PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

ENDOSONOGRAFICZNY OBRAZ PRZEWLEKŁEGO ZAPALENIA GRUCZOŁU KROKOWEGO
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1991/44/1.

autorzy

Kamil Burzyński, Leszek Jeromin, Andrzej Prelich, Marek Salagierski
Klinika Urologii Instytutu Chirurgii AM w Łodzi
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. L. Jeromin
Dyrektor Instytutu: prof. dr hab. med. A. Sołtysiak

streszczenie

Autorzy przeanalizowali wyniki badań ultrasonograficznych gruczołu krokowego wykonanych u 75 chorych na przewlekłe zapalenie stercza. Badania USG wykonano aparatem firmy Bruel-Kjaer z zastosowaniem doodbytniczej sondy wirującej. Zwrócono szczególną uwagę na wyraźne zmiany w torebce gruczołu, które nie były dotychczas opisywane.

Wprowadzenie przez Watanabe w 1968 r. przezodbytniczego ultrasonograficznego (USG) badania gruczołu krokowego stało się wyraźnym postępem w diagnostyce tego narządu (1, 2, 3, 5, 6, 7, 8). Doodbytnicze wprowadzenie sondy USG pozwala określić wielkość, kształt i strukturę gruczołu krokowego, jego obrysy, zmiany w torebce stercza, a także zmiany okołocewkowe i pęcherzyków nasiennych (4, 7, 8). Badanie USG stercza odgrywa główną rolę w diagnostyce raka i gruczolaka tego narządu. Zmiany w USG w zapaleniu gruczołu krokowego są mniej charakterystyczne. W ostrych stanach zapalnych obserwuje się powiększenie gruczołu krokowego oraz obraz normoechogeniczny lub o zmniejszonej echogeniczności. W ropniu obserwuje się ogniska o zmniejszonej echogeniczności (1, 2, 7, 8).

Obraz USG zmienia się, gdy proces zapalny przechodzi w przewlekły. Obserwuje się wówczas niejednorodną strukturę stercza z ogniskami wzmożonej echogeniczności, zwapnienia okołocewkowe (2, 7, 8) i nieregularne bezechowe strefy wokół stercza, zależne od zmienionych zapalnie splotów żylnych okołosterczowych (3).

MATERIAŁ I METODYKA

W Klinice Urologii AM w Łodzi od 1986 do 1988 r. leczono 75 mężczyzn z powodu przewlekłego zapalenia gruczołu krokowego rozpoznanego na podstawie badań klinicznych, tylko u części chorych potwierdzonych badaniem histopatologicznym. Wiek chorych wahał się od 19 do 77 lat. U wszystkich chorych wykonano doodbytnicze badanie USG celem oceny endosonograficznej gruczołu krokowego. Badania wykonano w Zakładzie Diagnostyki Obrazowej AM w Łodzi aparatem firmy Bruel-Kjaer model 1846 doodbytniczą sondą wirującą. Każdy chory przed badaniem miał wykonany wlew doodbytniczy oczyszczający jelito z mas

kałowych. Badania chorych wykonywano w pozycji leżącej na lewym boku z podkurczonymi nogami.

WYNIKI

U naszych 75 chorych zaobserwowano trzy rodzaje zmian ultrasonograficznych gruczołu krokowego. Zmiany te występowały czasami pojedynczo, częściej jednak obserwowano występowanie dwóch lub trzech rodzajów zmian endosonograficznych u badanych chorych.

U 54 chorych (72,0°/o) stwierdzono niejednorodną strukturę gruczołu krokowego, u 27 badanych (36,0%) obserwowano zwapnienia okołocewkowe, natomiast u 61 (81,0%) stwierdzono ultrasonograficznie wyraźnie zaznaczoną gładką torebkę lub jej pogrubienie o nierównej powierzchni Osobnej analizie poddano chorych do 50 raku życia, aby wykluczyć zmiany typu Prostatitis in adenoma. Grupa ta obejmuje 36 chorych o średnim wieku 37 lat, u których z wywiadu i badania klinicznego nie stwierdzono ewidentnych cech gruczolaka stercza. W tej grupie badanych u 26 (72,2%) stwierdzono niejednorodną strukturę stercza, u 8 (22,2%) zwapnienia okołocewkowe oraz u 31 (86,1%) wyraźnie zaznaczoną lub pogrubiałą torebkę gruczołu krokowego.

Wyniki obrazuje tabela II

OMÓWIENIE

Obraz endosonograficzny stercza u chorych na przewlekłe zapalenie tego narządu charakteryzuje się niejednorodną strukturą, zwapnieniami okołocewkowymi oraz zmianami w torebce gruczołu krokowego w postaci jej wyraźnego zaznaczenia lub pogrubienia.

Nie zaobserwowano istotnych różnic w częstości występowania tych zmian u mężczyzn do 50 r. życia, jak i u pozostałych chorych do 77 r. życia. Stwierdzono charakterystyczny objaw wyraźnego zaznaczenia torebki lub jej pogrubienia u ponad 80,0% badanych.

Wielu autorów podkreśla różnicę echogeniczności gruczołu krokowego i przestrzeni okołosterczowej oraz cechy pogrubienia torebki, jednak zaobserwowanych przez nas zmian w samej torebce w postaci jej intensywnego zarysowania autorzy ci nie podają.

WNIOSKI

1. Badanie doodbytnicze USG gruczołu krokowego jest przydatne w diagnostyce przewlekłego zapalenia stercza i winno być wykonywane rutynowo.

2. Niejednorodna struktura gruczołu oraz zwapnienia okołocewkowe są często obserwowane w przewlekłym zapaleniu stercza.

3. Zmiany w torebce stercza w postaci jej wyraźnego zarysowania lub pogrubienia występują u większości chorych na przewlekłe zapale nie gruczołu krokowego.

piśmiennictwo

  1. 1. Frentzel-Beyme B., Schwartz J., Aurich B,: Die transrectale Prostatasonographie. C. T.-Sonographie., 1982,
  2. 2, 68. — 2. Frentzel-Beyme B., Ledwo, D.: Die Echomorphologie der Prostata. Ultraschall., 1986, 7, 7. —
  3. 3. Griffiths G. J., Crooks A. J. R., Roberts E. E., Evans K. T., Buck A. C, Thomas P. J., Peeling W, B.: Ultrasonic appearances associated with prostatic inflammation: a preliminary study. Clin. Radiol., 1984, 35, 343. —
  4. 4. Jakubowski W., Bażko E., Sikorski T., Graban W., Nowak M.: Badania ultradźwiękowe gruczołu krokowego. Pol. Przeg. Rad., 1983, 47, 383. —
  5. 5. Jakubowski W„ Chodkowski M., Bażko E., Musierowicz A.: Transrektalne badania ultradźwiękowe gruczołu krokowego. Pol. Przeg. Rad.. 1984, 48, 407. —
  6. 6. Lee F., Gray J. M., McLeary Z. D.: Prostatic evaluation by transrectal Sonography: criteria for diagnosis of early carcinoma. Radiology, 1986, 158, 91. —
  7. 7. Watanabe H., Katho H., Tanaka H.: Diagnostic application of ultrasonotomography to the prostata. Invevstve Urol., 1971, 8, 548. —
  8. 8. Watanabe H., Saitoh M., Mishina T., Igari D., Tariakashi Y., Harada K., Hisamichi S.: Mass screening program for prostatic diseases with transrectal ultrasonotomography. J. Urol., 1977, 117, 746.

adres autorów

dr med. Kamil Burzyński, 91-224 Łódź, ul. Aleksandrowska 100 m. 102.