Nasz własny przypadek poprzecznego przemieszczenia jądra dotyczy chłopca G. D., lat 6, przyjętego do oddziału urologicznego z rozpoznaniem „obustronnego wnętrostwa". Badaniem fizykalnym stwierdzono: prącie prawidłowej wielkości, worek mosznowy mały, pusty, kanały pachwinowe nie poszerzone, jąder w nich nie stwierdzało się. Zabieg operacyjny wykonano dnia 4. I. 1974 r.
W znieczuleniu ogólnym odsłonięto najpierw prawy kanał pachwinowy, nie znajdując w nim jądra. Otwarto jamę otrzewnową i przyśrodkowo od wewnętrznego pierścienia pachwinowego stwierdzono obecność jądra średnicy około 15 mm. Przyśrodkowo od niego znaleziono drugie jądro tej samej wielkości. Najądrza obu jąder nie były ze sobą zrośnięte. Wypreparowano powrózek nasienny prawego jądra uzyskując dostateczną jego długość umożliwiającą przemieszczenia jądra do worka mosznowego. Preparując powrózek nasienny z nasieniowodem lewego, a więc bardziej przyśrodkowo znalezionego jądra stwierdzono, iż w odległości około 3 cm od najądrza przedostaje się do przestrzeni zewnątrzotrzewnowej i przebiega pozaotrzewnowo tuż za spojeniem łonowym, poprzecznie na lewą stronę podbrzusza.
Postępując w ten sposób Wypreparowano lewy powrózek nasienny do linii środkowej ciała. Następnie wykonano drugie cięcie skośne nad lewym kanałem pachwinowym i po odsłonięciu otrzewnej stwierdzono przebiegający tu pozaotrzewnowo od miednicy małej ku górze i na prawo do przestrzeni pozałonowej znacznie pogrubiały twardy nasieniowód o średnicy około czterokrotnie większej od prawidłowego nasieniowodu prawego. Preparując ten twór pozaotrzewnowo dotarto do wypreparowanego już od strony prawej powrózka nasiennego i jądra przemieszczonego na prawą stronę. Wypreparowane w ten sposób jądro lewe przemieszczono na lewą stronę, a jądro prawe na prawą stronę worka mosznowego i zaopatrzono je sposobem Schoemaker Pe-tryvalsky. Zamknięto jamę otrzewnową i wykonano plastykę kanałów pachwinowych sposobem Girarda.
W przemieszczeniu poprzecznym obydwa jądra zstępują przez ten sam kanał pachwinowy do worka mosznowego po tej samej stronie. Wada ta może współistnieć z niepłodnością(l, 2), co zwykle skłania chorych do zgłoszenia się do lekarza, i wtedy dopiero zostaje ona rozpoznana.
O kilku przypadkach przemieszczenia poprzecznego jądra u dzieci donosi w 1961 r. Applaby, a w 1969 r. Dejani. Częstsze jest przemieszczenie prawego jądra na lewą stronę moszny (1), może ono również współistnieć z wrodzoną przepukliną pachwinową.
W przemieszczeniu poprzecznym oba jądra zwykle całkowicie zstępują do moszny i są jednakowej wielkości. Jeśli jedno jest wyżej usadowione, z reguły jest mniejsze albo niedorozwinięte. Każde jądro ma swe własne najądrze i powrózek nasienny. Oba nasieniowody przechodzą razem do kanału pachwinowego i na wysokości wewnętrznego pierścienia pachwinowego oddzielają się od siebie. Od tego miejsca nasieniowód jądra przemieszczonego przechodzi zaotrzew-nowo przez górną część przestrzeni Retziusa na stronę przeciwną do okolicy wewnętrznego pierścienia kanału pachwinowego tej strony, aby stąd kierować się do miednicy małej (Berg 1904). Oba nasieniowody mogą w kanale pachwinowym łączyć się w jeden pogrubiały twór, który można przyjąć za tzw. „uterus mascułinus" będący szczątkowym tworem powstałym z połączenia się zanikłych przewodów Mullera (I, 2).
Unaczynienie jąder jest zwykle oddzielne i pochodzi z właściwej dla danego jądra strony. W 1965 r. opisano (1) przypadek, w którym brak było naczyń jądrowych lewej strony, natomiast naczynia jądra prawej stro ny przebiegały do okolicy lewego wewnętrznego pierścienia pachwinowego i zaopatrywały oba jądra.
Jeśli chodzi o leczenie anomalii rozwojowej, to z doniesienia wynika, że w przypadkach współistniejącej przepukliny pachwinowej przy obu jądrach jednakowej wielkości po jednej stronie moszny, należy zaopatrzyć przepuklinę pachwinową, pozostawiając jądra na miejscu. Jeśli jądra niezupełnie zstąpiły do moszny, należy wypreparować powrózek nasienny, aby uzyskać jego odpowiednią długość i oba jądra ustalić po jednej stronie moszny. Jeśli jedno jądro jest małe, niedorozwinięte i wysoko ułożone albo utrudnia zaopatrzenie przepukliny pachwinowej, należy je usunąć (1).
Cytowani powyżej autorzy proponują usunięcie jądra przemieszczonego, usadowionego wysoko w kanale pachwinowym lub w jamie otrzewnowej. Nasze odmienne postępowanie wynikało stąd, że u leczonego przez nas dziecka jądro prawe nie skrzyżowane, zatrzymane w jamie brzusznej, było niedorozwinięte. Lewego skrzyżowanego jądra nie można było przemieścić do worka mosznowego po stronie prawej, jak to radzą cytowani autorzy. Byliśmy więc zmuszeni do próby wypreparowania skrzyżowanego powrózka nasiennego i przemieszczenia jądra na stronę lewą.
Nawiązując jeszcze do wypowiedzi cytowanych autorów, podkreślić należy stwierdzone w naszym przypadku znaczne grubienie powrózka nasiennego jądra przemieszczonego, ale już w okolicy pachwinowej lewej. Po stronie prawej nasieniowody nie przebiegały obok siebie, bo jądra nie przeszły przez kanał pachwinowy prawy. Nie stwierdziliśmy również wyraźnego połączenia obu jąder przez elementy lącznotkankowe.
Przypadek ten opisujemy ze względu na rzadkość występowania tej anomalii rozwojowej. Istnieje możliwość mylnego rozpoznania braku jądra podczas, gdy w rzeczywistości znajduje się ono w okolicy - kanału pachwinowego przeciwnej strony. W opisanym przez nas przypadku zastosowano inne postępowanie operacyjne niż podaje na ten temat piśmiennictwo.