Bezobjawowe nowotwory nerek rozpoznane przypadkowo u dwóch chorych
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1978/31/4.

autorzy

Alojzy Witeska, Andrzej Borówka: Oddział Urologiczny Klinicznego Szpitala Zespolonego Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie
Ordynator: doc. dr hab. T. Krzeski

streszczenie

W latach 1962—1975 w Oddziale Urologicznym Szpitala Wojewódzkiego w Warszawie operowano 1607 chorych z powodu kamicy nerkowej. W dwóch przypadkach śródoperacyjnie stwierdzono współistnienie kamicy z guzem nerki. U obojga chorych badanie fizykalne i przedoperacyjne badanie radiologiczne nie sugerowały istnienia guza ani ognisk przerzutowych. Współistnienie kamicy z guzem nerki jest rzadkością (w naszym materiale 0,12%) Lumbotomia wykonana z powodu kamicy stwarza możliwość dokładnej oceny stanu nerki i wcześniejszego wykrycia nowotworu nie dającego objawów klinicznych i radiologicznych.

Współistnienie kamicy z rakiem nerki jest rzadkością. W dostępnym nam piśmiennictwie polskim znaleźliśmy jeden opis przypadku współistnienia raka jasnokomórkowego nerki i kamicy nerkowej rozpoznanego przed operacją (3). W piśmiennictwie światowym spotyka się tylko pojedyncze doniesienia na ten temat.

Rozpoznanie kamicy współistniejącej z rakiem miąższu nerki jest trudne. U większości chorych rak z komórek nerkowych ma początkowo przebieg beozbjawowy. Niekiedy w-cześniej dochodzi do klinicznego ujawnienia ognisk przerzutowych niż guza pierwotnego (1, 5).

W latach 1962—1975 w Oddziale Urologicznym Szpitala Wojewódzkiego w Warszawie wykonaliśmy 1607 operacji z powodu kamicy nerkowej. Operowaliśmy 971 kobiet i 636 mężczyzn. Dwukrotnie śródoperacyjnie stwierdziliśmy guz operowanej nerki, którego nie rozpoznano przed operacją badaniem fizykalnym i radiologicznym. Również dane z wywiadu nie sugerowały obecności guza.

Przypadek 1. Chora K. K., lat 55 (nr hist. chor. 4424/73), przyjęta do szpitala z powodu bólów okolicy lędźwiowej prawej, trwających od kilku lat. Przed trzema miesiącami miała napad kolki nerkowej po stronie prawej. Wykonana urografia ujawniła kamień o średnicy ok. 1,5 cm, znajdujący się w obrębie miedniczki obniżonej nerki prawej. Kształt i wielkość nerek prawidłowe. Wydzielanie moczu kontrastowego przez obie nerki dobre. Chorą operowano w dniu 19. 06. 1973 r. W czasie pyelotomii wystąpiło krwawienie z tętnicy miedniczkowej tylnej. Nerkę wyłoniono i opanowano krwawienie. Stwierdzono wówczas guz o średnicy 2,5 cm, dobrze ograniczony od otoczenia, znajdujący się na przedniej powierzchni górnego bieguna nerki. Nerkę wycięto w sposób typowy. Wynik badania hist. pat. (97733—34): adenoma clarocellulare proliferans renis. Pyelonephritis chronica. Przebieg pooperacyjny był powikłanym zapaleniem żył powierzchownych kończyny dolnej lewej. Chorą wypisano w 25 dobie po operacji z raną zagojoną przez rychłozrost. Do chwili obecnej chora czuje się dobrze. W okresie 2 i pół letniej obserwacji ambulatoryjnej nie stwierdzono przerzutów nowotworowych.

Przypadek 2. Chory D. C, lat 68 (nr hist. chor. 2914/75), przyjęty do szpitala z powodu utrzymującego się od wielu lat ropomoczu. Chory dolegliwości bólowych nigdy nie odczuwał, złogów z moczem nie wydalał, krwiomoczu nie zauważył. Urografia ujawniła kamień o wymiarach 3x2 cm. znajdujący się w miedniczce nerki prawej. Kamień upośledza odpływ moczu z górnego kielicha. Zarysy obu nerek prawidłowe. Chorego operowano w dniu 15. 04. 1975 r. Śródoperacyjnie stwierdzono kulisty guz barwy szaro-żółtej, dobrze ograniczony od otoczenia, o średnicy około 2 cm, znajdujący się w obrębie dolnego bieguna nerki (ryc. 1). Nerkę usunięto w sposób typowy. Wynik badania hist. pat. (13654—55): carcinoma papillare partim clarocellulare renis (utkanie guza stwierdza się w kilku drobnych ogniskach poza właściwym guzem, w jednym miejscu widać naciekanie torebki, stwierdza się też zajęcie wnęki, jakkolwiek w badanych wycinkach nie widać inwazji naczyniowej). Chory został wypisany w 17 dobie po operacji z raną zagojoną przez rychłozrost. Pozostaje w stałej obserwacji ambulatoryjnej. Stan chorego oraz wyniki badań nie wskazują na postęp choroby nowotworowej.

Omówienie

Przedstawione przypadki potwierdzają znany fakt początkowo bez-objawowego wzrostu guzów nerek. W pierwszym przypadku dolegliwości bólowe należy wiązać z obecnością kamienia w miedniczce nerkowej. W obu przypadkach chorzy negowali krwiomocz. Badanie fizykalne i badanie radiologiczne nie sugerowały istnienia guza nerki ani ognisk przerzutowych. Opisane przez nas przypadki potwierdzają możliwość współistnienia guza nerki z kamicą nerkową. Współistnienie to jest rzadkością (w naszym materiale 0,12%). Lumbotomia wykonana z powodu kamicy stwarza możliwość dokładnej oceny stanu nerki i wczesnego wykrycia nowotworu nie dającego innych objawów.

piśmiennictwo

Chute R., Ireland F. E., Houghion J. D.: Solitary distant metastases from unsuspected renal carcinomas. J. Urol., 1958, 80, 420.
Clarke B. C, Goade W. J.: Fever and anaemia in renal cancer. New England J. Med., 1956, 254, 107.
Czerniawski J., Musierowicz A., Nowiński A., Chilimoniuk M.: Przypadek współistnienia raka jasnokomórkowego nerki i kamicy nerkowej rozpoznany przed zabiegiem operacyjnym. Pol. Przeg. Chir. 1976, 48, 277.
del Regato J.A., Ackerman L. Y.: Rak narządów moczo-plciowych. W książce „Nowotwory — rozpoznanie, leczenie i rokowanie". PZWL, Warszawa 1967.
Dodson A. I.: Tumors of the kidney and their treatment. W książce „Urological surgery" The C. V. Mosby Company, St. Louis. 1956.
Warren M., Kelalis P.: Concurrence of hypernephrome and hypercalcemia. Ann. Surg. 1971, 174, 863.

adres autorów