PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Kielichy zewnątrznerkowe jako przyczyna kamicy i wodonercza
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1978/31/4.

autorzy

Eugeniusz Miękoś, Wieńczysław Monita
Klinika Urologiczna Instytutu Chirurgii WAM w Łodzi
Kierownik Kliniki: prof. zw. dr med. J. Leńko

streszczenie

Rzadko opisywaną wadą rozwojową nerek są kielichy zewnątrznerkowe. Przedstawiono chorego u którego oprócz wspomnianej wady w prawej nerce stwierdzono zaburzenia kształtu, jej płatowatą budowę, anomalie naczyniowe, dużą zatokę, przednią miednicz­kę, wodonercze oraz kamicę górnego kielicha. Diagnostyka radiologiczna tej wady jest trudna a ostateczne rozpoznanie ustalono śródoperacyjnie.

Rzadko opisywaną wadą rozwojo­wą nerek i dróg moczowych są kie­lichy zewnątrznerkowe.

Chory P. K., lat 18 (nr hist. chor. 1825/76), przyjęty z powodu tępych bólów w prawej okolicy lędźwiowej. Choroba rozpoczęła się w dzieciństwie napadowymi bólami w okolicy lędźwiowej. Wielokrotnie leczony szpitalnie z podejrzeniem kamicy nerkowej. W moczu stwierdzono pojedyncze leukocyty i świeże krwinki czerwone. Ponieważ zmiany w moczu i bóle utrzymywały się chory zgłosił się do ba­dania klinicznego.

Wyniki badań laboratoryjnych: mocz kwaś­ny, c. wł. 1020, leukocyty 6—8 w p w, erytro­cyty świeże 2—3 w p w. Poziom mocznika we krwi 27,5 mg%. OB — 1. Urografia: poło­żenie nerek prawidłowe. W polu prawej nerki cień konkrementu wielkości ziarna kawy rzu­tujący się na kielich górny. Obie nerki wydzie­liły środek cieniujący w jednakowym czasie. Układ kielichowo-miedniczkowy prawej nerki znacznie poszerzony z widocznym przejaśnie­niem w przejściu miedniczkowo-moczowodo-wym. Moczowód prawy zaznaczył się jedynie w górnym odcinku. Stan morfologiczny i czyn­nościowy lewej nerki prawidłowy. Zarysy pę­cherza gładkie.

Na podstawie całokształtu badań klinicz­nych zakwalifikowano chorego do leczenia ope­racyjnego. Podczas operacji stwierdzono: pra­wa nerka długa, cienka o budowie płatowatej. Zatoka nerkowa położona na przedniej po­wierzchni, bardzo szeroka. W zatoce ułożone zewnątrznerkowo kielichy I- i II rzędowe znacz­nie poszerzone oraz niewielka przednia miedniczka. Górny odcinek moczowodu krzyżuje naczynie dodatkowe zmierzające do dolnego bieguna nerki. Drugie naczynie dodatkowe biegnie wzdłuż przedniego brzegu zatoki i dzie­ląc się wnika w miąższ nerki w centralnej jej części. Naczynie dodatkowe dolnego bieguna przecięte. Po otwarciu górnego kielicha zew-nątrznerkowego wydobyto złóg wielkości ziarna kawy. Przebieg pooperacyjny niepowikłany.

Omówienie

Z przeglądu piśmiennictwa wynika, że kielichy zewnątrznerkowe są rzad­ką wadą rozwojową dróg moczowych (1,4,5). Cechą tej wady jest zewnątrz­nerkowe położenie miedniczki i kie­lichów większych a czasem i kielichów mniejszych. Zgodne są opisy autorów (2, 3, 4, 5) i potwierdza to własna obserwacje, że anomalii tej towarzy­szą inne wady narządu moczowego jak zaburzenie kształtu nerki, nie­prawidłowe jej położenie, nerka pod­wójna lub podkowiasta, nieprawi­dłowe położenie i wady naczyń ner­kowych. Współistnienie tych wad szybko upośledza sprawność nerki. Przyczyną tego jest przeszkoda w od­pływie moczu, a najczęstszym powi­kłaniem wodonercze.

Dunn i Gibson (1) zwracają uwagę na duże trudności radiologicznego ustalenia rozpoznania kielichów zew-nątrznerkowych.

U naszego chorego stwierdzono oprócz kielichów zewnątrznerkowych wadę budowy pod postacią płatowa-tości i nieproporcjonalnej budowy, wadę budowy i położenie wnęki — olbrzymia przednia zatoka nerkowa, wadę naczyń nerkowych — górne i dolne dodatkowe naczynia bieguowe. Powikłaniem tej wady jest za­stój, znaczne poszerzenie układu kie­lichowo-miedniczkowego i kamica gór­nego kielicha. Ostateczne rozpozna­nie ustalono śródoperacyjnie.

Świadomość istnienia tej rzadkiej wady rozwojowej może być pomocna w czasie interpretacji radiogramów i w czasie zabiegów na nerce i gór­nych drogach moczowych.

piśmiennictwo

  1. Dunn G. P., Gibson T. E.: Extrarenal calyces. Urol. Cutan. Rev., 1951, 55: 259.
  2. Eisendrath D. N.: Report of case hydronepro-sis in kidney with extratenal calyces. J. Urol., 1925, 13: 51.
  3. Malammt M., Schwartz B., Nagamatsu G. R.: Extrarenal calyces their relationship to renal disease. Am. J. Roentg., 1961, 86, 5: 823.
  4. Miękoś E.: Kielichy zewnątrznerkowe. Buil. WAM., 1971, XIV, 4: 535.
  5. Veseen L.: Extrarenal calyces. J. Urol., 1933, 30: 487.

adres autorów

Klinika Urologiczna WAM
ul. Żeromskiego 113
90-549 Łódź