Po operacjach na drogach moczowych dochodzi zwykle do wycieku moczu w ranę. Gromadząca się krew i płyny tkankowe prowadzą do znacznego opóźnienia gojenia i są jedną — z głównych przyczyn łatwości powstania powikłań. Doszczętne usuwanie tej wydzieliny jest warunkiem zadawalających rezultatów operacji urologicznych. W latach 50 zastosowano czynne odsysanie wydzieliny z rany po doszczętnym odjęciu sutka (Murphey, Fafl). W 1954 r. Redon opracował urządzenie do odsysania ran w podciśnieniu i zastosował je z doskonałym skutkiem w chirurgii ogólnej. Doniesienia polskich chirurgów potwierdziły przydatność czynnego odsysania w chirurgii ogólnej i kostno-stawowej (1, 2, 3, 5, 6, 9, 11). Pośród urologów zagadnienie to opracowali Michałowski, Modelski i Bieda (7, 8), stosując rurki Redona podłączone do butli wodnej a więc wykorzystując podciśnienie stałe. Świesiulski i Nowiński (10) donieśli o bardzo dobrych wynikach drenażu ssącego w prostatektomiach.
W Klinice Urologicznej stosowaliśmy początkowo zestawy ssące typu Redovac z rurkami polietylenowymi o różnej średnicy, Od pewnego czasu stosujemy zestawy krajowej (4), zawierające rurki polietylenowe o średnicy 3,1 i 5,3 mm., łączniki z polietylenu oraz butelkę zaopatrzoną w nakrętkę ze wskaźnikiem podciśnienia. Wspomniane rurki są na końcu dziurkowane. Podczas operacji wykłuwamy te rurki poza linię szwów używając bardziej przydatnego bagnetu pomysłu jednego z nas (ryc. 1), oraz łączymy z butelką zestawu. Zasadą działania zestawu jest malejące podciśnienie w miarę wypełniania się butli płynem przyrannym, warunkiem poprawnego odsysania jest szczelne zeszycie powłok oraz zmiana butelek, a więc utrzymanie działania ssącego. W okresie pooperacyjnym ilość wydzieliny przyrannej szybko się zmniejsza. Postępowanie ssące kończymy usuwając rurkę, gdy przez 2 doby ilość płynu jest śladowa.
Spostrzeżenia własne obejmują 82 chorych, wśród których 23 było operowanych z powodu kamicy nerkowej, a 18 z powodu kamicy moczowodowej. U 4 innych chorych wycięto nerkę zmienioną nowotworowo. U kolejnych 31 chorych otwierano pęcherz moczowy, z tego u 23 wykonano przezpęcherzowe wyłuszcze-nie gruczolaka stercza. Pozostali chorzy byli operowani z powodu guza jądra (3), okołoaortalnych przerzutów nowotworowych (1), przetoki moczowodu (1) i oskalpowania prącia (1).
I. W grupie 23 chorych operowanych z powodu kamicy nerkowej przeciętna ilość odessanej wydzieliny przekraczała 150 ml w 1 dobie pooperacyjnej i szybko malała w 2 i 3 dobie do przeciętnie 2 ml odsysanych w 6 dobie pooperacyjnej. Rurkę ssącą usuwano zwykle między 5 a 7 dobą, często łącznie ze szwami. Przeciętna pobytu po operacji wynosi 12,3 dnia.
II. W grupie 18 chorych operowanych z powodu kamicy moczowodowej przeciętna ilość wydzieliny przyrannej była mniejsza niż w grupie poprzedniej, szybko malała w 2 i 3 dobie pooperacyjnej, a w 5 dobie równa 0. Rurkę usuwano w 4 lub 5 dobie pooperacyjnej, przeciętna pobytu w szpitalu po operacji wynosi 9,4 dnia.
III. W grupie 4 chorych nowotworowych u 3 wycięto nerkę, a u 1 wykonano nephroureterectomia totalis z powodu brodawczaka moczowodu. Wzmiankowany chory został zwolniony do domu w 10 dobie pooperacyjnej. U tych chorych zakładano 2 rurki Redona w łożysko uzyskując podobne do grupy I ilości odessanej wydzieliny. Rurki ssące usuwano między 7 a 9 dobą pooperacyjną. U 1 chorego stwierdzono ropienie tkanki podskórnej.
IV. Grupa 31 chorych, którym otwarto pęcherz moczowy obejmuje 23 mężczyzn z powodu gruczolaka stercza sposobem przyjętym w Klinice (2). Pośród pozostałych tej grupy kilku było operowanych z powodu nowotworu pęcherza moczowego, 1 był operowany z powodu uchyłka moczowodu ze złogiem, a ostatni w tej grupie był operowany doraźnie z powodu przerwania tylnej cewki moczowej. Chory ten miał założone 2 rurki Redona na kroczu — trzecią nad spojeniem łonowym. W omawianej grupie chorych ilość wydzieliny przyrannej w pierwszych dniach pooperacyjnych była znaczna, przekraczając niejednokrotnie 600 ml na dobę. Rurkę Redona usuwano zwykle między 6 a 8 dniem pooperacyjnym. Przeciętna pobytu po prostatektomii wynosi 16 dni.
V. W grupie operowanych z innych przyczyn nadmieniamy o chorym z oskalpowaniem prącia, wyrwaniem moszny i rozległym uszkodzeniem skóry lewego uda. Chory ten po doraźnej operacji miał od 2 doby zwykłą ciepłotę i zupełnie suche rany.
Omówienie
We wszystkich V grupach chorych przebieg pooperacyjny był bardzo łagodny. Tłumaczymy to dużymi ilościami odessanego moczu i produktów rozpadu tkankowego, które były z łożyska operacyjnego doszczętnie usuwane. Utrzymywane podciśnienie w ranie likwidowało poza tym martwą przestrzeń, a zbliżając ściśle ku sobie tkanki uniemożliwiało jednocześnie utworzenie się zacieku moczowego będącego ogniskiem zakażenia. Opatrunek w okresie pooperacyjnym z reguły nie zmieniano aż do zdjęcia szwów, rany były suche, gojenie doraźne jak po tzw. czystych operacjach. Wyjątkiem był jednak nieraz przebieg gojenia po prostatektomii. Ropienia z ranki po rurce Redona u żadnego chorego nie stwierdzono.
Wnioski
1. Odsysanie w podciśnieniu jest przydatne w urologii skracając znacznie okres pooperacyjny i prowadząc do doraźnego gojenia rany.
2. Brak wycieku moczu i płynu tkankowego z rany daje istotne oszczędności materiału opatrunkowego i znacznie upraszcza pielęgnację chorych.
3. Krajowe zestawy do ssania w podciśnieniu są proste w użyciu, łatwe do wyjałowienia i działają niezawodnie pod warunkiem szczelnego zeszycia powłok.