Oddziału Urol. w Ostrowcu w dniu 24. 7. 1974 r. Skarżył się na częstomocz, parcie na mocz, moczenie wąskim, przerywanym strumieniem z użyciem tłoczni brzusznej. Badaniem przedmiotowym z odchyleń od normy stwierdzono: klatkę piersiową rozedmową, wypuk nad polami płucnymi nadmiernie jawny, szmer oddechowy pęcherzykowy osłabiony. Liczne rozsiane furczenia nad całymi polami płucnymi. Tony serca ciche, głuche, miarowe. Per rectum: Stercz w całości znacznie powiększony, dobrze odgraniczony, elastyczny niebolesny. Powyżej stercza na prawo od linii środkowej wyczuwalny okrągły, twardy, słabo ruchomy guz wielkości jaja kurzego. Urografia wykazała prawidłową czynność obu nerek, zmiany zwyrodnieniowe w kręgosłupie lędźwiowym, owalny cień wapienny średnicy 2x1 cm rzutujący się na prawo od kości krzyżowej w miednicy małej. Cystografia wykazała wpuklanie się po­większonego gruczołu krokowego. Wziernikowaniem pęcherza stwierdzono guz wielkości jaja kurzego wpuklający się ze ściany pęcherza do jego światła, tuż powyżej prawego ujścia moczowodu, pokryty niezmienioną śluzówka o powierzchni gładkiej. U chorego rozpoznano przerost gruczołu krokowego, oraz mięśniaka pęcherza moczowego. W dniu 29. 7. 1974 r. chorego operowano. Po otwarciu pęcherza mo­czowego stwierdzono obecność guza przypominającego konsystencją mięśniaka. Podczas zakładania haka automatycznego do pęcherza guz przesunął się w stronę prawą i wtedy okazało się, że nie wychodzi ze ściany pęcherza lecz wpukla ścianę pęcherza przez ucisk od zewnętrz. Otwarto jamę otrzewną i stwierdzono, że guz jest wolno leżącym w jamie Douglassa ciałem obcym kształtu kulistego, średnicy 5 cm, barwy białej, konsystencji twardej, przypominającym chrząstkę szklistą (ryc. 1 i 2). Ucisk ciała obcego na ścianę pęcherza od zewnątrz był przyczyną mylnego rozpoznania mięśniaka pęcherza moczowego. Ciało obce usunięto, jamę otrzewną zamknięto, gruczolaka stercza wyłuszczono. Przebieg pooperacyjny bez powikłań. Wynik badania histopatologicznego usuniętego ciała obcego. „Twór o koncentrycznie warstwowej budowie z mas zagęszczonego włóknika otaczających ulegające wapnieniu „jądro"." (Prac. Histop. w Radomiu, Kierownik W. Hański.)

Omówienie

Niezwykłość ciała obcego i błędne rozpoznanie skłoniło nas do opubli­kowania przypadku. W dostępnym nam piśmiennictwie nie spotkaliśmy opisu podobnego ciała obcego. Podczas kontroli narządów jamy brzusznej stwierdzono zmiany bliznowate w krezce jelita cienkiego, oraz wyniosłe zwapnienia w węzłach krezkowych. Być może jeden z tych węzłów oddzielił się, a następnie drażniąc otrzewną stał się przyczyną miejsco­wego wysięku włóknikowego, który odkładając się na jego powierzchni utworzył niezwykłe ciało obce.

adres autorów

ul. Mickiewicza 16/23
27-400 Ostrowiec Świętokrzyski